وقتی رسانه مسیر سبک زندگی مهدوی را هموارتر می کند

به گزارش گروه مهدویت خبرگزاری شبستان، برنامه فردایی دیگر کاری از گروه فرهنگ و معارف اسلامی شبکه سه سیما به تهیه کنندگی و کارگردانی حامد پورحامدی است که روزهای جمعه ساعت 12 روی آنتن می رود. این برنامه رویکردی مهدوی با تمرکز بر آینده پژوهی دارد.

حامد پورحامدی، پژوهشگر و تهیه کننده این مستند آخرالزمانی در همین رابطه یادداشتی را در اختیار خبرگزاری شبستان قرار داده است که متن آن  را در ذیل می خوانید:  

زمان عنصر پیچیده و تقریبا غیرقابل تعریفی است که تا به امروز هر علمی به فراخور موضوع خویش تعریفی از آن ارائه داده است که البته نمی توان از این تعاریف به اتفاق واحدی رسید، اما آنچه که مسلم است وضعیت ما نسبت به این بعد از وجود به نحویست که همواره نسبتی بین ما و سه مقطع از آن وجود دارد: گذشته، حال و آینده .

آینده چیزی است که ما بدان خواهیم رسید و در فرهنگ دینی اسلام مهمترین نکته ای که آینده ناظر بدان است عاقبت است : یعنی آنچه که در تعقیب ماست و به ما خواهد رسید.

تعلق عاقبت به پرهیزگاران که در متون متقن دینی بدان اشاره شده است نشان از بار مفهومی گسترده و مهمی دارد. مفهومی که اگر آن را در حالتی که به فعلیت رسیده مشاهده کنیم خواهیم دید که تمام نتیجه عمر چند ده ساله انسان در این عالم، ناظر به همان عاقبتی است که به او خواهد رسید و عاقبت به دیگر سخن، همان سرنوشت انسان است که ممکن است خوب و ممکن است بد باشد.

نقطه اتصال انسان با عاقبت در «آینده» است؛ یعنی عاقبت در حال ریشه دارد و ثمره آن در آینده است. درک درست از آینده و ارتباط آن با حال یکی از مهمترین نکاتی است که هر فرد و یا گروه نیازمند آن است. چرا که فهمیدن حال و داشتن تصویر و نمایی کلی از آینده، ما را در راه رسیدن و ساختن آینده و رقم زدن آینده به نفع خویش یاری می دهد.

درک آینده از سویی وضعیت ما را در حال نشان می دهد و از سوی دیگر ما را در یافتن سمت و سوی حرکت، کیفیت حرکت، میزان مسافت، شیوه پیمودن مسیر و ... راهنمایی می کند.

مهمترین تصویری که دین از«آینده» برای بشر ترسیم می کند حاکی از خبر بزرگی به نام قیامت و رستاخیز است. خبری که قطعا به وقوع می پیوندد و تردیدی در حادث شدن آن نیست. اما پیش از آن در متون دینی به آینده ای اشاره شده که بنا بر اعتقادات یقینی مسلمانان – و مکاتب توحیدی– حکومت صالحان و پاکان در عالم پس از فراگیر شدن ظلم و تباهی بر روی زمین است.

این آینده ای است که مستقیما دست بشر در رقم خوردن آن وارد است و به قطع می توان گفت برخلاف قیامت (که اراده انسان هیچ تأثیری در زمان و کیفیت آن ندارد ) انسان در ایجاد و ادامه آن موثر است. بنابر اعتقادات راهبردی تشیع در زمینه حاکمیت دین خدا در زمین و حکومت صالحان، نقطه عطف تاریخ آخرالزمان، ظهور حجت خدا، حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف است. پایانی که خود، سرآغاز دورانی جدید در تاریخ بشریت است.

