مشروح دومین مناظره نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری

 

روابط عمومی رسانه ملی اعلام کرد:‌ نتایج نظرسنجی مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما حاکی از میزان قابل توجه مخاطبان این برنامه است. میزان بینندگان نخستین مناظره زنده در سطح ملی بیش از 60 درصد بوده است.

 

محمد باقر قالیباف، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی در بخش اول اظهارات خود گفت: موضوع فرهنگ بدون شک یکی از مهمترین موضوعات همه جوامع است و دو نگاه در حوزه مسائل فرهنگی می‌تواند وجود داشته باشد، یک نگاه بدبینانه به جامعه و یک نگاه خوشبینانه‌ به جامعه. در نگاه بدبینانه اینکه یک نگاه قیّم‌مآبانه و بسته و کنترل و نظارت شدید بر موضوعات فرهنگی و یک نگاه هم نگاه خوشبینانه است.

 

وی ادامه داد: نگاه خوشبینانه بر این مبناست که ما اصل را بر آگاهی‌بخشی برای مردم‌مان در نظر بگیریم تا آنها بتوانند با توانمندسازی و با حضور خودشان و نهادهای مردمی بتوانند در این زمینه نقش‌آفرینی کنند، البته بنده معتقدم آموزش و پرورش می‌تواند مهمترین و اساسی‌ترین وزارتخانه‌ای باشد که در این بخش تأتیرگذار باشد و اگر درست عمل کند آثار مثبتی دارد و اگر منفی عمل کند آثار منفی دارد، امروز هم مشکلات ما در حوزه اقتصادی که وجود دارد، واقعاً ریشه اساسی آن به حوزه فرهنگ و تربیت بازمی‌گردد.

 

میرسلیم نقد کرد: کیفیت آموزش به جایگاه معلمان برمی‌گردد و متأسفانه در کشورمان آن جایگاه رفیعی که باید به معلمان بدهیم را نداده‌ایم. معلمان در شرایط بسیار ناهنجاری به سر می‌برند و ناچارند دو یا سه بار در روز کار کنند تا بتوانند حقوق خود را به دست آوردند. در دانشگاه‌‌هایمان فعالیت‌های خوبی انجام می‌شود ولی اغلب با مقداری مقالات مواجه هستیم که در محافل و مجلات خارجی پخش می‌شود و به درد ما نمی‌خورد.

 

وی ادامه داد: ما در دولت قبل شاهد این بودیم که حدود 50 طرح پژوهشی پیش‌بینی‌شده بود و برایش مبالغ هنگفت میلیاردی خرج شده بود که به نتیجه برسند و یکی از آن‌ها طرح هواپیمای ملی بود ولی متأسفانه در دولت یازدهم همه این طرح‌ها تعطیل شد و ما این‌طور می‌خواهیم برای کشورمان کارکنیم.

 

روحانی نقد کرد: ما اگر می‌خواهیم مسأله فرهنگ جامعه و آموزش را بالا ببریم باید به زیربنای آن توجه کنیم. اولین زیربنای آن اخلاق است، اخلاق از اینجا نشأت می‌گیرد که ما حق‌الناس را مراعات کنیم. حقوقی که مربوط به مردم است را نباید زیر پا بگذاریم، فرض کنیم یک فردی تخلفی کرده، آن کسی که باید بگوید او متخلف است یا خیر چه کسی است؟ آیا در نهایت محکمه وجود دارد یا خیر؟ اگر بناست محکمه بگوید چطور آقای قالیباف در مصاحبه تلویزیونی قبل از اینکه معلوم شود موضوع چیست به یک وزیر اتهام ناروا می‌زند. 

 

وی با اشاره به اینکه اگر ما می‌خواهیم در جامعه آموزش و پرورش و علم و تحقیق پیش برود باید در جامعه آزادی باشد، گفت: اگر آزادی نباشد چگونه جوانان می‌توانند به علم و دانش و پیشرفت اساسی برسند. وقتی دانشگاهی در شیراز نماینده مجلس را دعوت می‌کند برای سخنرانی و دوستان خود شما می‌آیند و مانع می‌شوند و در خیابان با آجر به ماشین او حمله می‌‌کنند، کسی که فرزند شهید بزرگوار علامه مطهری است، آیا در چنین جامعه‌ای با چنین رفتاری می‌توانیم دانشگاه آزاد داشته باشیم؟ باید در جامعه شرایطی فراهم کنیم که شکوفایی به وجود بیاید. اکنون ما می‌گذاریم کسانی که اصحاب فرهنگ هستند از استعدادشان استفاده شود. ما یک هنرمند داریم و از اینکه دعای ماه رمضانش را پخش کنیم ابا می‌کنیم. ربنایی که مردم  علاقه‌مند هستند پخش نمی‌کنیم آن وقت چطور می‌توانیم به دنبال تعالی آموزش و پرورش عالی باشیم.

 

هاشمی طبا نقد کرد: پیشرفت آموزش‌وپرورش و اهداف ۱۴۰۴ و امضای سند یونسکوی ۲۰۳۰ چنانچه عمل شود آموزش‌وپرورش و آموزش عالی متحول خواهد شد. ما در آموزش‌وپرورش به امر تربیت که باید ملکه وجود انسان شود کمتر توجه داریم. نقصی در قانون وجود دارد که اعضای علمی دانشگاه‌ها می‌توانند شغل دوم انتخاب کنند درحالی‌که کار اصلی آن‌ها باید فقط دانش، پژوهش و راهنمایی دانشجویان باشد. اگر دانشگاه‌های ما دقت بیشتری کنند و دانش‌آموختگان ما مدارج تحصیلی را با مراکز عالی بگذرانند نتیجه بهتر خواهد شد. دانشگاه‌های ما مرکز تربیت کادرهای آینده کشور هستند و در این مورد باید دقت لازم صورت بگیرد. 

 

رییسی نقد کرد: ما 6 کاندیدا اینجا حضور پیداکرده‌ایم تا با تضارب برنامه‌های خود مردم به نتیجه برسند و این حق مردم است که درباره برنامه‌ها به نتیجه برسند. طرح مسائل دیگری که حق مردم را ضایع کند، ما نمی‌پسندیم نکته‌ای که در حال حاضر مطرح است رشد علمی در کشور است که متأسفانه شتاب علمی در این چند سال به‌شدت کم شده است.  شورای عطف تشکیل نمی‌شود و برنامه‌ریزی برای جذب دانشجو و استاد و برنامه درسی به‌نحوی‌که کاملاً مطابق نیاز اقلیم‌های مختلف کشور باشد، وجود ندارد.

