«کویر لوت» نمایشگاهی شگفت‌انگیز از طبیعت/ افسونی که رهایتان نخواهد کرد

خبرگزاری شبستان- خراسان جنوبی؛ اغلب مردم هنگامی که برای تعطیلات و سفر خود برنامه‌ریزی می کنند، مقاصد خوش آب و هوایی مانند جنگل ها و مناطق کوهستانی و دریا و ... را انتخاب می کنند و مناطق کویری حتی در انتخاب های اولیه آن ها جایی ندارد؛ غافل از این که کویر هم جذابیت های خاص خود را دارد.

اینکه تعطیلات نوروز خودتان به سفر می روید یا همراه تور و یا با خانواده و در کنار دوستان به کویر می‌روید، فرقی نمی کند؛ سفر به کویر می تواند یک ماجراجویی تمام عیار، لذت بخش و پر از آرامش باشد. افسون کویر آدمی را شیفته ی خود کرده و مدام به سمت خود می کشاند.

دو ماهه ی اول فصل بهار و همچنین فصل پاییز، بهترین زمان برای سفر به جاذبه های کویری ایران است. پرواضح است که گرمای کویر در تابستان به شدت طاقت فرساست و در زمستان هوا به شدت سرد و خشک است. بیشترین دمای ثبت شده در ایران در کویر لوت و نزدیک به ۷۲ درجه سانتی گراد است.

کویر زیبای لوت در خراسان جنوبی نخستین اثر طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و نمایشگاهی شگفت انگیز و هیجان انگیز از طبیعت است که شما را به سوی خود فرا می خواند. اگر اهل طبیعت­ گردی هستید، کمپینگ در دل رمل­ ها و شن­ های نرم و تماشای طلوع زیبای خورشید در افق درخشان کویر تجربه­ ای خاطره ­انگیز و لذتی فراوان برای شما به همراه خواهد داشت.

اینجا تماشای طلوع و غروب در افق بی انتهای کویر، شب نشینی در کنار آتش و دور هم بودن در دل کویر و زیر آسمان پرستاره و خیال انگیز آن، قدم زدن روی رمل ها و شن های گرم و نرم، پیاده روی روی دریاچه ای از نمک، پوشش گیاهی و جانوری منحصر به فرد این مناطق و ... انسان را مسحور خود می گرداند.

آری کویر جهانی لوت در خراسان جنوبی بی اندازه زیبا، آرام، پر رمز و راز و با وقار است. در سفر به کویر از همه چیز خالی می شوید و پس از غرق شدن در آسمان پر ستاره‌اش، چنان عمیق و آرام به خوابید می روید که انگار هیچ گاه نگران چیزی نبوده اید.

کویر لوت واقع در جنوب شرقی ایران با مساحتی ۱۷۵ هزار کیلومتر بیست و پنجمین بیابان بزرگ جهان است که در میان سه استان خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان گسترده شده و حدود ۱۰ درصد وسعت کشورمان را در بر گرفته است.

سابقه تمدنی بیابان لوت به هزاره سوم پیش از میلاد می‌رسد؛ قدمت پنج هزار ساله‌ای که کشف حدود سه‌هزار اثر تاریخی از این منطقه بر آن مهر صحه می‌زند. از جمله این کشفیات می‌توان به درفش پنج‌ هزار ساله‌ شهداد اشاره کرد که قدیمی‌ترین درفش جهان محسوب می‌شود. این در حالیست که وجود ده‌ها اثر تاریخی شامل قلعه‌ها، کاروانسرا‌ها، آب انبار و وجود اکوسیستم و طبیعت بکر این منطقه را به الماس کویرهای جهان معروف کرده است.

دشت بی‌نظیر لوت در دل خود دیدنی‌های نهفته‌ی بسیاری دارد. هرساله تعداد بی‌شماری از علاقه‌مندان به بیابان با اشتیاق فراوان برای دیدن این شگفتی‌ها به دشت لوت می‌آیند. ۴۰ مخروط آتشفشان کواترنر، بزرگترین شهر کلوخی جهان معروف به شهر خیالی یا شهر لوت، پهنه‌های وسیع ماسه و ریگ با طیف رنگی قهوه‌ای روشن تا خاکستری و سیاه، پهنه‌های شنی مواج، پهنه‌هایی به شکل چندضلعی‌های متعدد و بزرگترین نبکاهای جهان در تپه‌های شنی از جمله‌ی این عوارض بی‌نظیر بیابانی است.

 
کویر لوت به سه واحد جغرافیایی لوت شمالی ـ که بیشتر از دو واحد دیگر کویری و پوشیده با شن و ماسه است، لوت مرکزی ـ که کلوت‌ها و تپه‌های ماسه‌ای در آن قرار دارد ـ و لوت جنوبی ـ که غنی‌ترین پوشش گیاهی این کویر را دارد ـ تقسیم می‌شود.
 

هر قدمي كه در كوير طي کنی بيشتر به مضمون جمله «كوير بخش پر رمز و راز طبيعت است» پی می بری. در لوت جايي هست كه در آن هيچ لاشه‌اي نمي‌پوسد؛ يعني گرما امان نمي‌دهد لاشه خشک می شود و نپوسیده برجای می ماند!

