خبرگزاری شبستان- جنوب کرمان: مسجد در دین مبین اسلام دارای جایگاه رفیعی است تا جایی که در حدیث قدسی آمده است: همانا مساجد خانه‌های من در روی زمین هستند، همان‌گونه که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند، مساجد نیز برای اهل آسمان درخشش دارند.
رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله فرموده است: المسجد بیت کل مؤمن: « مسجد خانه هر انسان مؤمن است » و نیز می‌فرماید: ریاض الجنه المساجد « مسجدها، باغ‌ها و بستان‌های بهشتی‌هستند » و در جای دیگر آن حضرت می‌فرماید: روز قیامت همه زمین‌ها از بین می‌روند مگر مساجد که پیوند به‌هم باقی می‌مانند.
مسجد صرفاً محلی برای اعمال عبادی و مذهبی نیست و طبعاً نگاه تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان امور مساجد و رویکرد پژوهشگران و برنامه‌ریزان نیز باید سمت و سوئی داشته باشد.
اگر ما نگاهمان به مسجد در حد مکانی برای گزاردن نماز و خواندن دعا و همین امور باشد، مسلماً مسجد، مهجور، غریب و کم‌اثر برای تربیت نسل جوان، با نشاط و با روحیه اسلامی خواهد بود.
مسجد تقویت‌کننده روحیه اجتماعی است و لازم است که در جوامع اسلامی و به‌ویژه جامعه جوان ما نگاه به مسجد، نگاه اجتماعی و مؤثر در حیاط و نشاط جامعه باشد.
حضرت امام‌خمینی رضوان الله علیه می فرمایند: تدبیر ممالک، از مسجد شالوده‌اش ریخته می‌شده است.
شاید در اذهان برخی از دغدغه مندان عرصه فرهنگ این سوال مطرح شده باشد که آیا حضور مردم در مساجد نسبت به گذشته کم رنگ تر شده است یا نه؟ و اگر پاسخ مثبت است چه تدبیری باید اندیشیده شود؟ یکی دیگر از مسائل مهم این است که چگونه می توان کارکردهای مهم مسجد را احیا کرد؟
این گزارش تلاش دارد از طریق ارتباط با چند تن از متخصصان مذهبی و فرهنگی به این سوالات پاسخ دهد.
ضرورت ارائه آمار مقایسه ای در خصوص تعداد مساجد و نماگزاران قبل و بعد از انقلاب
حجت الاسلام زکی زاده استاد حوزه علمیه جیرفت به خبرنگار شبستان گفت: قبل از انقلاب اسلامی ایران و در اوایل انقلاب تعداد مساجد در مراکز استان ها، شهرستان و در روستاها بسیار کم بوده است لذا مردم نمازگزار اقامه نماز خود را در این مساجد بپا می داشتند اما امروزه مساجد از نظر کمی در همه مناطق کشور و حتی روستاها بسیار زیاد شده است و مردم نماز گزار نیز در این مساجد نماز می خوانند لذا احساس می شود که حضور مردم کم رنگ شده است در صورتی که نمی توان بطور قطع گفت که حضور مردم کم رنگ شده است.
امام جمعه جبالبارز افزود: یکی از مشکلات اساسی در این زمینه، عدم وجود آمار دقیق جهت مقایسه تعداد مساجد، نمازگزاران و ائمه جماعات نسبت به گذشته است.
به گفته وی عدم وجود دقیق آمار مذکور، موجب سوء استفاده دشمنان مبنی بر حضور کم رنگ مردم در مساجد می شود که باید متولین امر در این زمینه حتما چاره اندیشی کنند و پژوهشی جهت ارائه آمار دقیق انجام دهند.
وی در خصوص احیای کارکردهای مسجد تصریح کرد: مساجد متناسب به شرایط و موقعیتی که دارند، کارکرد آنان متفاوت است به عنوان مثال ظرفیت مسجد بازار متفاوت از مسجد جامع است لذا باید به صور غیر متمرکز این فعالیت ها را در نظر گرفت.
اعتبارات دولتی جهت انجام فعالیت های فرهنگی بسیار ناچیز است
حجت الاسلام حسین نظری معتقد است که حضور مردم در مساجد نسبت به گذشته کمی کم رنگ تر شده است و این امر ناشی از کم کاری مسئولین، پایین بودن اعتبارات دولتی و فعالیت های شبانه روزی دشمنان است.