 

وی ادامه داد: یک‌میلیون دانشجو امروز مدرک تحصیلی دارند اما کار ندارند و تحریم علمی بیش از تحریم اقتصادی بر دانشگاه‌های ما اثر گذاشته است. فرهنگیان ما امروز مشکل‌دارند، وقتی 8 هزار میلیارد از صندوق فرهنگیان از طرف عده‌ای به یغما برده شد به‌نحوی‌که هر فرهنگی 8 تا 10 میلیون سهم دارد و این به‌شدت فرهنگیان را عذاب می‌دهد. برخی فرهنگیان برای اداره زندگی خود مشکل‌دارند اما عده‌ای صندوق فرهنگیان را به یغما می‌برند لذا بیکاری دانشجویان و عدم رشد علمی مهم‌ترین مشکل ماست. امروز آقای روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور مستقر باید پاسخگوی این سؤالات باشد و طرح سؤالات دیگر مشکلات کشور را حل نمی‌کند.

 

جهانگیری نقد کرد: معلمان امروز تأثیرگذارترین قشر جامعه ما هستند و ما توانستیم دریافتی حقوق این قشر را از متوسط یک میلیون به دو میلیون و 850 هزار تومان برسانیم. ولی باید اینجا اقرار کنم وضع معیشت فرهنگیان هنوز هم مناسب نیست. برای فرهنگیان باید کار جدی‌ترین انجام دهیم. قشر دانشگاهیان بسیار مهم هستند. دانشگاه باید محیط امنی شود و به دانشجویان باید توجه شود؛ چراکه کانون علم و فناوری دانشگاه است و باید امید در این فضا حاکم شود، دانشگاه را باید فضایی مملو از امید قرار دهیم.

 

وی افزود: با توجه به موضوعی که آقای قالیباف اینجا مطرح کرد، انتظارش را در این مناظره نداشتم. من تا روز چهارشنبه فکر می‌کردم وزیر دیگری این موضوع برایش پیش آمده که روز چهارشنبه مشخص شد وزیر آموزش و پرورش این مشکل برایش پیش آمده، مظلومیت این دولت را ملت ببینید. به یکباره گفته می‌شود در خانه یک وزیر قاچاق بوده است، دختری این وزیر دارد که فوق لیسانس است، کار شرافتمندانه‌ای انتخاب کرده که آن واردات است و 200 میلیون کل ارزش مبلغی است که این فرد از گمرک و به صورت قانونی وارد کرده است و حالا این می‌شود موضوع مصاحبه ما در مناظره. آیا این درست است و این وضعیتی است که امروز پیش آمده است.

 

قالیباف در سخنان پایانی خود گفت: پژوهش در کشور دچار مشکل است. حتما تجهیزات کمک آموزشی دچار مشکل است. مدارس ما و دانشگاه‌های ما دچار مشکل هستند. معیشت معلمان دچار مشکل است. بازنشستگان معلمی دچار مشکل هستند، حق‌التدریسی‌ها دچار مشکل هستند، آنها سال می‌گذرد، اما حق‌التدریسی خود را دریافت نمی‌کنند. در مدارس ما آن اتفاق می‌افتد که بچه‌ها در آن می‌سوزند. ما این حوادث را دیده‌ایم، من هم این را قبول دارم. من متعجبم آقای روحانی، من درد مردم را می‌گویم، اخلاق را رعایت نمی‌کنم! جنابعالی کسی را که پاسخگوی همین مشکلات است، از قضا مردم عزیز وقتی که به این مشکلات اشاره می‌شود من می‌گویم دولت 4 درصدی‌ها و رویکرد 4 درصدی‌ها و ویژه‌خواری‌ها همین‌ها هستند.

 

وی ادامه داد: دلال‌چی‌ها، مشکلات گرانی را درست می‌کنند، امروز چرا کالا و ارزش بیشترین مشکلات را ایجاد کرده؟ مشکلات مربوط به واردات، وارداتچی‌های بی‌ربط، ما دست وارداتچی‌های تجهیزات تکنولوژی و تجهیزات را می‌بوسیم، اما در این شرایط دختر وزیر آموزش و پرورش لباس بچه از کشور ایتالیا وارد می‌کند. شما فکر کرده‌اید مردم با این وضعیت، اقتصاد کشور درست می‌شود؟ هرگز! درد اینجاست که ما می‌گوییم دختر وزیر (به نقل از آقای جهانگیری) بیکار و مظلوم است و باید برود این کار را انجام بدهد؟ چرا پس بقیه مردم بیچاره اجازه چنین کاری را ندارند؟ من اصلا قضاوت نکردم. مردم در راهروی دادگاه باید قضاوت کنند، این جرم است یا خیر. بنده می‌گویم اصل این واردات خطاست. این محموله وقتی وارد کشور می‌شود اصلش خطاست و نتیجه‌اش این می‌شود که امروز آموزش و پرورش این شرایط را داشته باشد. برای جامعه فرهنگی یک کشور شرم‌آور است که این وضع معیشتی معلمین و اساتیدش باشد و این وضع دانش‌آموزانش باشد که خانواده بگوید خواهش می‌کنیم شیفت بچه‌های ما را مخالف هم بگذارید، چون چادر و کفش  ندارند و باید آنها را جابجا کنند.

 

مصطفی میرسلیم، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی در بخش اول اظهارات خود گفت: همه دولت های بعد از انقلاب برای پیروزی کشور تلاش کرده و موفقیت هایی را به دست آوردند. به نظر من هیچ دولتی موفق نمیشود مگر اینکه انتقادها را بپذیرد. متاسفانه این انتقاد پذیری در دولت یازدهم کم بوده است.

 

وی صفت غیر انسان، تخریبگر، بی شناسنامه و غیره را از سوی دولت به منتقدین دانست و افزود: ما به کرات پیشنهادهای خودمان را دلسوزانه به دولت اعلام کردیم اما چرا از این دلسوزی ها که نظرت می شود استفاده نمی شود.

 

میرسلیم با بیان این که دولت نباید در انتقاد را ببندد که به ضرر اوست، تاکید کرد: این روش باید اصلاح شود.

 

روحانی نقد کزد: ما اگر میخواهیم به نتیجه برسیم باید افکار مختلف را به رسمیت بشناسیم‌. در این انتخابات عده ای در فضای مجازی آزاد هستند و عده ای مدام احضار می شوند. باید در کشور ما حقوق احزاب و گروه های مختلف و اقوام باید رعایت شود. حقوق شهروندی انشا نیست و در دولت دوازدهم همه باید آنرا اجرا کنند.

