مجموعه بازار وکیل مربوط به دوره زند و در شیراز، بعد از میدان شهرداری، نزدیک ارگ کریمخان قرار گرفته است و این اثر در تاریخ ۱۷ تیر ۱۳۵۱ با شماره ثبت ۹۲۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
معماری این بنا بر گرفته از بازار قیصریه لار و همچون بازارچه بلند اصفهان ساخته شاه عباس کبیر است اما پهنای بازار وکیل بیش از سایر بازارهاست. همچنین ۷۴ دهانه تاق ضربی بازار با بلندای بیش از ۱۱ متر بلندتر از تاق سایر بازارهاست که البته هم اینک به علت خاکریزی کف بازار، ارتفاع طاق ها به 10 متر تقلیل یافته است.
این بازار که از نظر معماری دارای سه فضای جداگانه است، گذرگاه برای گذر مشتریان، حریم مغازه به بلندای نزدیک به ۲ پله بالاتر از سطح زمین و همچنین فضای مغازه است، بازار دارای پنج در بزرگ است که در چهار سوی آن جای گرفته است، هم چنین شامل 2 راهروی شمالی - جنوبی و شرقی - غربی است که چون صلیبی یکدیگر را قطع کرده اند. در تقاطع این 2 رشته چهار سوق قرار گرفته است که بر روی یک هشتی قرار دارد. این چهار سوق دارای طاق بزرگ ضربی محکمی است و در پای طاق نیز چند ترنج آجر کاری شده است، در هشتی نیز مغازه هایی چهارگوش در 2 طبقه وجود دارد.
ضلع شمالی - جنوبی بازار از دروازه اصفهان شروع می‌شود و تا کوچه جنوبی سرای مشیر ادامه می‌یابد. در 2 طرف این راسته هر قسمت ۴۱ جفت معادل ۸۲ باب مغازه وجود دارد که در جلو هر یک سکویی از قطعات سنگی بزرگ که بر روی آن، ترنج هایی برجسته کنده کاری شده است، در این بازار برای جلوگیری از نم و رطوبت، مغازه ها را نزدیک به یک متر فراتر از سطح زمین ساخته اند، مغازه ها اغلب دارای پستو بوده و در 2 طبقه طراحی شده اند.
هر کس یکبار به شیراز سفر کرده باشد هم از این بازار 250 ساله بازدید کرده است، بازاری که به گفته هوشنگ محمدی، مدیر عامل شرکت گاز استان فارس، گاز کشی نشده است، مغازه داران مجبورند برای گرم کردن مغازه هایشان از پیک نیک و علاالدین استفاده کنند، سال 87 یکی از حجره های بازار به خاطر اتصال برق آتش گرفت اما شبانه این آتش توسط آتش نشانان شیرازی اطفا شد.
این بازار دارای مغازه های متعدد فرش فروشی، پارچه فروشی و لباس فروشی است، این سه قلم در برابر آتش بسیار سست هستند و به سرعت آتش را به نقاط دیگر منتقل می کنند، همان چیزی که پلاسکو را «پلاسکو» کرد.
محمد فرخ زاده، مدیر عامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز ضمن ابراز نگرانی از وضعیت این بازار و احتمال خطر برای آن، می گوید: تذکر به هیئت امنای بازار وکیل داده شده تا به وضع بازار رسیدگی کنند اما هیچ تغییری در بازار روی نداده است.
با توجه به عرض کم بازار امکان تردد وسایل نقلیه آتش نشانی در بازار وجود ندارد، اما در حال حاضر سه شیر آتش نشانی بازار وکیل نصب شده است.
عبدالرضا نصیری، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس از تهیه طرح ساماندهی این مسجد خبر داد، اما زمان اجرای آن را عنوان نکرد، می افزاید: کسبه هیچ همکاری ندارند و از سوی دیگر اعتبارات این اداره کل هم محدود است.
در این بازار تنها هشت کپسول 50 کیلویی آتش نشانی نصب شده است، بازاری که به گفته محمودرضا طالبان، نایب رئیس شورای اسلامی شهر شیراز با «پلاسکو» هیچ شباهتی ندارد.
هوشنگ محمدی، مدیر عامل شرکت گاز استان فارس با اشاره به اینکه تا زمانی که مشکلات تاسیساتی بازار حل نشود، گاز رسانی به این بازار را باید از ذهن ها خارج کنیم، گفت: علاقه ندارم بازار وکیل به پلاسکو تبدیل شود.
هرگز نمی توان این بازار 250 ساله را با ساختمانی 54 ساله مقایسه کرد، چرا که بازار وکیل اثری از آثار ملی است و امید است که با تدبیر مسئولین و کسبه هرچه سریعتر طرح ساماندهی این بازار عملیاتی شود تا شاهد وقوع حادثه در آن نباشیم.
گزارش: محسن تورع
نظر شما