نبود آموزش های علمی سواد رسانه ای در کشور، کاملاً احساس می شود

به گزارشخبرگزاری شبستان از کرمان، رسانه ها جزو لاینفک زندگی بشر امروزی شده است؛ نکته حائز اهمیت در این رابطه این است که بسیاری از ما دانش استفاده و رویارویی با رسانه را نداریم؛ عباس تقی زاده، از فرهنگیان استان کرمان که اخیراً دو کتاب او با موضوع رسانه رونمائی شده است، در یادداشتی به معرفی اجمالی یکی از این کتاب ها پرداخته است که در ادامه می آید: 

ما در يك جهان اشباع شده از رسانه و فوق اشباع از پيام هاي رسانه اي زندگي  مي كنيم. برای زيستن در اين فضا، به دانش- مهارتي به نام سواد رسانه اي نياز داریم. آموزش سواد رسانه اي مي تواند ابزاري ارزشمند در جهت گسترش مهارت هاي تفكر انتقادي و زيستن در عصر كنوني باشد. آموزش سواد رسانه اي ‌به افزايش مهارت هاي تفكر انتقادي و پرورش افراد داراي تفكر منتقدانه مي انجامد. ما در محیط و دوره و شرایطی بسیار متفاوت تر از هر  دوره ای که بشر تا کنون تجربه کرده، زندگی   می کنیم. پیچیدگی این شرایط هر لحظه به دلیل تولید انبوه اطلاعات و پخش آنها از طریق رسانه هارو به فزونی دارد.

در کشور ما در چند سال گذشته رسانه هم از بعد سخت افزار فناوري هاي نوين و هم از بعد ميزان استفاده کنندگان و مخاطبان گسترش چشمگيري داشته و ارائه آموزش های سواد رسانه اي ضروری است. آموزش و پرورش، دانشگاه ها، سازمان های مردم نهاد و رسانه ها در این زمینه نقش کلیدی  دارند.

در اسناد تحول راهبردی آموزش و پرورش (1389)  و تحول بنیادین آموزش و پرورش (1390) بر ترويج و تعميق سواد رسانه ای و زمينه سازي براي بهره برداري مناسب از محيط نوظهور يادگيري تاکید شده است. در این راه به یک برنامه درسی منسجم نیاز است. برنامه درسی به محتوای رسمی و غیر رسمی، فرایند، محتوا، آموزش های آشکار و پنهانی اطلاق می گردد که به وسیله آنها فراگیر تحت هدایت مدرسه، دانش لازم را به دست می آورد.

نبود آموزش های سازمان یافته، منسجم و علمی سواد رسانه اي سازمان یافته و منسجم در کشور ما احساس می شود. البته سواد رسانه اي، سطوح مختلف دارد و زمينه انتقادي آن نيازمند فرايند تربيت و آموزش است. بسياري ازكشورها اين مسير را پيموده اند و يا در حال پيمودن آن هستند. ما نیز بايد با تلاش هاي فردي و ملي به سمت آموزش سواد رسانه اي با توجه به شرایط بومی و فرهنگی کشور گام برداریم.

کتاب «آموزش عملی سواد رسانه ای» در سال تحصیلی 93-92 در دبیرستان شهید مصطفی احمدی روشن کرمان برای 120 دانش آموز تدریس و با ویرایش و افزودن یک درس جدید برای انتشار آماده شده است. در واقع نخستین کتابی است که در یک مدرسه دولتی در کشور برای درس سوادرسانه ای در یک سال تحصیلی و در قالب برنامه کلاسی تدریس گردیده است.

کتاب حاضر، در قالب 23 درس تلاش می کند به نیاز گروه های مختلف در جامعه برای کسب سوادرسانه‌اي پاسخ دهد. کتاب برای تدریس در کلاس ها و دوره های آموزش سواد رسانه ای تالیف شده اما به گونه ای طراحی گردیده است که فرد به تنهایی هم بتواند فعالیت ها و تمرین های آن را انجام دهد. برخی فعالیت ها به صورت فردی و برخی به صورت فردی -گروهی طراحی شده اند.

درس ها و تمرین ها از سطح مقدماتی آغاز می شوند و تا سطح تحلیل و ارزیابی انتقادی ادامه دارند به گونه ای که خواننده فعال کتاب، در پیوستار سوادرسانه ای به سطوح بالاتر دست می یابد. هسته اصلی همه فعالیت ها و تمرین های کتاب، تفکر انتقادی و ارتقای سوادرسانه‌اي انتقادی است.

مفاهیم و تعاریف ابتدایی در مقدمه هر درس آورده شده و مطالب تکمیلی در بخش "توضیحاتِ بیش تر" گنجانده شده است. هر چند که تسلط بر مفاهیم سواد رسانه ای نیاز به مطالعه کتاب های مرتبط، تداوم مطالعه و واکاوی بیش تر دارد. برای تمرین های آورده شده درکتاب، پاسخنامه در نظرگرفته نشده است تا انگیزه برای رسیدن به پاسخ های کامل تر همراه با تقویت خوداتکایی، تقویت اعتماد به نفس و ارزیابی انتقادی فراهم گردد.

اهداف

داشتنِ رژیم مصرف رسانه ای مطلوب وخودمدیریتی خردمندانه دراستفاده ازرسانه ها

ارتقای توانایی های پردازش پیام های رسانه ای

آگاهی از  مفاهیم سواد رسانه ای

تقویتِ قدرت پرسشگری نقادانه و استقلال فردی

رسیدن به درک عمیق تر از نقش رسانه ها در زندگی خود و دیگران

تقویت هویت ایرانی – اسلامی

تحلیل گفتمان رسانه ها، تحلیل و ارزیابی انتقادی متون رسانه ای

آشنایی با  انواع رسانه ها از چاپی، سنتی تا الکترونیک، دیجیتال و چند رسانه ای

تشخیص و ارزیابی شیوه های اقناع در رسانه ها بویژه در تبلیغات بازرگانی و سیاسی

شناخت مالکان(مالکیت) رسانه ها، تولید کنندگان، نویسندگان و آفرینندگان محتوا و تحلیل روابط متقابل آنها

آشنایی با جستجوی منابع مناسب و معتبر در فضای مجازی و کتابخانه ها

رعایت کردن مالکیت معنوی (کپی رایت ) تولیدکنندگانِ متون رسانه ای

آشنایی با امکانات، ویژگی ها، چالش ها و مخاطرات فضای مجازی

تشخیص و تحلیل پیام های آشکار و پنهان، نماد ها، نشانه ها و تکنیک ها ی به کار رفته در متون رسانه ای

تولید محتوای مفید در رسانه ها ی مختلف و ارتقای تعاملات پویا و فعال با رسانه ها

برقراری ارتباطات اجتماعی  بهتر و موثرتر با دیگران

کسب آگاهی بیش تر از رسانه های مختلف و ایفای نقش فعال و منتقدانه تر در جامعه اطلاعاتی و فرایند جهانی شدن