 

هاشمی طبا نقد کرد: من بدون این که کوچکترین وابستگی به دولت یازدهم داشته باشم گواهی می دهم بزرگترین هجمه ها علیه دولت اتفاق افتاده است و اما اینکه دولت نمی تواند به پیشنهادات توجه کند گسترش هزینه های دولت است. اگر دولت را متناسب کنیم می توانیگم دستورالعملی را که داده می شود را عمل کنیم. اگر تعابیر دولت را بیان می کنیم هجمه های علیه دولت را هم بیان کنیم.

 

اسحاق جهانگیری نقد کرد: انتقاد نعمت بزرگی است و دولت یازدهم در این زمینه کارهای مهمی انجام داده است و ما خانه احزاب را راه اندازی کردیم و ۸ هزار خانه کارگری راه انداختیم و خانه مطبوعات را ایجاد کردیم و جلوی همه کسانی که شبکه های اجتماعی را مسدود کنند مقابله کردیم.

 

ابراهیم رئیسی نقد کرد: انتقاد رمز تضمین جامعه است آقای روحانی در اوایل مسئولیت گفتند به خدا پناه می برم از بستن دهان منتقدین و ۵۰ مورد اهانت به منتقدین شده است و حق شهروندی این است که افراد سخنان خود را بگویند و امروز حق شهروندی رونمایی از یک سند نیست و حق کسی که تان ندارد بخورد که تان داشته باشد. ما باید به ۸۰ میلیون جمعیت اجازه اظهار نظر بدهیم تا جامعه مصون بماند.

 

قالیباف نقد کرد: نقد نعمت الهی است و ما به گونه ای صحبت نکنیم که نشان دهد انقلاب مختلف حقوق شهروندی است. در پلیس چندین فرمانده از اهالی تسنن و کرد داشتیم و امروز در شهرداری تهران از ادیان و اقوام هستند و بیش از ۱۳ درصد مدیران شهرداری زنان هستند و در دولت مردم اختیارات را به این افراد بدهیم. مهم این است اگر امروز جدایی کنیم و اختیارات را در هر شهرستان به خود افراد بدهیم.

 

میرسلیم در اظهارات پایانی خود گفت: وقتی وزیر شما میکروفن را از خبرنگار می گیرد یا وزیری در هیات دولت به وزیر دیگری می گوید بیشعور حقوق شهروندی رعایت شده است؟ چرا اصل ۸ قانون اساسی از سوی دولت رعایت و اجرا نمی شود؟ اگر میخواهیم مردم اعتماد کنند نباید نعل وارونه بزنیم.

 

وی با بیان این که مردم در این سال ها سختی کشیده اند و باید به آن ها اتمام بورزیم افزود: پذیرش انتقاد کار راحتی نیست و در دولت ما شاهد این امر نبودیم و بسیارند از مدیران و وزرای شما خودشان کاسب هستند و از اطلاعات به نفع خودشان استفاده می کنند و شما هنوز قانون دسترسی به اطلاعات را اجرا نکرده اید و این ها راه های غلط است که باید اصلاح می شد و نکردید.

 

حجت الاسلام ابراهیم رییسی:

ابراهیم رییسی، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی در بخش اول اظهارات خود گفت: برجام یک توافقی است که بر اساس مذاکرات و بر اساس آنچه دولت و فرآیندی که طی شده با همه اشکالاتی که این قرارداد دارد تاکید می‌کنم با همه اشکالاتی که این قرداد دارد از رسانه‌های گروهی هم اشکالاتی که برجام دارد بارها تکرار شده اما چون به عنوان یک سند ملی مورد توافق قرار گرفته طبیعتا باید این تعهد از ناحیه ما و از ناحیه طرف های مقابل به رسمیت شمرده شود. لکن آن چه که در اصل این مذاکرات و این سند مورد اشکال است آنکه در حین مذاکره نکاتی مطرح شد قابل توجه اینکه گفته بشود از ناحیه دولت و جناب آقای روحانی که خزانه خالی است، این یک پیام بسیار بد از ناحیه جمهوری اسلامی است برای طرف مقابل، اینکه گفته شده باشد که اگر ما این توافق را نکنیم ممکن است طرف مقابل با یک اقدام تاسیسات ما را مورد هجوم قرار بدهد این یک پیام بسیار بد است برای مذاکره. و قضایای دیگر که اتفاق افتاد.

 

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی به عنوان یک طرف رفته تعهدات را انجام داده پیش پرداخت را انجام داده کامل الان این سند به صورت چکی است که باید نقد شود من معتقدم با ضعف‌هایی که دولت در حین این کار و تا اجرای این قضیه نشان داد به نظر ما توانایی دریافت این مبلغ چک و نقد کردن این چک را به هیچ عنوان ندارد به دلیل اینکه در حین انجام این کار می توانست به قوت انجام شود که ما ضعف نشان ندهیم. این پیام های یکه نشان داده شد برای ما مشکلاتی ایجاد شد. ما می خواهیم ببینیم بعد از این سند چه اتفاقی افتاد؟ آقای روحانی قول دادند به محض اینکه این کار انجام شد تمام تحریم هابه صورت یکجانبه با 4 تاکید موکد برداشته می شود هیچ اتفاقی در سفره مردم نیفتاد. یعنی به این معنا آیا به مردم عرض می کنم ایا پس از تصویب این قضیه در سفره، کسب و کار و بازار رکود مشکل آن حل شد؟ بیکاری مشکلش حل شد؛ هیچ اتفاقی نیفتاد.

 

قالیباف نقد کرد: تحریم و این قرارداد برجام موجود حتما یک سندی است که مورد احترام همه دولت ها خواهد بود و طبیعتا طرف مقابل هم مکلف است که به عهد خودش عمل کند. نکته ای که مهم است امروز در اجرای برجام چه کردید؟ نکاتی را آقای رئیسی بیان کردند در اجرای برجام آثارش برای مردم ما چه بوده؟ امروز از مردم وقتی سوال می کنیم ایا روزی که برجام در دستور کار بود معنی اش این بود که گشایشی در کار اقتصادی صورت می گیرد ولی این اتفاق مردم ما احضارشان این است که به درستی این اتفاق نیفتاده است.