یکی از مولفه های اصلی در حوزه تعاریف مرتبط با مهدویت، داشتن اعتقاد به رجعت و همچنین ساختن تمدنی بدیع بر اساس آموزه ها و مبانی اسلام و بسترسازی برای برپایی نظام عدل و عدالت در پهنه گیتی است. شرط لازم برای این امر قطعا حضور ولی خداست اما علت تمام کننده و شرط کافی آن، حضور انسان هایی است که قدم در راه تکامل و تهذیب نهاده اند و به کرانه های آدمیت رسیده اند تا در رکاب ولی خدا، گسترنده عدالت الهی در زمین گردند و این موضوع شامل تمامی انسان های روی کره خاکی و این قابلیت برای همه یکسان است.

یکی از کلمات پربسامدی که چند سالی است از رسانه های مختلف دینی و غیردینی استفاده می شود واژه «انتظار» است که گاهی با پسوندها و پیشوندهایی همچون انتظار آگاهانه، سازنده، پویا و ...  همراه می شود تا بتواند بخشی از بار انتقال مفاهیم حوزه مرتبط با مهدویت را به دوش کشد؛ اما متأسفانه به دلیل نداشتن پشتوانه ملموس و عینی از این مفهوم راهبردی و همچنین روشن نبودن بسیاری از ابعاد این مفهوم مهم، عمدتا فرآیند انتقال و آموزش این مفهوم ناقص مانده و چه بسا به دلیل کاهش حساسیت ذهن مخاطبان، کارکرد خویش را از دست داده است.

 اینجاست که نیاز به باز آموزی و آشنایی زدایی از این مفهوم کلیدی و ایجاد ارتباط آن با آینده پیش روی انسانیت بیش از پیش رخ می نماید.

شیوه ارائه محور موضوعی برنامه

در فرآیند نظام سازی همواره باید مدلی از آینده در ذهن مخاطب ایجاد کرد تا شخص بتواند نسبت خویش را همواره با آن بسنجد و جایگاه و به تبع آن وظایف و مسئولیت ها و نتایج حاصل از آنها را برای خویش مشخص نماید. ارائه این تصویر نقطه ای است که علیرغم تلاش های صورت گرفته در انتقال مفاهیم حوزه مهدویت، هنوز به آن پرداخته نشده است.

برنامه "فردایی دیگر" با عنایت به این موضوع در نظر دارد با ارائه تصویری کلی از آنچه که در جامعه آرمانی پس از ظهور به آن خواهیم رسید، مفهوم آینده و نسبت آن با انتظار را مورد مداقه قرار داده و با تبیین ارتباط بین حال و آینده، نقشه راه و الگوی عملی برای گام نهادن در ایجاد بستر و زمینه سازی جامعه منتظر به دست دهد.

شیوه اجرایی و ساختار برنامه

این برنامه با ساختار ترکیبی و قالب مستند ارائه می شود. رنگ و لعاب برنامه، بیشتر شکل مستند اجتماعی را به برنامه داده که این از ویژگی های برنامه محسوب می شود.

در بخش کارشناسی برنامه، کارشناسان برجسته حوزه مسائل استراتژیک و آینده پژوهی و مهدویت و همچنین کارشناسان متناسب با موضوع با رویکرد تبیین اصول و مولفه های آینده نگری و تحلیل مسائل مرتبط به طرح موضوع و مسئله پرداخته و سوالات اصلی را از زاویه دید خویش با بیانی ساده و عامه فهم مطرح می کنند.

زبان این برنامه ساده و عامه فهم است و تلاش می شود جز در موارد ضروری از اصطلاحات غامض و پیچیده استفاده نگردد چرا که با اهداف اصلی برنامه در تضاد است. در بخشی از برنامه به نقد فیلم ها و محصولات رسانه ای غرب در زمینه های مرتبط با آخرالزمان و منجی پرداخته می شود. در بخش دیگر برنامه با افرادی که دارای شاخصه های انسان های عصر ظهورند مصاحبه شده و الگوسازی شده و در بخش دیگر، با مستبصرین و تشرف یافته گان به تشیع گفت وگو شده و نظر ایشان قبل و بعد از استبصار در خصوص منجی و مهدویت بیان می شود.

