غلبه نگاه هنر برای هنر مانع سینما در پرداخت های مهدوی است

حجت الاسلام و المسلمین سعید اصفهانیان، مشاور مذهبی و سرتیم پژوهشگران دینی فیلم «ملک سلیمان» در گفت وگو با خبرنگار مهدویت خبرگزاری شبستان و در واکاوی علل مغفول ماندن مسائل مهدویت و منجی موعود(عج) در سینمای ایران در مقایسه با سینمای هالیوود، اظهار کرد: جایگاه هنر در جامعه آمریکا از جمله رسانه و سینما در این نگرش لیبرالی، جایگاه حلقه واسط میان اندیشه و فرهنگ است، اندیشه ای که فراتر است و فرهنگی که شکل می گیرد.

وی با بیان اینکه هنر، رسانه و سینما در این کشور تلاش می کنند تا اندیشه کلان لیبرالی را نهادینه کرده و به سمت یک فرهنگ رایج در جامعه بکشانند، افزود: در نگاه American Life Style سینما قدرتمندترین ابزار در دست اندیشه استراتژیک و در این نگاه، سینما موثرترین ابزار فرهنگ ساز است، بیش از 100 اثر مکتوب و فلسفی توسط اندیشمندان دانشگاه های آمریکا به بررسی شالوده تولیدات سینمایی این کشور پرداخته است و یا شالوده تفکر هنرمندان بزرگ خود را به بحث گذاشته اند، مثلا کتاب استیون اسپیلبرگ و فلسفه که کتابی قطور است به همت اساتید مختلف فلسفه، روانشناسی و علوم اجتماعی به موضوع اهتمام سیستم موجود و ابزار رسانه در تفکر این کارگردان بزرگ پرداخته است.

اصفهانیان ادامه داد: به حسب این نوع نگاه که در آن جامعه نسبت به سینما وجود دارد، طبیعی است جامعه آمریکا پیگیری کند که تا دریابد چه مقوله ای موثرترین اندیشه کلان برای تبدیل به فرهنگ است و اگر ابزار قدرتمند ما رسانه و سینماست حال چه اندیشه ای قدرتمندترین تفکر برای فرهنگ سازی است.

اختصاص ۸۵ درصد آثار هالیوود به موضوع نجات و منجی

مدیر گروه مطالعات قرآن و حدیث مرکز پژوهش‌های مسجد مقدس جمکران با بیان اینکه براساس این تفکر هالیوود به موضوع منجی گرایی می پردازد، تصریح کرد: منجی گرایی موتور محرکه قدرتمندی در حرکت یک ملت است و حتی اگر اساس یک کشور طبق اندیشه مادی، احساسی و پوزیتویستی و حتی اگر فضای جامعه کاملا مادی باشد، عنصر منجی گرایی، آن جامعه را جلو می برد و پیشتاز می کند، زمانی که به آمار آثار هالیوودی توجه می کنیم 85 درصد آثار سینمای هالیوود، آثار نجات بخشی را در خود دارد.

وی با بیان اینکه سیر آثار آخرالزمانی در چهار دهه اخیر در هالیوود افزایش یافته است، گفت: از فیلم های اسطوره ای گرفته تا فیلم های تاریخی، علمی تخیلی و ...، به نوعی مفاهیم جامعه پیشرو و منجی را مورد استفاده قرار می دهد البته این مفهوم آنگونه که به کارشان بیاید، مورد استفاده قرار می گیرد، حتی در  فیلم «ارباب حلقه ها» که بارها از رسانه ملی کشورمان پخش شده است، به نمایش نجات بخشی پرداخته شده و در آن ضمن ترسیم مفاهیم رجعت، دشمنان غیرانسانی و صحنه های پیشرو، مفهوم نجات بخشی در انحصار مجموعه ای خاص مطرح شده است.

عنصر منجی گرایی عامل پیشتازی یک جامعه مادی

حجت الاسلام اصفهانیان با بیان اینکه یک جامعه کاملا دنیایی با استفاده از عنصر منجی گرایی می تواند پیشتاز باشد، افزود: حال تصور کنید یک جامعه دینی اگر به این عنصر بپردازد، چه میزان می تواند تاثیرگذار باشد اما ما به چند دلیل آن فضا را نداریم اولا در جامعه ایران سینما هنوز حلقه واسط اندیشه به سمت فرهنگ تلقی نمی شود، چه برسد به ابزار قدرتمند تفکر در مسیر فرهنگ سازی یا ابزار تحقق اندیشه استراتژیک در کف یک جامعه، امروز مدیری داریم که اساسا فیلم، سریال و سینما را ابزار سرگرمی می داند نه فرهنگ سازی.