 

وی افزود: من معتقدم اگر هم بخشی از اینها حل هم بشود باز مشکل مردم حل نمی شود چون اشکالات ما در سیستم اداره اجرایی دولت است این دولت با روش کاری که دارد با نگاهی که دارد که این نگاه را من توضیح دادم یعنی وقتی جلوگیری از قاچاق کالا و ارز می شود وقتی وارداتچی ها انجام می دهند وقتی به مردم ظلم می‌کنند باز دوباره این 4 درصدی ها بهره مند می شوند. ما باید دو کار انجام می دهیم هم حق‌مان را از برجام بگیریم هم از 4 درصدی‌ها. برجام الان شده تا این تاریخش حداقل مرکز واردات اروپایی‌ها به ایران نگاه کنید چقدر کالا به ما فروخته‌اند، سودش برای 4 درصدی‌ها و زحمتش برای مردم مانده است.

 

میرسلیم نقد کرد: آقای رئیسی نفرمودید این برجام در جان صدای مظلومیت ما را به جهانیان رساند این حسن را داشت. این حسن را داشت که مردم جهان فهمیدند ما به دنبال سلاح هسته ای نستیم ما همواره به دنبال دانش هسته‌ای هستیم و آن را رها نمی‌کنیم. به لحاظ مذاکرات و متنی که آماده شده است و به توافق شده است بین ایران و 6 کشور ابرقدرت جهان چطور می شود ما قبل از مذاکرات دانش هسته ای بالنده خود را داریم و تحریم ها هم برقرار است و در مذاکرات نیز متاسفانه تحریم ها تشدید می شود و محدودیت برای دانش هسته ای باقی می‌ماند؟

 

روحانی نقد کرد: خیلی مهم است که مردم ما به این مسئله مهم توجه کنند که افرادی که امروز کاندیدا هستند باید به طور خیلی صریح به مردم بگویند با برجام می‌خواهند چکار کنند با دنیا چطور می خواهند تعامل کنند و برای اجرای برجام اگر برجام یک توافقی هست که مورد قبول است پس چرا این همه در خیابانهای تهران بیلبورد زدید و فحاشی کردید به مذاکره کننده، اگر می‌گویید میدان جنگ است که درست هم است وقتی دیپلماتهای ما در مذاکره بودند شما چه کردید؟

 

وی افزود: چه حرف‌های نامربوطی بعضی ها زدید همانند مخالفین مردم ایران که صهونیست ها و وهابی ها و تندروهای آمریکا مخالف بودند یک عده ای همراه آنها شروع کردند به مخالفت کردند. مردم باید بدانند با زحمات فراوان برجام به دست آمده برجام یعنی تمام تحریم های هسته ای بردشته شده است اگر شما می گویید، برادشته شده است اگر شما می‌گویید تحریم‌ها مانند بگویید کدام است.

 

هاشمی طبا نقد کرد: ما اگر می خواهیم یک مسئله ای را بررسی کنیم به سابقه تاریخی آن باید نگاه کنیم. ساختمان پلاسکو در سه ساعت فرو ریخت و در بیست روز آواربرداری شد. در حالیکه ما از طرف قدرت های بزرگ تحریم شده بودیم چون کبک بعضی ها سر خودشان را زیر برف بردند و گفتند که تحریم اثر ندارد. از همان کشورهایی که ما را تحریم کرده بودند کالاها را گرانتر خریدند و 50 دستگاه اتومبیل سوپر لوکس با همان پول نفت که با واسطه می فروختند خریدند و وارد کشور کردند تا بگویند ما تحریم نیستیم. برجام مشکلاتی دارد که یقینا در هر معاهده ای مشکلاتی هست و هر دولتی در یک معاهده دو طرفه یا چند طرفه می خواهد به نفع خود بهره ببرد.

 

جهانگیری نقد کرد: فکر می‌کنم که مردم ایران به طور کامل در جریان هستند که وقتی دولت یازدهم سر کار آمد کشور وضعش چه بود. مردم برای تهیه دارو چه کار می کردند برای تهیه شیرخشک چه می‌کردند، وضع سیلوها چطور بود این دولت موفق بود. ممکن است ما نواقصی داشته باشیم و قبول داریم که باید رفع کنیم یکی از مهمترین موفقیت‌ترین کارها برجام است در طول تاریخ انقلاب. ما حق هسته‌ای خود را به ثبت رساندیم ما تحریم‌ها را از ایران برداشتیم. ما ایران هراسی را به ایران دوستی تبدیل کردیم چرا فراموش کردیم؟

 

رییسی در سخنان پایانی گفت: قای روحانی شاید در ذهنشان باشد چون یک ملاقاتی بود بین ما و ایشان قبل از این قضایا. من در رابطه با مسائلی در خصوص ان پی تی گفتند که گزارشاتی شده شما در جریان هستید گفتند که الان فرصت نیست و بعدا صحبت می کنیم. من اطلاعاتم در خصوص برجام و موضوعات سیاست خارجی در جلساتی که شرکت کردم نمی گویم به اندازه دیپلمات ها اما بسیار زیاده بود و در جریان مسائل سیاست خارجی هستم.

 

وی ادامه داد: نکته دوم برای سیاستمدارانی که برای برجام زحمت کشیدند ارزش قائلم. اما در این قضیه چه اتفاقی قرار بود بیفتد. قرا ببود هم چرخ اقتصاد بچرخد و هم چرخ سانتیرفیوژها. واردات و صادرات الان این رکودی که جملگی وارد شده است تحریم های بانکی، از آقای سیف گفتیم چه می کنید در این خصوص گفتند تا الان هیچ. آقای طیب نیا وزیر اقتصاد گفتند که ما مسئله بانکی مان مسئله همچنان باقی است و فلج است مسائل اقتصادی. آقای ظریف گفتند که آمریکاییها نه به متن و نه به روح آن پایبند هستند. تحریمی که در رابطه با حوزه بانکی است یک بانک دست چندم متوسط در ترکیه یک بانک متوسط در فلان کشور گفته اند ال سی ها بی اعتبار هستند. ما در رابطه با تحریم بانکی که اساس گردش مسائل بانکی کشور است، حوزه اقتصادی در مسائل بانکی است این تحریم ها باقی است خودشان می گویند بر نمی داریم. ما نمی توانیم از سوی آنها حرف بزنیم.

 

مصطفی هاشمی طبا:

مصطفی هاشمی طبا، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی در بخش اول اظهارات خود در مورد مهمترین اولویت های سیاست خارجی دولت خود گفت: طبیعی است که نگهداری شان جمهوری اسلامی در همه دتیا از یک سو و ارتباطات حسنه بین دولت با دولت های رسمی جهان در تمام زمینه ها مورد نظر است که به نکاه دولت های مقابل هم بستگی دارد.

 

وی افزود: ما همسایگان داریم که با حفظ عزت و اقتدار با آن ها ارتباط داشته باشیم و باید فرهنگ اسلامی در ارتباط را در نظر بگیریم و از گفتن سخنانی که دل خودمان را خنک می کند اجتناب کنیم و در برابر صهیونیستی ها و عناصر آن ها استقامت داشته باشیم.