نوآوری برنامه

زاویه نگاه این برنامه به دلیل پیوند مباحث مرتبط با مهدویت با متن زندگی روزمره و درگیری ها و اشتغالات ذهنی مخاطبان با مسئله آینده و فرجام کار، به نوعی خاص و جدید است و موجب شکل گیری فرآیند ذهنی در انتخاب و شیوه زندگی تازه ای در مخاطبان می شود که این موضوع را می توان به سمت تبیین سبک زندگی ایرانی اسلامی با رویکرد معرفی و تبیین سبک زندگی مهدوی هدایت کرد.

مستندات ما با تصویرهای ذهنی که مخاطب امروز در اطرافش با آن مواجه است سازگار و منطبق است و از هر گونه کلیشه و شعارزدگی پرهیز می کند. همچنین، به دلیل عمومی بودن مباحث مرتبط با آینده پژوهی و برنامه ریزی برای رسیدن به آینده مطلوب، طیف مخاطبان بیشتری را به خود جذب خواهد کرد که این امر فرصت مغتنمی را برای انتقال مفاهیم دینی به مخاطبان بیشتر ایجاد می کند.

اهداف برنامه

- بالا بردن سطح آگاهی مخاطبان از مباحث حوزه مهدویت

- آشنایی زدایی و باز آموزی مفاهیم حوزه مهدویت و انتظار و کاربردی نمودن آن برای مخاطبان

- ارائه الگوهای موفق مدیریت آینده به مخاطبان و تلفیق این الگوها با مفاهیم راهبردی دینی برای رسیدن به جامعه ایده آل

- معرفی و تبیین سبک زندگی مهدوی

و ...

نتایج مورد انتظار از برنامه

این بر نامه به دلیل بهره گیری از مباحث میان رشته ای، علاوه بر عملکرد آگاهی بخشی و ارتقای سطح سواد دینی در زمینه مهدویت و انتظار، به مخاطب در مدیریت آینده و انتخاب سبک زندگی فردی و اجتماعی و تعریف اهداف و رسیدن به آینده ای مطلوب در راستای دین محوری و امید کمک می کند و این چیزیست که خواسته و نیاز قشر جوان و نوجوان جامعه است.

 چرا که بسیاری از کاستی ها و نقص ها در اثر نداشتن تصویر روشن و خودساخته از آینده برای افراد ایجاد می شود.

مباحث مهدویت و انتظار با رویکرد اشاره شده، شکل و رنگ تازه ای به خود می گیرد وتبیین عالمانه و کاربردی تری به خود می گیرد و انتظار از مفهومی راکد و ایستا به مفهومی راهبردی، متحرک و پویا تبدیل می گردد و این خود عامل حرکت به سمت ایجاد سبک زندگی اسلامی و مهدوی می گردد.            

در پایان اضافه می کنم که این برنامه به لحاظ محتوایی از کارشناسان و پژوهشگران برجسته حوزه و دانشگاه و همکاری مراکز پژوهشی همچون پژوهشکده مهدویت پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، دانشگاه امام صادق علیه السلام ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام قم ، مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه ، اندیشکده آصف ، مرکز  پژوهش های اسلامی صداوسیما صورت گرفته که به اذعان اساتید حاضر در برنامه تاثیر به سزایی در بالارفتن بار علمی و وزن محتوایی برنامه داشته است.

بازخورد برنامه در فضای نخبگانی

این برنامه به دلیل بهره گیری از شیوه های پژوهش میان رشته ای و توجه به فضای گفتمانی رایج در جامعه، مورد توجه قشر فرهیخته و دانشگاهی قرار گرفته و علاوه بر مخاطب عام، مخاطبان خاص که عمدتا از اساتید دانشگاه و محققان اند را نیز جذب نموده است. حضور اساتید برجسته حوزه و دانشگاه در برنامه خود عامل بالارفتن سطح علمی برنامه گردیده است.

ساختار این برنامه ترکیبی است و در قالب مستند در 26 برنامه 40 دقیقه ای تولید می شود.