سینما و رسانه ابزار سرگرمی نیست

مشاور مذهبی فیلم ملک سلیمان با اشاره به دلیل دوم بیان کرد: در میان جمع کثیری از هنرمندان هنوز هنر برای هنر پررنگ ترین موضوع است، رسانه از جمله سینما هم در همین فضا تنفس می کند و سینما و رسانه، ابزاری برای سرگرمی هستند؛ با این نوع نگاه در میان متفکران و هنرمندان چرا باید مهدویت و منجی گرایی محلی از اعراب داشته باشد؟

وی دلیل سوم را عدم تلقی مهدویت به عنوان موتور محرک فرهنگی در میان فرهنگ سازان دانست و بیان کرد: بحث از چهار زاویه مطرح شد، از نگاه مدیران، هنرمندان، فرهنگیان و مهدویان و این چهار حوزه باید بر محور مهدویت با هم گره بخورد؛ اگر مدیریت، هنر و فرهنگ ما رویکرد مهدوی نداشته باشد آن وقت چگونه باید سینمای ما را برای مهدویت به کار گرفت؟ اصلا چرا باید به کار گرفت؟ طبیعی است با این نوع نگاه نتیجه ای نه در حوزه فرهنگ، نه در حوزه هنر از جمله سینما و نه در حوزه مدیریت به شکل مطلوب دیده نخواهد شد.

حجت الاسلام اصفهانیان اضافه کرد: حاصل این می شود که مدیریت کلان کشور از ابزار سینما استفاده نمی کند، فضای فرهنگی کشور سینما را به عنوان یک ابزار سرگرمی تلقی می کند و هنرمند نیز هنر را برای هنر و سینما را برای سینما می داند و با ترسیم واقعیات موجود نمی توانیم مهدویت را عنصری مهم در فضای سینما ببینیم.

تغییر رویکردها راه برون رفت از ولنگاری فرهنگی

مدیر گروه مطالعات قرآن و حدیث مرکز پژوهش‌های مسجد جمکران با بیان اینکه امروز به تعبیر مقام معظم رهبری دچار ولنگاری فرهنگی و نیازمند تغییر رویکرد هستیم، افزود: این تغییر رویکرد در میان اندیشمندان، مدیران، سیاستگذاران، مهدویان و فرهنگسازان باید نسبت به مهدویت، ابزار قدرتمند رسانه و سینما شکل بگیرد تا سینمای ما احیایی جدی شود و بتواند به اذن خداوند احیاگری جدی را  در کشور رقم زند.

رسانه مهم ترین ابزار در ترویج مهدویت یا تخریب کننده آن!؟

وی با اشاره نقش سینما در ترویج باورهای مهدوی تاکید کرد: معتقدم رسانه و سینما مهمترین ابزار در زمینه ترویج باورهای دینی و  مهدویت است که البته گاهی نیز این چنین بوده و در مقابل می تواند موثرترین ابزار برای تخریب باورهای دینی نیز باشد که گاهی از اوقات شاهد آن بوده ایم، می بینیم نقش رسانه و سینما را در ترویج عشق مثلثی، رواج تجمل و خشونت؛ حال باید دید سینما چه نقشی در احیای اخلاق داشته است؟

حجت الاسلام اصفهانیان ادامه داد: همانطور که رسانه و سینما در ترسیم یک خانواده پرتنش موثر بوده است، در ترسیم یک خانواده موفق هم می تواند موثر باشد و براین اساس در ترویج باورهای مهدوی نیز می تواند اثر بگذارد اما موضوع عدم ورود به این حوزه و عدم باور است چراکه باور غالب مدیران رسانه، سینما و هنر آن است که این ابزار برای سرگرمی است و تا وقتی این ابزار را به جای آنکه دارای نقش استراتژیک و فرهنگ ساز بدانیم، سرگرم کننده تلقی کنیم، روند همین خواهد بود.

* تولیدات سینما براساس بایدها و حقایق باشد

مدیر گروه مطالعات قرآن و حدیث مرکز پژوهش‌های مسجد جمکران با بیان اینکه سینما و رسانه امروز، ترسیم گر واقعیت ها شده نه حقایق، افزود: تا زمانی که هنرمند ما ترسیم واقعیات موجود کند و نه آن چیز که باید واقع شود، وضع ما بهتر از این نخواهد شد اما اگر سینما قصد کند که بایدها و حقایق را ترویج کند، می تواند جامعه بسیار مطلوبی را به عنوان الگو در مقابل مخاطبان خود قرار دهد و برای تحقق این مهم باید رویکردها را تغییر داد زیرا اگر سینماگران ما ترسیم گر واقعیات موجود باشند آثارشان سراسر بیانگر تلخی های جامعه خواهد بود و اگر بخواهند بیانگر بایدها و حقایق باشند طبیعی است که آثارشان سبقه و رنگ مهدوی خواهد گرفت و امیدبخش خواهد بود زیرا جامعه مهدوی برپایه بایدها و حقایق است و نه واقعیت های موجود، بیاییم از واقعیت ها به سمت حقایق کوچ کنیم و در هوای زیبای حقایق تنفس کنیم و با ابزار هنر، رسانه و سینما نجات بخش جامعه باشیم.

ادامه دارد...