 

هاشمی طبا با تاکید بر این نکته که در مورد کشورهای منطقه مردم آن ها باید تصمیم گیرنده باشند و ما باید با کمک های فرهنگی و مستشاری به آن ها داشته باشیم ، خاطرنشان کرد: باید با دیپلماسی مثبت با حامیان تروریست ها برخورد کنیم و گزینه های دفاعلی را تقویت کرده و عناصر فرهنگی در کشورهای دیگر را تقویت کنیم.

 

اسحاق جهانگیری نقد کرد: در سیاست خارجی باید منافع ملی را در نظر بگیریم و در کنار دیپلماسی رسمی دیپلماسی عمومی را داشته باشیم و از هنرمندانی که پرچم ما را در کشورهای دیگر بالا می بزند حمایت کنیم. فرهادی فردی است که دیپلماسی فرهنگی انجام می دهد. در زمینه توریسم و گردشگری باید فعالتر شویم و انسجام عمومی را باید در نظر داشته باشیم.

 

قالیباف نقد کرد: کشور ما از ابتدا از قبل و بعد از واردات بوده که باید به صادرات تبدیل شود. یکی از اشکالات امروز ما در دولت این است که انسجامی در حوزه تجارت بین الملل نداریم این کار در وزارتخانه های مختلف توزیع شده است و اشکال دارد ما انشاءالله در برنامه مدون ماست که ما وزارت امور خارجه و تجارت بین الملل داشته باشیم با اولویت دیپلماسی خارجی برای همسایگان و کشورهای منطقه ما 400 میلیون نفر بازار منطقه ماست که باید به آن توجه کنیم و رویکردمان را نیز عوض کنیم کشور ما از ابتدا قبل و بعد از انقلاب رویکردش واردات است ما باید این را تغییر بدهیم به صادرات و همه سفارتخانه های ما در خدمت تجار و صنعتگران و کارافرینان ما و هر کدام از آنها نماینده فروش کالای ایرانی برای اشتغال و تولید برای جوانان عزیزمان باشند انشاءالله.

 

میرسلیم نقد کرد: شما نگفتید چگونه از خون شهدا دفاع کنید؟ از ضعف دولت در مذاکره با افغانستان در مورد هیرمند صحبت کنید و چگونه در مورد مذاکره با ترکیه از مردم مات دفاع کنید و چهار سال وقت دولت صرف برج ام شد که باید جبران شود.

 

روحانی نقد کرد: در دولت یازدهم در مذاکرات هسته ای حق خودمان را به کرسی بنشانیم و از روز های اول از اهرم قدرت دیپلماسی در سیاست خارجی استفاده کردیم. در سوریه هم از قدرت دیپلماسی استفاده کردیم و اگر بخواهیم پیشرفت کنیم از نظر مستشار باید در میز مذاکره موفق شدیم و در دیپلماسی است که ما قدرت داریم.

 

هاشمی طبا در بخش دوم اظهارات خود گفت: در چند مورد با همسایگان می توانیم به توافق برسیم و ارتباطات را برقرار کنیم مثل مساله انرژی و مخازن مشترک گازی که با عراق داریم. یادمان باشد اگر بخواهیم همه مسائل را حل کنیم. اگر ادعا داشته باشیم با قدرت خودمان مشکلات را حل می کنیم به اشتباه رفتیم اگر ما تحریم شده بودیم خودمان را تجهیز می کردیم آن ها هم شکست می خوردند این نیست که ما بگوئیم ضعیف هستیم آن ها می فهمند.

 

وی ادامه داد: در زمینه صادرات برای اقتصاد مقاومتی موفق شویم و باید تجار و سرمایه گذار را حمایت کنیم و نگوییم صادرکنندگان زالو صفت هستند و باید برای سرمایه گذاری خارجی زمینه را فراهم کنیم و در اصناف و سرمایه گذاران و فناوران نیروهای خوبی داریم که باید تضمین آینده برای آن ها صورت بگیرد.

 

اسحاق جهانگیری:

اسحاق جهانگیری، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی در بخش اول اظهارات خود با اشاره به اینکه یکی از مهمترین مهارتهای رئیس جمهور این است که باید چم و خم سیاست ورزی و دیپلماسی در عرصه متلاطم بین المللی به طور کامل آگاه باشد، گفت: لازمه آن صداقت با مردم است و داشتن تجربه عملی در حل مسائل ملی و دشوار بین المللی. من اصلاح طلبم در دولت بوده ام در مجلس هم بوده ام بحث های کلان کشور یا در دولت انجام می شود یا در مجلس دغدغه اهم همیشه توسعه ایران بوده و با این نگاه و تجربه است که می گویم قدرت فرهنگی ایران باید با قدرت فرهنگی ایران ما اکنون باید قدرت اول منطقه می بودیم چرا نیستیم؟ در ادامه بحث به این خواهم پرداخت که ماشین اقتصاد و فرهنگ از ته دره بیرون آمده و در مسیر توسعه قرار گرفته مانیاز داریم که فرهنگ ایران و اسلامی را بر پایه گفتگو و صلح و آرامش بنا کنیم. فرهنگ غنی ما می توانیم حتی قدرت‌های مهاجم مثل اسکندر را مغلوب کند.

 

وی با ابراز تاسف از اینکه از این قدرت آن طور که باید استفاده نکردیم، گفت: نگاه نادرست فرهنگ را به حاشیه برد. بی تجرگی و تخصص ناکافی فرهنگ را به عقب برد. ما باید بر اساس فرهنگ غنی صلح طلب ایرانی به مردم دنیا نشان داد اگر چنین کاری کردیم اقتصاد و قدرت دفاعی و سیاست خارجی ما خوب می شود و اگر نکنیم ما در داخل به جان هم می‌افتیم برخوردهای محدود کننده و امنیتی و ضربتی و اقتصادی ایرانیان را پژمرده می کند.

 

جهانگیری تصریح کرد: من به عنوان یک ایرانی مسلمان و ایرانی و انقلابی به فرهنگ خودمان افتخار می کنم احساس قدرت می کنم باید جلوی ماجراجویی را در این کشور گرفت جلوی خامی را گرفت جایگاه ریاست جمهوری محل کارآموزی نیست اقتصاد این مملکت و مردم این کشور تحمل و حوصله تنش و دعوا و کارآمونزی سیاستمداران تازه کار را ندارند. مردم عزیز شما الان دارید مناظره را با خانواده و دوستانتان مشاهده می کنید هوشیار باشید باشید که آینده شما چطور باشد توسعه می خواهید یا اشتفگی، عزت می خواهید یا انزوای بین المللی، یک لحظه رای می دهید آینده کشور را رقم می زنید.

