پاکی روح به انسان قدرت شهود می بخشد

خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: "هم چنان که پاکی جسم، موانع ورود به مسجد و پرداختن به نماز را از بین می برد، طهارت روح و درون، موانع پرداختن به سرای جاویدان آخرت را می زداید و به انسان شناخت شهودی می بخشد که آنچه را که نزد خداست، برتر از آنچه که نزد مردم است، بداند و جهان را جهان فریب غرور بیابد. مستحب است در هر جای مقدس و یا روز مقدس و مناسبت شریفی، انسان غسل کند، به امید آن که محبوب خدا باشد. موارد غسل های مستحب به طور مشروح در کتاب های فقهی آمده است."

کتاب "اسرارالصلوه" تألیف آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی از کبار عارفان و حکیمان  روزگار ماست. معلوم است وقتی صیاد معارف الهی چون ایشان به صید معرف نماز بروند، چه گوهرهایی به دست می آید. گزیده هایی از مباحث این کتاب سلسله وار به حضور مخاطبان تقدیم می شود. گفتنی است ترجمه این کتاب به عهده حجت الاسلام  جواد محدثی بوده است.

توبه از وضو برای نماز مهم تر است

خردمند وقتی می داند شریعت دستور می دهد مکان، لباس، و بدن نمازگزار پاک باشد، نمی تواند از پاکی درون غافل باشد، چون این مهمتر است و پیش از ظاهر، باید به پاکی درون بپردازد، زیرا خداوند به درون می نگرد. باید با توبه نصوح درون را پاک کرد. توبه از وضو برای نماز مهمتر است. توبه حقیقی آن است که بنده از غیر خدا به خدا باز گردد و از خشم الهی به رضای او و از دوری به قرب؛ از ظلمت به نور؛ از جهل به دانش؛ از شقاوت به سعادت و از معصیت به طاعت. از نظر علم و عمل هم به مرتبه کمال برسد. در، توبه باید با آب حسرت، درون را از گناهان شست و پیوسته به گناه اعتراف کرد؛ از گذشته پشیمان بود و بر باقیمانده عمر هراس و بیم داشت. نباید گناهان را کوچک بشمارید. باید بر طاعت های از دست رفته اندوه خورد و از شهوات دست کشید و از خدا خواست توفیق وفاداری به توبه را عنایت کند. این است توبه راستین!

از گناهان کوچک شمرده شده بپرهیزید که بخشوده نخواهد شد

توبه بازگشت از گناهان است، چه گناهان کوچک و چه گناهان بزرگ. امام صادق علیه السلام فرموده: گناهان بزرگ در قرآن هفت تاست: کفر به خدا بستن، کشتن انسان، عاق والدین، رباخواری، خوردن مال یتیم، فرار از جنگ و بادیه نشینی پس از هجرت (بازگشت به دوران جاهلی پس از ایمان آوردن). در روایات گوناگون، گناهان کبیره دیگری هم مطرح است: یأس از رحمت الهی، ایمنی از مکر خدا، تهمت زنا، جادوگری، زنا، قسم دروغ، اختلاس، ندادن زکات واجب، شهادت دروغ، کتمان شهادت، ترک عمدی نماز، عهد شکنی، قطع رحم، دزدی، شراب خواری، خوردن مردار و خون و گوشت خوک، خوردن گوشت تذکیه نشده، حرامخواری، نپرداختن حق مردم، کم فروشی، اسراف، ولخرجی، خیانت، سبک شمردن حج، انکار حق اهل بیت، اصرار بر گناه، و هر چه خدا بر انجام آن وعده آتش داده، همه از گناهان کبیره است. امام صادق علیه السلام فرموده: به فرموده رسول خدا صلی الله علیه و آله از گناهان کوچک شمرده شده بپرهیزید، که بخشوده نخواهد شد. پرسیدند: محقرات چیست؟ فرمود: این که کسی گناه کند و بگوید: کاش گناهانم همین بود!اگر انسان به اهمیت پاداش و حسنات آخرت؟ نیز شدت عذاب الهی بیندیشد، تصور لذتهای گوناگون و پایدار بهشت و حسرتها و عذابهای آخرت سبب می شود توبه واقعی کند. اندیشیدن به مرگ و سختی جان دادن و گرفتاری های پس از مرگ و وحشت و ظلمت و تنهایی قبر، سودمند است. دنیا فریب دهنده بی وفا است؛ عروس هزار داماد است؛ هر ساعت عده ای را به جدایی و معصیت می نشاند. چه بسیارند دنیا پرستان و قدرتمندان و کاخ نشینان که اسیر خاک. گرفتاری هلاک شدند. در همه این درس و عبرتی است تا دلهای آگاه را به آخرت متوجه سازد و به پاک سازی درون بکشاند.

