حجت السلام عبدالکریم بهجت پور، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، با بیان اینکه فطر به معنای بازگشت به طبیعت انسانی است، اظهار کرد: خدای متعال ما را به طور خاصی آفریده است، یعنی انسانی متعادل که همه غرایزش در کنار هم و ظرفیت هایش در کنار یکدیگر متعادل شده و در واقع همه چیز ما هماهنگ است.
وی ادامه داد: انسان به دلیل افراطی که در استفاده از برخی غرایز مثل میل به غذا خوردن، آشامیدن، خوابیدن، روابط جنسی و سایر نیازهای طبیعی خود دارد در پاره ای از اوقات بخشی از ظرفیت های معنوی اش را به حاشیه می راند یا حضور و تاثیرشان را کم می کند.
مولف «همگام با وحی» با بیان اینکه عباداتی مثل نماز و به ویژه روزه آن هم به مدت یکماه، در واقع تدبیری حکیمانه است برای آنکه انسان دوباره بتواند آن بخش معنوی و قابلیت های ذاتی و درونی خودش را رشد دهد، تصریح کرد: روزه دوباره این قابلیت ها را در انسان شکوفا می سازد تا بتواند روی بخش غریزی اش مسلط و آن را مدیریت کند.
وی گفت: وقتی توانستیم آن ظرفیت های انسانی و معنوی خودمان را احیاء و حاکم کنیم و اراده مان به اندازه ای قوی شود که بتواند مدیریت مجموعه غرایز را داشته باشد، آن زمان است که به حقیقت خودمان بازگشته ایم یعنی مثل یک وسیله که بعد از سرویس دهی دوباره راه می افتد، همه ظرفیت های انسان هم بعد از ماه مبارک رمضان به شرط آنکه واقعا روزه دار بوده باشد، لایروبی و ظرفیت های معنوی اش شکوفا می شود و عید فطر بازگشت به همان فطرت پاک است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تاکید کرد: بنابراین، عید فطر را باید از این جنبه بررسی کرد که انسان مومن بعد از گذشت ۳۰ روز ریاضت شرعی در قالب روزه و تلاش برای آنکه روزه اش کامل شود و از همه نظر روزه باشد، به ظرف اراده در غرایز می رسد و این غرایز را مدیریت می کند.
وی با بیان اینکه از فلسفه های مهم روزه این است که انسان بتواند به گناه کردن «نه»! بگوید، اظهار کرد: از این جهت است که می گویند عید واقعی زمانی است که انسان بتواند گناه نکند چون انسانی که تعادل پیدا کرد و قدرت خویشتن داری اش را بالا برد، در واقع به فلسفه روزه رسیده است.
بهجت پور ادامه داد: وقتی این ۳۰ روز ریاضت به اینجا برسد که انسان خود را مدیریت کند، غیبت مردم را نکند، چشم چرانی نکند، میل به زیاده خواهی نداشته باشد و حداقل افزون خواهی اش را مدیریت کند و از انواع ستم ها دوری جوید آن وقت است که به فطرت حقیقی خود بازگشته است.
مولف «درآمدی بر اصول تحول فرهنگی (با الهام از نزول تدریجی قرآن» در بخش دیگری از مباحث خود در مورد کیفیت نهادینه شدن سبک زندگی ماه مبارک رمضان در دیگر ایام سال به ویژه درک وضعیت فقرا در طول این ماه و پرداخت زکات فطره در پایان ماه مبارک، اظهار کرد: بنابر فرمایش امام رضا(ع) از فلسفه ها و حکمت های روزه آن است که انسان با فقرا همدردی کند.
بهجت پور تاکید کرد: ماه مبارک رمضان به دلیل روزه داری ۳۰ روزه و بدون وقفه، به تدریج یک حس درک از وضعیت گرسنگان و تشنگانی که دائما در تامین این نیاز با مشکل مواجه اند، برای افراد زنده می شود. حتی یک جنبه بالاتر بررسی کنیم کسانی که مجرد هستند و امکان ازدواج ندارند آنها نیز از فقرا محسوب می شوند که در این ایام درک حال آنان برای افراد ممکن می شود.
وی در ادامه گفت: انسانی که روزه می گیرد درک می کند کسانی که دائما باید خودشان را کنترل کنند چه باری را تحمل می کنند، این حس فقر، این حس نیازی که برای فقرا و نیازمندان است به وسیله ۳۰ روز روزه متوالی در انسان زنده می شود، این اتفاقی است که می افتد لذا در زمینه حس همدردی با فقرا قطعا روزه و ماه مبارک رمضان یکی از بهترین عوامل درک نیاز آنها است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: مشهور است افراد اگر ثروتمند باشند درد فقیر را درک نمی کنند، افراد برخوردار نمی توانند مشکلاتی که بر دوش فقرا، مساکین و گرسنگان است را درک کنند، ثروتمند نمی تواند شرمندگی که افراد گاهی از فرزندان شان پیدا می کنند را درک کنند و اگر از آنها مفهوم فقر را بپرسیم می گویند فقر یعنی انسان اتومبیل نداشته باشد، در حالی که فقر یعنی انسان گرسنه مطلق باشد و چشم اش به دنبال یک تکه نان باشد و به دنبال یک تکه نان بگردد.
وی تاکید کرد: یکی از فلسفه های روزه آن است که این افراد خودشان تجربه عینی و عملی فقر را لمس کنند و با اختیار خودشان به تکلیفی که دستور شرع است عمل کنند و سی روز پی در پی بخش عظیمی از روزشان را به ترک آب و نان و گرسنگی و تشنگی و فاصله گرفتن از بهره های جنسی شان بگذرانند تا بفهمند که یکد فقیر چه می کشد. یک دختر یا پسر مجرد گرفتار چه می کشد. این یکی از فواید بزرگ روزه است که ما را عملا به یک تجربه مشابه این نیازمندان نزدیک می کند و این تجربه مشابه قاعدتا اثری دارد و آن اثر آن است که افراد با مواجهه با فقرا از هر نوع می فهمند که آنها چه می کشند.
بهجت پور در پایان خاطرنشان کرد: گروهی از مردم فقیر و گروهی ثروتمند هستند. خدای متعال این ریاضت را توصیه کرده است تا همه از نظر تجربه عینی و عملی به شرایط قشر فقیر نزدیک شوند.
نظر شما