 

رییسی نقد کرد: اگر ما از نیروهای مسلح نام می بریم اگر از بسیج نام می بریم اگر از مدافعان حرم نام می بریم اینها مزیت و امنیت سخت برای کشور هستند اما در کنار این امنیت، امنیت اقتصادی، امنیت اجتماعی، امنیت فرهنگی، تمام این امنیت‌ها در کنار آن امنیت می تواند جامع را امن کند. اگر توجه نشود به مشکلات اجتماعی اگر شاهد باشیم در کشور فقر، بیکاری را، اگر در کشور شاهد باشیم دانشجویان مدرک به دست که امروز آماده کار و کسب هستند و فاقد کار و کسب هستند اینها می تواند زمینه های بحرانها و مشکلات امنیتی را در جامعه ما فراهم کند اینها شاخص های امنیتی هستند چون بالاخره شاخص امنیت مردم عزیز هستند و باید به اینها کامل توجه شود. ابعاد مختلف امنیت را ببینیم اینها همه شاخص امنیت در کشور هستند.

 

قالیباف نقد کرد: دیپلماسی قدرت بسیار مهم است. اگر این موضوع نبود، اگر رشد علمی در حوزه دفاعی نبود، اگر شهدای مدافع حرم، شهدای دفاع مقدس هرگز امکان در برقراری مذاکره و دیپلماسی نبود. آقای جهانگیری باید با مردم در این بخش با صداقت بیشتری سخن گفت. شما طوری حرف می زنید که یک طایفه خاصی هستند که فقط ظاهرا آنها درس خوانده، تخصص دارند، سیاست متوجه هستند.، بقیه تندخو هستند، کار بلند نیستند و اگر بیایند شما را ته جاده می روید. شما بهتر می دانید که من منتقد جدی دولتهای نهم و دهم بودم گفتم با تمام انتقاد.

 

میرسلیم نقد کرد: اگر می بینید که امروز حرفی برای گفتن داریم در صنایع موشکی و نگرانی آمریکا هم از این اقتدار ماست، این به پشتوانه 30 سال کار تحقیقاتی است که در کشور انجام شده است مجانی به دست نیامده است. در دولت شما اعتبارات تحقیقات دفاعی را زیر نیم درصد رساندند باید 4 درصد می رساندید. اینها پشتیبانی می خواهد، آنهایی که دارای دانش هستند در زمینه پیشرانه، سوخت هسته ای اینها باید تقویت شوند. شما اگر می خواهید اقتدار خودتان را حفظ کنید باید اینها را تقویت کنید. صرف شعار دادن که کفایت نمی کنید بفرمایید چه کار کرده اید؟ فرصت های بسیار مهمی را از دست داده اید شما متاسفانه بر این اساس نمی شود به شما اعتماد کرد.

 

روحانی نقد کرد: قدرت یک کشور از مولفه های مختلف تشکیل می شود باید ببینیم امروز قدرت ما از چند سال پیش چگونه است؟ در زمینه سیاست داخلی و خارجی و چه مسائل فرهنگی. امروز ما در شرایطی هستیم که ایران به عنوان یک قدرت بزرگ در منطقه از دید همه جهانیان مطرح است. این نکته کوچکی نیست که مهمترین معضل منطقه یعنی دولت سوریه الان در دنیا دارد مذاکره می شود ایران ترکیه و روسیه الان دارند بار را بر دوش می کشند کی بوده تا حالا؟ کی بوده که ایران در مذاکرات بین المللی نقش چنین تاثیرگذاری داشته باشد؟

 

هاشمی طبا نقد کرد: پیش بینی می کنیم در آینده 10 میلیون مهاجر به سمت شهرهای بزرگ بیایند و نزاع بین قبایل مختلف در بگیرد. سه بار لوله آب اصفهان به یزد توسط مردم اصفهان شکسته شده و در لرستان هم درگیریها هست. ما تهدید شدید امنیت داخلیمان از طریق تهدید سرزمینی ماست من شخصا عقیده دارم که برنامه ششم ما تمام هم خودش را به رفع آنی تهدید انجام بدهد. فراموش نکنیم حرف هایی مثل اینکه یک دختر 16 ساله در زیر زمین خانه شان با دیگ زودپز انرژی هسته ای تولید می کند شایسته یک ملت نیست باید حساب حرفها  بر اساس منطق و عقل پیش ببریم و این نوع رفتار صدمات شدیدی هم به نسل جوان و هم به ملت ما زد و عاقبتی نداشت. امیدوارم آنچه در مورد اقتدار ما توسط محققین نظامی  علمی و دانشگاهی ما باید شکل عملی به خود بگیرد عملی شود و در همیه این زمینه ها بتوانیم موفق باشیم.

 

جهانگیری در سخنان پایانی خود گفت: اقتدار کشور مولفه های مخلتفی دارد از جمله تقویت بنیه دفاعی، حضور مردم، مسائل سیاسی و فرهنگی است من چون در این جلسه امروز بحث فرهنگ و سیاست است از این مولفه بیشتر صحبت می کنیم. قدرت ایران در فرهنگش است اما چرخ فرهنگ با دستور و چکشی اداره نمی شود و نمی چرخد. مردم مهمترین سرمایه کشور هستند. در دفاع مقدس آمدند مشکلات راحل کردند، در 92 آمدند مشکلات را حل کردند.

 

وی با اشاره به اینکه در دوره اصلاحات خاتمی با گفتگوی تمدنها به ایران بعد داد، تاکید کرد: من می دانم دو قطبی کردن جامعه و به جان انداختن مردم به بلایی سر کشور می آورد. وعده های توخالی سبب می شود که مردم به کارآمدی نظام بدبین شوند به جایی رسید که رئیس مجلس فریاد زد. این وعده ها عملی نمی شود. امروز دو تفکر برای اداره مملکت مقابل هم قرار گرفته است در یک طرف جریانی سعی داشت با جنجال آفرینی بگم بگم های دروغین، ناپختگی و بی تجرگی خود را در سیاست داخلی و خارجی پنهان کند. امروز ممکن است با چهره دیگر به صحنه بیاید. عملکردها را ببینیم، برخوردها چگونه بوده است؟ مگر در همین بیلبوردهای خیابانهای تهران برای خالی کردن دل ظریف و یارانش چه تهمت هایی زده نشد؟ ولی امروز عکس یادگاری با برجام می گیرند.

