امام رضا (ع) حقیقت دین را در دل انسان‌ها زنده می‌کند

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، دهه اول ماه ذی القعده در تقویم ایران به نام ایام دهه کرامت نامگذاری شده است که ابتدای این ماه مصادف با میلاد باسعادت حضرت معصومه (س) و 11 ماه ذی القعده مصادف با میلاد باسعادت امام رضا (ع) است که بارگاه ملکوتی این دو بزرگوار در ایران قرار دارد و ما باید از این ظرفیت در نشر معارف اسلام و اهل بیت (ع) بکوشیم.

متأسفانه با وجود این که بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) در ایران و در خراسان رضوی قرار دارد و مردم ایران هم ارادت خاصی به این امام همام دارند، اما شناخت ما نسبت به این امام معصوم (ع) کافی نیست و اطلاعات کافی در زندگانی آن حضرت نداریم، در حالی که ضرورت پرداختن به معارف اهل بیت (ع) و به ویژه ضرورت پرداختن به ابعاد مختلف زندگی امام رضا (ع) برای ما مشخص می‌شود.

خبرنگار خبرگزاری شبستان در قم، گفتگویی با طاهره حیدری مجد، استاد جامعه الزهراء داشته است که در زیر می‌خوانید:

ائمه معصومین (ع) در دوران زندگی خود مطالبی را بیان فرمودند که برخی از آنها جمع آوری شده است و به عنوان احادیث و روایات در اختیار ما قرار گرفته است، امامان معصوم (ع) در چه جایگاهی قرار دارند و لزوم پرداختن به مباحث حدیثی و روایی چیست؟

ما در زندگی قرآن عینی و عملی داریم، قرآن عملی همان قرآن صامت است که در کتاب نوشته شده است و قرآن عینی همان انسان کامل و امام است؛ بنابراین عمل کردن به قرآن و احادیث امامان معصوم (ع)، به معنای عبور کردن از صراط است و این اصل ضرورت به احادیث اهل بیت (ع) و مراجعه به احادیث است.

کسی که در دنیا به بیانات و احادیث ائمه معصومین (ع) عمل می‌کند، مانند کسی است که از روی پل صراط در جهنم عبور می‌کند، بنابراین ما باید در کسب زندگی به احادیث و کلام اهل بیت (ع) عمل کنیم، کلام امام را نصب العین قرار دهیم و در هر بعد زندگی از جمله ابعاد اعتقادی، اخلاقی و عملی به آنها عمل کنیم.

امام صراطی است که بر روی جهنم قرار گرفته است و کسی که در این دنیا به کلام و احادیث امام تأسی کند، مانند کسی است که امام را بشناسد و ایمان قلبی و عمل به گفته امام داشته باشد و مانند کسی است که ایمان کامل دارد و از صراط گذر کرده است؛ امام ترازوی عدل و حقیقت سبیل و صراط الهی است، بنابراین کسی که خود را به این حقیقت نزدیک کند، هم در دنیا و هم در آخرت عاقبت به خیر می‌شود.

ازآنجا که در ایام دهه کرامت هستیم و بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) در ایران است، دسترسی ما به منابع حدیثی و روایی آن حضرت چگونه است؟

ما سه کتاب از امام رضا (ع) داریم، از جمله یکی از کتاب‌ها کتاب «عیون اخبار الرضا علیه السلام» که توسط «شیخ صدوق» جمع آوری شده است، شیخ صدوق در کتاب فاخر «عیون اخبار الرضا» درباره محمد بن عیسی یقطین یکی از یاران امام رضا (ع) می‌نویسد که می‌گوید: «من 15 هزار مسأله از مسائل مختلف را جمع آوری کردم از آنچه که نپرسیده شده بود» و این مسائل در کتاب «عیون اخبار الرضا علیه السلام» آمده است.

در کتاب «عیون اخبار الرضا» روایاتی از امام رضا (ع) آمده است و بخشی نیز مربوط به راویانی است که از امام رضا (ع) نقل شده است؛ این کتاب از جمله کتاب‌های جامع و کاملی است که از امام رضا (ع) داریم.

کتاب «صحیفه الرضا علیه السلام» که به «مسند الرضا علیه السلام» نیز مشهور است، از جمله آثاری است که شامل 24000 حدیث از امام رضا (ع) است و این کتاب به امام رضا (ع) منتسب است؛ همچنین کتاب «رساله فی جوامع الشریعه» از دیگر کتاب‌های منتسب به امام رضا (ع) است که در بحث احکام شرعیه تألیف شده است.

کتاب «الرساله الذهبیه فی حفظ صحه المزاج» که به کتاب «طب الرضا» مشهور است از دیگر کتاب‌هایی است که به شخص امام رضا (ع) منتسب کرده اند، همچنین کتاب «فقه الرضا» که منسوب به «فقه الرضوی» است، از جمله منابع مشهوری است که از امام رضا (ع) به یادگار مانده است.

دوران امامت امام رضا (ع) 20 سال بوده است و در این دوران شاگردان زیادی در محضر آن حضرت تربیت شدند و برخی از کتاب‌ها توسط این شاگردان نوشته شده است؛ ما بیشترین منابع و بیشترین مطالب را از امام رضا (ع) داریم، پس جای دارد که به این مسائل توجه شود و از گفته‌ها و منابع ایشان بهره برداری شود.