وی افزود: متاسفانه امروزه سرانه اعتبارات دولتی در امور فرهنگی بسیار پائین است تا جایی که اگر در زمینه های دیگر مشکل مالی وجو داشته باشد، از اعتبارات فرهنگی سرشکن می شود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کهنوج عنوان کرد: از دیگر دلایل تضعیف فعالیت های فرهنگی در مساجد که موجب حضور کم رنگ مرده در این مکان مقدس شده است، می توان به کمبود نیروهای انسانی اشاره کرد.
به گفته وی یکی از ضعف های اساسی ما این است که امام جماعت را به نماز و دعا خواندن محدود می کنیم لذا امام جماعت باید در جوانب مختلف فعالیت کند به همین دلیل نقش امام جماعت جهت احیای کارکردهای مسجد بسیار مهم است.
حجت الاسلام نظری بیان داشت: البته وقتی که ائمه جماعات از نظر مالی محدودیت دارند در برخی موارد بر روی عملکرد آنان نیز تاثیر منفی دارد لذا این امر باید از سوی عوامل امر توجه جدّی شود.
افق دید در مساجد جهت برنامه ریزی باید فرامرزی باشد
حسین مشایخی فعال فرهنگی جنوب کرمان به خبرنگار شبستان گفت: حضور مردم در مساجد کم رنگ نشده اشت.
وی معتقد است که تعداد مساجد نسبت به قبل و اوایل انقلاب افزایش یافته است و بر همین منوال جمعیت نیز چندین برابر شده است.
مدیر کانون فرهنگی هنری امام رضا جیرفت عنوان کرد: گاهی اوقات دیده می شود در برخی مساجد سلیقه ای عمل می شود، اصول کارشناسی حاکم نیست و از طرف دیگر نقش هیئت امنا در فعال بودن مساجد بسیار مهم است چراکه با تغییر شرایط جامعه، هیئت امنا نیز باید به روز باشند تا بتوانند جوانان را به مساجد جذب کنند در غیر این صورت جوانان جهت تخلیه هیجان و سرگرم شدن خود به محافل نامناسب جذب می شوند.
دبیرستاد احیای سیره رضوی جنوب کرمان عنوان کرد: تشکل های مردمی، هیئت امنا، امام جماعت و کانون های فرهنگی نقش بسیار مهمی در فعال شدن مساجد دارند.
وی در خصوص احیای کارکردهای مساجد اظهار داشت: تغییر نگرش هیئت امنا، شناسایی ظرفیت ها، نقاط ضعف و قوت در محله، شهرستان، کشور و بین الملل از شاخص های مهم جهت برنامه ریزی در مساجد است که متناسب با آن باید نقشه راه راه طراحی کرد.
مشایخی ابراز داشت: یکی از ظرفیت های مهم مساجد که باید برای آن برنامه ریزی کرد، تربیت کودک و نوجوان است.
وی فزود: امیر المومنین می فرماید: دوام و قوام دین بر دو پایه فرهنگی و اقتصادی است لذا برای انجام کار فرهنگی باید پشتوانه اقتصادی داشت و همچنین باید جهت انجام فعالیت در مساجد و سایر مکان های فرهنگی از منبع قرآن و نهج البلاغه استفاده کرد بنابراین برای موفقیت در حوزه مسجد باید مطالعه عمیق داشته باشیم.
شناسایی ظرفیت های مسجد، جهت انجام فعالیت های فرهنگی ضرورت دارد
حجت الاسلام جعفر نیک نفس به خبرنگار شبستان گفت: مسجد محور تمام فعالیت های عبادی و فرهنگی است و همچنین به فرمایش حضرت امام رضوان الله علیه مسجد سنگر است باید سنگرها را حفظ کرد.
وی افزود: تعداد مساجد و نمازگزاران نسب به گذشته تفاوت پیدا کرده است لذا باید متناسب با این تفاوت ها اظهار نظر کرد.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی جیرفت عنوان کرد: واقعیتی که قابل انکار نیست، این است که مساجد آن پویایی که باید داشته باشند، ندارند البته وضعیت مساجد نیز نسبت به یکدیگر متفاوت است.
یه گفته وی عوامل دخیل در پویا شدن مساجد می توان به شناسایی ظرفیت منطقه، شناخت نیازهای جوانان، فعال بودن امام جماعت و همچنین توجیه بودن هیت امنا است.
حجت الاسلام نیک نفس تصریح کرد: هیچ فعالیت فرهنگی بدون کار تشکیلاتی پاسخ نمی دهد لذا باید انسجام خوبی میان امام جماعت، هیئت امنا، نمازگزاران و محله وجود داشته باشند و در ادامه با یک برنامه ریزی حساب شده بتوان فعالیت کرد.
نظر شما