 

وی ادامه داد: ما به اتحاد همه برای توسعه ایران نیاز داریم. ما از مردان، زنان و جوانان بازنشستگان و همه نیروها و سرمایه های انقلاب باید استفاده کنیم. من مطمئن هستم که با محوریت رهبری و مشارکت مردم بزرگترین چالشهای سیاسی و پیش روی کشور را حل کنیم.

 

حجت الاسلام حسن روحانی:

حسن روحانی، کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی در بخش اول اظهارات در خصوص وجه تمایز سبک تمایز ایرانی اسلامی از زندگی غربی چیست؟ و چه برنامه ای برای ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی دارید؟ گفت: فرهنگ از مسائل بنیادین کشور است و باید ببینیم می خواهیم مردم را آزادتر کنیم یا در زندگی آن ها دخالت کنیم.

 

وی به آمار ارقام ها اشاره کرد و افزود: در دولت هایی که به مردم وعده می دادند چگونه مردم عزتشان به زیر پا گذاشته شد و سبک زندگی مردم ذخیره برای فردا شد و سبک زندگی از اخلاق و ایمان گرفته می شود و مردم فریبی نمی کنیم.

 

روحانی تاکید کرد: تقسیم بندی های بیخود نکنیم و درصد و انشقاق ایجاد نکنیم و یک جایی جنبش ۹۹ درصدی ایجاد شده بود چون امسال ۹۶ است ۹۶ درصدی درست کنیم.

 

هاشمی طبا نقد کرد: سبک زندگی عالمانه باید جای سبک زندگی خانه بنا کردن روی آب و مصنوعی را بگیرد. مسئولیت فرهنگی می توانند سبک زندگی را طراحی کنند و این که فقط بگوئیم سبک زندگی اسلامی فقط کافی نیست و من فکر می کنم در این زمینه کم گذاشته ایم. همه راست ها را بگوئیم تا مشکلات درست شود.

 

جهانگیری نقد کرد: سبک زندگی مورد دستور رهبری است که در اجرا به آن توجه می شود و ما باید در سبک زندگی اقتصادی از عوارض پرهیز کنیم. در کشور ما فرهنگ ها و قومیت های زیادی وجود دارد و قومیت ها هیچ تهدیدی ب ای سبک زندگی نیست و باید همبستگی جدی برای سبک زندگی را انجام دهیم.

 

ابراهیم رئیسی نقد کرد: از ویژگی های زندگی غربی گسست خانوادگی و تجمبگرایی است و در سبک زندگی اسلامی مدنظر ما توجه به نقدها و استفاده بهینه از منابع است. در ابتدای این دولت وعده هایی داده شده است که عمل نشده و بیاد در دولت به حل مشکلات کمک شود.

 

قالیباف نقد کرد: فرهنگ دستوری و قسم پایانه نیست و باید به مردم اعتماد کرد و فرهنگ را به دست آن ها سپرد. اگر اینجا از یک شخصیت به عنوان ابزاری از فردی در موسیقی صحبت می کنیم درست نیست بیاییم بگوئیم برای موسیقی چه کرده ایم. چرا ما مردم را از جنگ می نرسانیم اگر کسی قدر صبح را بداند من و امسال من هستیم و از آن طرف بدانیم که قدرت زیبنده مردم باشد.

 

میرسلیم نقد کرد: آقای روحانی سبک زندگی ایرانی اسلامی بسیار مهم است اما در دوران شما شاهد دنیا طلبی هستیم و شاهد این هستیم طلاق رشد پیدا کرده است. آیا سبک زندگی ایرانی اسلامی با اسراف سازگار است که خود دولت نمونه این اسراف است. آیا نباید شاهد رشد فضائل اخلاقی باشیم که متاسفانه دروغ حتی در دولت رشد می کند.

 

روحانی در بخش دوم اظهارات خود به اظهارات هاشمی طبا در مورد گر سنت اشاره کرد و گفت: این مساله در داوری است و اعداد اعلامی درست نیست.

 

وی ادامه داد: امروز وعده هایی داده می شود با واقعیت سازگار نیست و در برنامه پنج ساله این مساله ها شدنی نیست رشد ۲/۵ برابری تولید نا خالص ملی و رشد ۲۶ درصدی امکان پذیر نیست‌. در موسیقی ارکستر ملی و سمفونیک را راه اندازی کردیم و اهل هنر را امیدوار کردیم و ما به مردم وعده دادیم در کنار برج ام هم فناوری هم سرمایه می آوریم و هم صادرات را بیشتر می کنین و امروز خودروی روز فرانسه در ایران تولید می شود و ۲۷۰ میلیارد سرمایه آمده است که ۳۰ درصد صادرات می شود.

 

روحانی عنوان کرد: امروز شاهد عمل هستیم و وعده نمی دهیم و بر سر دو راهی هستیم و یا وعده انتخاب می شود و یا عملگرایی.

 

بخش دوم مناظره شش کاندیدای ریاست جمهوری:

در قسمت دوم مناظره امروز اسحاق جهانگیری در پاسخ به سوال اختصاصی راجع به برنامه دولتش در استفاده از ظرفیت فرهنگی کشور در حفظ گفتمان امام و انقلاب گفت: فرهنگ ایرانی ظرفیت زیادی برای حل مسائل داخلی و خارجی دارد و ما باید به هنرمندان آزادی بیشتری بدهیم به هیچ وجه برای کسی قبول نیست هنرمندی همه کارش را برای برگزاری کنسرت انجام دهد و مقامی مانع از آن شود و دولت تمام توان خود را بر یا تقویت هنر به کار می گیرد.

 

وی افزود: آموزش و پرورش و دانشگاه ها و علوم باید از آزادی عمل بیشتری برای اقدامات خود برخوردار شوند.

 

محمدباقر قالیباف در پاسخ به سوال اختصاصی درباره برنامه عملیش برای تقویت بعد عملی آموزش چیست، گفت: برای اجرای هر برنامه‌ای من جمله همین برنامه که چالش بین حوزه‌های دانشگاهی با حوزه ای مربوط به صنعت و کارگاه های ماست، قبل از آن باید بدانیم که رویکرد ما چیست؟ در همین جلسه صحبت ها نشان می دهد که دو تفکر اینجا وجود دارد. یک تفکر این است که معتقد است نداریم یعنی به منابع داخلی، نیروهای داخلی، به منابع مادی و انسانی.

 

وی ادامه داد: ما به حرف و شعار بسنده کردیم و این چهار سال بس است. دولت مردم معتقد است به اندازه کافی سرمایه انسانی داریم و می توانیم ۵ میلیون شغل را ایجاد کنیم و می توانیم سامانه ملی کارانه را ارتقا دهیم و می توانیم یارانه قشر محروم را افزایش دهیم.