اينجا زمين گرم است، گرم‌تر از هرجاي ديگر. بیابان لوت در ایران یکی از گرمترین نقاط زمین است. بر اساس داده های آماری ماهواره ناسا در سال 2005، سطح زمین در بیابان لوت دارای دمای 70.7 درجه سانتیگراد بوده است. این دما بالاترین دمای ثبت شده از سطح زمین در کلیه داده های آماری این ماهواره است که هرگز تکرار نشده است.

دشت لوت جاذبه‌های فراوانی دارند. بستگی به شما دارد که چه نقطه‌ای را برای سفر انتخاب کنید می‌توان به «کویر خور» یا دریاچه‌ی نمک خور اشاره کرد که در مسیر اصفهان به طبس قرار دارد. اگر خواستي ماه را تجربه كني به شعبه آن در كوير برو، سفري كه شايد چندان بي‌خطرتر از رفتن به خود ماه نباشد! در آنجا هيچ موجود زنده‌اي را نخواهي يافت، حتی باکتری.

کلوت ها آثار طبیعی بسیار شگفت انگیزی هستند که وقتی برای اولین بار چشمتان به آنها می‌افتد گمان می کنید به ویرانه های شهری باستانی و متروک نگاه می کنید. کلوت ها که در اصطلاح علمی به آنها یاردانگ می گویند در حقیقت سازه هایی هستند که در طول زمان به دست طبیعت و عواملی مانند آب و فرسایش در اثر وزش باد ایجاد شده اند. شهر افسانه‌ای کلوتها ۱۱ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و حدود ۲۰ هزار سال قبل، با فرسایش آبی و بادی به وجود آمده است.

مرتفع ترین هرمهای ماسه ای دنیا، 40 مخروط آتشفشان کواترنر، پهنه های وسیع ماسه و ریگ با طیف رنگی قهوه ای روشن تا خاکستری و سیاه نظیر «گدار باروت»، پهنه های شنی مواج، دشت‌هایی از گدازه‌های بازالتی چاله نظیر «گندم بریان»، وجود بزرگ‌ترین نبکاهای جهان (گلدان صحرا یا تله گرد) که گاه طول آنها به 12 متر می‌رسد؛ در حالی که بلندترین نبکاهای صحراهای آفریقا سه متر طول دارند تنها بخشی از شگفتیهای بی نظیر دشت لوت به شمار می روند.

ناخن دایناسور، کهربا، تکه‌های شهاب‌سنگ، سنگ نگاره و فسیل‌هایی با عمر حداقل ۴۰ میلیون سال هم از کشفیات این بیابان بزرگ است.

کوه‌های مینیاتوری از زیباترین مناظر طبیعی کویر لوت هستند که در پنج کیلومتری غرب نهبندان قرار دارند این کوه‌ها دارای یک کیلومتر عرض و ۲۵ کیلومتر طول و با رنگ‌های قرمز و خاکستری از نوع رسوبی و فاقد پوشش گیاهی هستند. ارتفاع این کوهها از ۵ تا ۱۰۰ مترمتغیراست.

ارتفاع بعضی از آنها تنها پنج متر است که مانند مخروط‌های کله قندی صحنه‌ای رویایی و خیال‌انگیز را به وجود می‌آورد، گویی یک سلسله جبال بزرگ است به همین دلیل به آن کوه‌های مینیاتوری می‌گویند. این کوه‌ها یکی از زیباترین و شگفت انگیزترین جاذبه‌های طبیعی جهان و پدیده‌ای منحصربه‌فرد است که همه ساله پذیرای گردشگران و مسافران بسیار زیادی است.

رنگ تقریبا سفید رنگ کوه (رنگی میان طوسی و سفید) با واریزه‌های بسیار در پای آن، وجود گرما و حرارت و مناظری رویایی و تخیلی را در ذهن بیننده پدید می‌آورد و باعث شده تا این جاده به یکی از زیباترین مناطق ایران تبدیل شود. وجود شیارهای ریز و ظریف درون کوه و رنگ‌های قرمز و خاکستری آن درنگاه اول انسان رابه یاد تپه‌های مریخ و ماه می‌اندازد.

کوه های مریخی (آریا، کالانی) شبیه به کوههای مریخی هستند و کمتر در جهان کوهی به این شکل وجود دارد و به کوههای مینیاتوری یا مریخی معروفند. وجود این کوهها با توجه به منظره کاملا متفاوت باعث می شود تا یکی از زیباترین جاده ها و مناظر طبیعی در کویر لوت نهبندان به وجود آید.

در پایان ذکر این نکته مهم ضروری است که هرچند کویر لوت بین سه استان خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان تقسیم‌شده اما به عقیده بسیاری از فعالان این عرصه ورود به خراسان جنوبی، عبور از شهر تاریخی نهبندان و درنهایت روستای دهسلم بهترین مسیری است که می‌تواند گردشگران را به دل این زیبایی‌های کویر لوت برساند.

مسیرهای دسترسی به بیابان لوت استان خراسان:

بیرجند- نهبندان- دهسلم- بیابان لوت (ریگ یلان)

نهبندان- حیدرآباد- بیابان لوت (ریگ یلان)