وجود بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) چه تأثیری بر جامعه ما داشته است؟

بهترین و روشن ترین بحث تاریخ اسلام، دوران امامت امام رضا (ع) بود که دارای ارزش بسیار زیادی است. امام رضا (ع) یک دوره سیاسی زیبایی داشتند و در عین حال که در مدینه زندگ می‌کردند، سه سال در مرکز حکومتی باطل قرار گرفتند و از این راه، حقایق را به مردم نشان می‌دادند.

دین اسلام با آمدن امام رضا (ع) به ایران تکمیل می‌شود، امروز تنها کشوری که حکومت رسمی شیعه را در جهان دارد، ایران است و این امر به برکت وجود امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) در ایران است.

امام رضا (ع) از جمله امامانی بودند که به بدنه حکومت متصل بودند و سیره آن حضرت در بعد سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است، نظر شما در این مورد چیست؟

امام رضا (ع) در مباحث اعتقادی، اصل حقیقت دین و عبادت را برای مردم بیان کرده است، امام رضا (ع) در بعد سیاسی سیره کاملی داشتند؛ آن حضرت هم عصر با هارون و در دوران خلافت مأمون حضور داشتند و در آن زمان بیشترین تمرکز را بر محدود کردن امام رضا (ع) داشتند،  تصمیم مأمون در واگذاری خلافت و ولایت عهدی به سبب پیچیدگی شخصیت مأمون بود که بدین وسیله امام رضا (ع) را به عنوان ولیعهد به ایران آوردند، اما امام رضا (ع) حضور شکوهمند و نقش مقتدرانه‌ای در افشای لایه‌های پنهانی حکومت داشتند و از این فرصت استفاده کرده و غصب ولایت و خلافت را به درستی نشان دادند.

دشمن در پی تحقیر امام رضا (ع) نشست‌های علمی مختلفی با رهبران و عالمان ادیان و فرقه‌های مختلف برگزار می‌کرد و امام رضا (ع) در نشست‌های علمی متعددی شرکت می‌کردند و با بیانات علمی خود به گونه ای مسائل را مطرح می‌کردند که هر فرقه مذهبی و دینی که در برابر علم آن حضرت قرار می‌گرفتند، تسلیم جایگاه امام رضا (ع) می‌شدند و همین مسأله باعث می‌شد که دشمن از همان مجرایی که قصد ضربه زدن به حضرت را داشت، ضربه بخورد و حقیقت امام بهتر و بیشتر روشن شود.

جایگاه زیارتی امام رضا (ع) در نزد شیعیان چگونه است؟

وجود امام رضا (ع) در ایران، محبت حقیقی شیعه را به دین نشان می‌دهد؛ در حرم امام رضا (ع) هر کس با هر عقیده، دین و مذهبی که به زیارت حضرت مشرف می‌شود، مبهوت شخصیت آن حضرت می‌شود. امام رضا (ع) حقیقتی است که حقیقت دین را با محبت و عشق در دل انسان‌ها زنده می‌کند، امامان معصوم دیگر نیز به همین شکل هستند، اما ما به امام رضا (ع) دسترسی بیشتری داریم.

افراد از هر گروهی که هستند و با هر شرایط اقتصادی و اجتماعی که هستند، زمانی که بحث حرم امام رضا (ع) و وجود حضرت مطرح می‌شود، تسلیم می‌شوند، به طوری که برخی افراد با یک زیارت رفتن، شیدای حق و عاشق دین می‌شوند.

وجود مطهر امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) در ایران است؛ در طول تاریخ، اگر بزرگانی چون صدرالمتألهین با بیان معصومین (ع) آشنا نشده بودند، امروز فلسفه ما فلسفه حکمت متعالیه نبود، صدرالمتألهین با بهره گیری از کتاب امام علی (ع) و در محضر حضرت معصومه (س) توانست حکمت متعالیه را در فلسفه اسلامی بیان کند و زمانی که حکمت متعالیه وارد فقه شیعه شد، حکومت ما نیز حکومت شیعه شد به طوری که امام خمینی (ره) با استفاده از حکمت متعالیه صدرالمتألهین توانست حکومت اسلامی را در ایران تشکیل دهد.

امروز با وجود این که هزار و 200 سال از غیبت امام معصوم (عج) می‌گذرد، فقه شیعه یک فقه پویایی است، به طوری که توانسته است یک حکومت اسلامی تشکیل دهد و امروز در جهان اسلام حرف اول را بزند؛ امروز حکومت، فقه، تفسیر، فلسفه و هر آنچه که در جامعه اسلامی ایران شکوفا شده است، در سایه وجود امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) است.

قرآن به واسطه پیامبر گرامی اسلام (ص) بر حضرت نازل شد، دین کامل اسلام را قیام امام حسین (ع) تثبیت کرد، حرکت و رسالت در دین را حضرت زینب (س) کامل کرد و دین اسلام به واسطه شهادت امام حسین (ع) و رسالت حضرت زینب (س) کامل شد و عینیت پیداکرد و در ادامه، امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) همان راهی را پیمودند که امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) پیمودند و در اینجا دین مبین اسلام کامل و جهانی می‌شود و حرف اول را در جهان می‌زند.