 

میرسلیم در پاسخ به سوال اختصاصی خود در مورد سیاست دولتش برای ایجاد همکاری میان قوا گفت: اهمیت قوه مجریه بیش از سایر قواست و در ابتدا باید قوانین را اجرا کرده و معطل نگه ندارد و اگر ایرادی از سوی قوه مقننه گرفته شود محترم شمرده شود و یک همکاری نزدیک و مستمر بین قوه مجریه و قضائیه باشد تا در بحث جلوگیری از جرائم اقدام شود چون سرمنشا  بیشتر جرائم در قوه مجریه است. در مواردی که لازم باشد بین قوا تفاهم صورت گیرد فصل الخطاب آن چیزی است که رهبری می فرماید.

 

مصطفی هاشمی طبا در پاسخ به سوال اختصاصی درباره برنامه دولتش برای مدیریت فضای مجازی گفت: فضای مجازی هم فرصت و هم تهدید است که به نظر من در شرایط عادی یک تهدید است که نوعی حرص در دارندگان آن وجود دارد. به نظر من این حرص فروکش می کند و دولت در این زمینه دو وظیفه دارد اول اینکه کنترل داشته باشد و دوم اینکه کانال هایی که مشکل آفرین است را کنترل کند. این با بعد آزادی منافات ندارد و دولت موظف است آنچه به صلاح مردم است را آزاد بگذارد اما در مواردی که باعث انحراف می شود باید کنترل داشته باشد البته استفاده مکرر از فضای مجازی خود استفاده کنندگان را به مرور زمان خسته می کند.

 

روحانی در پاسخ به سوال اختصاصی خود راجع به انتخاب کابینه با توجه به ساده زیستی گفت: ساده زیستی را باید با سیاست های کلان مطرح کرد و الا عده ای لباس ساده می پوشند می گویند ساده زیستی می کنند و از پول مردم حفاظت می کنند اما شاهد بودیم که ۲ میلیارد دلار ما از سوی آمریکا بلوکه شد و یا ۴ میلیارد دلار برای دور زدن تحریم ها خرج شد و هنوز مشخص نیست که چه شده است و گفته می شود آن فرد محکوم شده است و قوه قضائیه باید به مردم پاسخ شفاف بدهد. قطعا دولت در سیستمی آشکار و شفاف به همه مسائل خواهد پرداخت و دولت الکترونیک در چارچوبی شفاف به حل مسائل اینگونه خواهد پرداخت.

 

رییسی در پاسخ به سوال برای ارتقای جایگاه معلمان گفت: معلمان شغل انبیایی دارد و باید دارای جایگاه بالایی در کشور باشند و این احترام با بخش نامه و حرف کافی نیست باید ارتقای علمی معلمان فراهم شود و دوم باید موضوع معیشیت معلمان رفع شود. در دولت کار و کرامت هم موضوع معلمان در اولیوت قرار دارد. معلمان صاحب نظر هستند و باید در برنامه های مختلف آموزش و پرورش از آنها استفاده کنیم و نمی شود آنها را به حساب نیاوریم. وقتی می‌گوییم منزلت حفظ می شود مهمترین مسئله به حساب آوردن معلمان است.

 

جمع بندی:

جهانگیری در زمان باقی مانده خود به جمع بندی پرداخت و گفت: قالیباف در هفته قبل در مورد تولید برق از زباله و شورایعالی شهری خلاف گفت. مردم عزیز گفتنی ها را شنیدید ایران فرصت های زیادی دارد و شما مردم به پای صندوق رای بیایید و سرنوشت ایران را مشخص کنید و آزمودن آزموده ها خطاست به ادامه توسعه ایران فرصت دهید.

 

رییسی در زمان باقی مانده خود و جمع بندی سخنانش گفت: موضوعی که لازم است خدمت مردم بگویم که نه بازگشت به گذشته و نه تحمل وضع موجود بلکه تغییر به نفع مردم و ایجاد برنامه هایی که بتواند گره گشایی کند. دولت مستقر دو راه دارد اینکه بگوید کارهایی انجام داده ام و می خواهم آنها را تکمیل کنم و دوم اینکه رقیب هراسی کند. امروز در سخنان دوستان این رقیب هراسی وجود داشت که به اعتقاد من این درست نیست.

 

قالیباف در جمعبندی پایانی خود اظهارداشت: ما در دولت مردم اعتقاد داریم اگر شفافیت و هوشمندی به کارگیرد برای نظارت مردم بر مدیران و مسئولان و شناخت تاکتیک های دشمن موفق شود. ما پیشنهاد دادیم همه کاندیداها صورت مالی و ثروت خود را برای مردم معرفی کنیم و در ولت مردم ثروت دولتمردان را به مردم اعلام می کنیم تا دست ۴ درصدی ها را از اموال مردم کوتاه کنیم تا اختلاف طبقاتی و فروپاشی خانواده ها و مهاجرت و اعتیاد را کاهش دهیم.

 

میرسلیم در زمان باقی مانده خود و جمع بندی سخنانش گفت: اداره کشور میسر نمی شود مگر با مشارکت شما با انتخاب شایستگان. ما باید به اهل فرهنگ و هنر بها دهیم بسیاری از تحلیل های آنها دقیق تر از تحلیل های سیاست مداران است. باید به نظارت عمومی و تشکل های سیاسی اهمیت دهیم و اهتمام بورزیم به موضوع صداقت.

 

روحانی در جمع بندی اظهارات خود در مناظره دوم تلویزیونی مطرح کرد: گفته شد ما به دنبال صداقت و بیان واقعیت هستیم درست است و من از مردم می پرسم آیا دولت در این مدت هیچ کار خوبی نداشته است؟ رفع تحریم ها طرح بیمه سلامت خودکفایی گندم، گازوئیل و بنزین و ایجاد راه های روستایی و برق و گاز رسانی به روستاها و افزایش صادرات غیرنفتی بر واردات و بهرهبرداری از پالایشگاه خلیج فارس در دولت یازدهم نبود؟ ما این ها را به مردم اعلام کنیم.

 

هاشمی طبا در جمع بندی سخنانش گفت: هنر خوب زیستن مهارتی است که همه مردم ما باید داشته باشند. شهیدان هنر خوب زیستن و هنر خوب مردن را داشتند...مردم ایران باید ادامه دهنده و میراث خوار آن هنرمندان باشند. با هنر صادق و صریح و راست بودن آینده نیکویی داشته باشیم.