حج تفسیر عینی و عمل به مفهوم امت در قرآن است

به گزارش خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، محمدباقر خرمشاد شامگاه چهارشنبه 20 مرداد در نشست هم اندیشی حج و جهان اسلام که در سازمان حج و زیارت، ساختمان بعثه مقام معظم رهبری، برگزار شد، گفت: ما باید بررسی کنیم که حج به جهان اسلام چه چیزی را القا می‌کند و چه مباجثی به لحاظ سیاسی در حج و جهان اسلام قابل طرح است.

حج واجب شرعی منحصربه‌فرد در بین تمام ادیان است

وی درباره ارزیابی حج به لحاظ فرهنگی، عنوان کرد: شاید یکی از نکاتی که به لحاظ فرهنگی به ذهن متبادر می‌شود این باشد که حج واجب شرعی محدود به زمان و مکان است که این تکلیف شرعی را نه تنها در عبادات اسلامی بلکه در ادیان آسمانی و حتی ادیان زمینی نیز منحصربه فرد می‌کند.

خرمشاد با اشاره به اینکه محدود شدن به زمان و مکان چه بهره‌ای به لحاظ فرهنگی برای ما دارد، اظهار داشت: این محدودیت سبب شکل‌گیری نوعی عبادت جمعی با فضای معنوی بسیار بالا در قالب آیین‌های بسیار متنوع و سمبلیک می‌شود.

کثرت آیین‌های حج شیفته‌کننده است

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه کثرت آیین‌های حج شیفته‌کننده است، بیان داشت:بسیاری از بزرگان مسحور آیین فرهنگی حج هستند چراکه نظام الهی و عبادی را فراهم می‌کند که فضای معنوی بی‌بدیلی را به انسان می‌دهد.

وی درباره ارتباط حج و جهان اسلام به لحاظ فرهنگی، ابراز کرد: حج عبادتی با فضای عبادی غنی و قوی است که اسلام را از این جهت منحصر‌به‌فرد می‌کند.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره اینکه اسلام انسان را در دو ساحت مادی و معنوی تعریف کرده است، افزود: حج ایستگاه معنوی قوی برای پمپاژ معنویت در همه انسان‌ها است.

خرمشاد با بیان اینکه دین اسلام برای تقویت فضای روحی و معنوی انسان ایستگاه‌های معنویت در نظر گرفته است، تا انسان را شارژ کند و بتواند پرواز معنوی را تسخیر کند، گفت: این ایستگاه‌ها برای این است که انسان از تفکر صرفا مادی نجات پیدا کند.

حج تفسیر عینی و عمل به مفهوم امت در قرآن است

وی درباره ارزیابی حج به لحاظ اجتماعی، عنوان کرد: حج تفسیر عینی و عمل به مفهوم امت در قرآن است، یکی از نوآوری‌های قرآن در مفهوم‌سازی و سامان دادن به زندگی جمعی انسان‌ها در مفهوم امت است.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه امت در قرآن مفهوم سیاسی نیز دارد، افزود: به تعبیر قرآن هیچ امتی را بدون امام نمی‌توان شناخت.

 از ابعاد اجتماعی حج تقویت هویت جمعی مسلمانان است

خرمشاد با بیان اینکه حج تقویت هویت جمعی اسلامی است، افزود: انسان هایی که در حج شرکت کردند مساله هویت را در حج به خوبی احساس می‌کنند، یکی از ابعاد اجتماعی حج تقویت هویت جمعی مسلمانان و جهان اسلام است.

وی حج را پایه همبستگی ایمان و  عقیده دانسته و گفت: حج عامل تقویت عزت و کرامت اسلامی میان مسلمانان است، در حج مسلمانان احساس عظمت کرامت می‌کنند.

حج عامل تقویت وحدت امت اسلامی است

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه حج عامل تقویت وحدت امت اسلامی است، ابراز کرد: همواره بزرگان و علمای اسلام به وحدت امت اسلامی تاکید داشتند که در حج امکان آن به خوبی مشاهده می‌شود تصاویر انسان‌های حلقه زده اطراف خانه خدا نماد وحدت آنها است.

حج نمایش قدرت سیاسی اسلام است

خرمشاد با اشاره به اینکه حج به لحاظ سیاسی نمایش قدرت فوق‌العاده اسلام است، گفت: تظاهرات پشتوانه قدرت برای دولت تامین می‌کند، حج این تجمع میلیونی نوعی نمایش قدرت سیاسی است که از این ظرفیت سیاسی به دلایل متعدد استفاده نشده است شاید یکی از عللی که امام برائت از مشرکین را مطرح کردند این باشد از این ظرفیت هم خوب استفاده نشده است.

وی افزود: به عنوان مثال اگر تصور کنیم که هر جاجی نفر ده دلار برای کمک به فلسطین بدهد گره‌های زیادی از جهان اسلام را می توان باز کرد.

خرمشاد با اشاره به اینکه حج فعل لازم و متعدی است، اظهار داشت: تجمع حج از یک بعد اهداف فرهنگی و اجتماعی را تامین می‌کند اما از بعد سیاسی نیاز به اراده کنشگر با برنامه مصمم است تا به آنچه که باید تبدیل شود است.

حج باید زمینه حل مشکلات مسلمانان باشد

وی افزود: در این بخش حج به اطاق فکری با مشارکت همه مسلمانان نیاز دارد تا مسائل و راهکارها مطرح و تصویب شود که از ظرفیت حج برای حل مشکلات مسلمانان استفاده کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ارتباط حج با جهان اسلام و مسائل مهم سیاسی جهان امروز، عنوان کرد: امروز که جهان از دوقطبی بودن خارج شده و نظم نوین شکل نگرفته برخی می خواهند تک قبطی شوند.

وی افزود: همه عقلا می‌دانند که جهان به سمت چند قطبی‌شدن می‌رود که یکی از آنها اسلام است بنابراین ما باید ظرفیت حج را در خدمت تمدن اسلامی به کار بگیریم الان مسلمانان در کجای کار هستند.

خرمشاد با اشاره به فرمایشی از رهبر معظم انقلاب که امروز جهان در هندسه قدرت و پیچ تاریخی قرار دارد، بیان داشت: ما باید این مساله را بررسی کنیم که آیا حج نمی‌تواند در این تغییر به نفع اسلام تاثیرگذار باشد.

وی با اشاره به مساله بیداری اسلامی و مردم سالاری دینی، گفت: امروز آفتی که جهان اسلام دچار آن شده تکفیر است که باید اندیشمندان جهان اسلام درباره آن بحث کنند که یکی از جاهای این مباحث حج است.

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: جمعیت عظیم ایمانی شکل گرفته در حج به لحاظ فرهنگی اجتماعی ظرفیت فوق العاده‌ای دارد که در حد فعل لازم به خودی خود حاصل اما در حد فعل متعدی از آن کمتر بهره‌برداری شده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: شاید یکی از علل آن اسیر شدن حرمین شرفین در مدیریت کسانی است که آن را قبول ندارند اگر بتوان این دایره را باز کرد که آنها حداقل‌ها را قبول کنند می‌توان مشکلات بسیاری را از جهان اسلام رفع کرد.