توصیه استادان آیت الله ملکی تبریزی چه بود؟

مستحب است انسان در همه حال با وضو باشد، به خصوص برای آنان که در پی کسب دانش اند. در پی هر وضو گرفتن، مستحب است دو رکعت نماز بخوانی. بعضی از استادان من (5) توصیه می کردند: پس از این دو رکعت، سجده کنید و در سجده از خدا بخواهید معرفت و محبت خویش را به شما روزی کند.

موارد وجوب وضو چیست؟

در موارد زیر و برای این کارها، وضو گرفتن واجب است: نماز واجب و مستحب، طواف واجب، لمس نوشته قرآن و نان های خدا و اسامی معصومان و برای نگارش قرآن. در موارد زیر وضو مستحب است: برای با وضو بودن، طواف مستحب، ورود به مسجد، آماده شدن برای نماز واجب قبل از فرا رسیدن وقت، قرائت قرآن، حاجت خواستن، خواب، وارد شدن به خانه در بازگشت از مسافرت، نماز میت و... .

شمه ای از حکمت ها و اسرار غسل

درسهایی که از غسل می توان گرفت، همان درسهای وضو است، افزون بر این که در غسل، تمام بدن شسته می شود، یعنی پاکسازی به اندازه آلودگی است. بنابر این باید دل و جان و درون را از هر چه آلودگی است، پاک کرد. مستحب است هنگام غسل، بسم الله گفتن و دعاهای وارده را خواندن اللهم طهر قلبی و اشرح صدری...؛ خدایا!دام را پاک گردان و سینه ام را گشاد فرما... مضمون این دعاهای الهام دهنده این نکته است که هدف و مقصود اصلی، طهارت دل و شرح صدر است نشان این پاکدلی، رهایی از تعلقات دنیا و گرایش به آخرت است. وقتی کسی با فروغ خودشناسی به خداشناسی برسد، انسانی ملکوتی می شود و باطن جهان را می بیند و می شناسد و به خاطر غلبه بعد معنوی وارد بهشت می شود.

پاکی روح به انسان شهود می بخشد

هم چنان که پاکی جسم، موانع ورود به مسجد و پرداختن به نماز را از بین می برد، طهارت روح و درون، موانع پرداختن به سرای جاویدان آخرت را می زداید و به انسان شناخت شهودی می بخشد که آنچه را که نزد خداست، برتر از آنچه که نزد مردم است، بداند و جهان را جهان فریب غرور بیابد. مستحب است در هر جای مقدس و یا روز مقدس و مناسبت شریفی، انسان غسل کند، به امید آن که محبوب خدا باشد. موارد غسل های مستحب به طور مشروح در کتاب های فقهی آمده است.

آتش حمام یاد آور قیامت است

معمولاً غسل در حمام انجام می گیرد. حضرت علی می فرماید: حمام جای خوبی است هم یادآور آتش است و هم چرکهای بدن را می زداید. این که حضرت، آتش را جلوتر از چرک زدایی مطرح می کند، آموزش اخلاقی برای مومنان است که به یاد خدا باشند .این شیوه عملی حضرت در همه کارها و حالات بود و در انتخاب کارهایی که برابر بود، آن را که بر نفس سخت تر بود و موجب ریاضت می شود، بر می گزیند. برای اهل مراقبه، حمام یاد آور آتش است. کسی که در حمام به یاد آن نیافتد، از غافلان نیست. زیرا مومن پیوسته باید از آتش دوزخ و عبور از پل صراط واهمه داشته باشد و از هر چه شباهتی با آن موضوع هولناک دارد، به یاد آتش افتد. در حمام از آتشی که زیر آب روشن است و ظلمتی که در بالا است و آب داغ، باید به یاد قیامت و جهنم بیفتد و البته خصوصیتی در حمام نیست. مومن از هر چیزی عبرت و درس می گیرد. با دیدن آتش، به یاد دوزخ می افتد و از دیدن ظلمت به یاد قبر می افتد و اگر نگاهش به چیز پوسیده ای افتد، از پوسیدن خود زیر خاک یاد می کند.