مساجد جایگاه تعلیم «عفاف» هستند

خبرگزاری شبستان، سرویس مسجد و کانون‌های مساجد: دهه ملی عفاف و حجاب از 11 تیرماه سالروز شهادت مروه شربینی به‌دست یک افراطی آلمانی به دلیل حفظ حجاب اسلامی تا 21 تیرماه سالروز قیام مردم مشهد در اعتراض به سیاست‌های ضداسلامی رضاخان در صحن مسجد گوهرشاد نامگذاری شده است، خبرنگار ما در همین راستا، نقش آفرینی مساجد در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب را در گفت‌و‌گو با تعدادی از ائمه جماعات و روحانیون بررسی کرده که در این نوبت، مشروح نظرات حجت‌الاسلام مجتبی فرهنگیان؛ مسئول دبیرخانه کرسی‌های آزاداندیشی حوزه‌های علمیه کشور، می‌آید.

حجت‌الاسلام فرهنگیان در گفت‌وگو با خبرنگار ما، با اشاره به ترویج و فرهنگ‌سازی موضوع عفاف و حجاب در جامعه اسلامی گفت: این موضوع باید از چند منظر مورد بررسی قرار گیرد، چون از ضرورت‌های جامعه دینی است و آیات و روایات بسیاری به آن وجوب می‌بخشند و موضوعی است که از شاخصه‌های ذاتی بانوان و مردان در جامعه دینی محسوب می‌شود.

وی با اشاره به مباحث فقهی که در رابطه با عفاف و حجاب مطرح شده است، گفت: بی‌توجهی به موضوع عفاف و حجاب قبل از هر چیزی، تهدیدی فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود و مقوله‌ای است که به تبیین و تفهم فرهنگی نیاز دارد تا نسل‌های گذشته و آینده نسبت به آن اقناع شوند.

این کارشناس و پژوهشگر در حوزه دین، ادامه داد: درصد کمی از افراد جامعه در مقوله حجاب به دنبال هنجارشکنی هستند که رفتارها و نظام‌های بازدارنده باید در چهارچوب قواعد و قوانین مشخص برای توجیه آنان در این زمینه تلاش کنند، زیرا با این هنجارشکنی، جامعه، کارکرد و شمایل  اجتماعی  و دینی خود را از دست می‌دهد.

فرهنگیان یکی از تاثیرگذار ترین مراکز برای ترویج و اقناع موضوع حجاب در میان افراد جامعه به ویژه جوانان را «مساجد» دانست و اظهار کرد: این خانه‌های خدا به عنوان یکی از پایگاه‌های  اثرگذار دینی و به دلیل دارا بودن کارکردهای فرهنگی و آموزشی، در عرصه درونی کردن رفتار و فرهنگ در افراد جامعه نقش بسیار موثری دارند، حجاب یک موضوع دینی و درونی است که متاسفانه در حوزه تبلیغ آن باید روش‌هایی مناسب به کار رود و برخوردهای تند و تحکمی در این زمینه در مخاطبان تاثیرگذاری نخواهد داشت.

وی ادامه داد: در سیره پیامبر (ص) و معصومین (ع) هم دیده می شود که آن بزرگواران همواره مردم را با آرامش  و گفت‌وگو به دین و معروفات دعوت و تشویق می‌کردند که امروزه نیز این موضوع باید مورد توجه مسئولان و متولیان مساجد قرار گیرد.

مسئول دبیرخانه کرسی‌های آزاداندیشی حوزه‌های علمیه کشور، خاطر نشان کرد: کارکرد و کالبد مسجد، امنیتی و  انتظامی نیست، بلکه مرکز تعلیم و تعلم است و این موضوع باید مورد توجه مسئولان و کارگزاران این نهاد دینی قرار گیرد، زیرا افراد جامعه اعم از کسانی که به فریضه دینی رعایت حجاب توجه دارند و یا ندارند شکل رعایت آن از سوی خود را با استانداردها و شاخص‌های مورد تایید جامعه همخوان کنند و تحقق این موضوع از طریق آموزش و ارشاد در مساجد امکان‌پذیر است.

فرهنگیان اظهار کرد: مساجد، نهادی دینی و فرهنگی محسوب می‌شوند و انتقال پیام در این مراکز باید ابتدا «تبشیری» و سپس «انذاری» باشد، در نتیجه باید تلاش شود تا با کسانی که وارد آن‌ها می‌شوند، برخورد سلبی و بازدارنده نشود و اگر ایرادی در نحوه پوشش یا هر یک از رفتار آنان وجود دارد از طریق موعظه و ارشاد، با این افراد رفتار شود و به رعایت این مهم تشویق شوند تا آنان به فراخور شخصیت خود به سمت حجاب دعوت شوند و از بعدی دیگر نیز با مواجهه اجتماعی که موجب دوستی شود، در مخاطبان مساجد اثرگذار باشیم.

وی اظهار کرد: بانوان بخشی از پیکره جامعه به شمار می‌آیند که باید به دنبال ایفای نقش اجتماعی آنان در این محیط بود و با حضور جمعیتی از آنان گروه‌هایی مدنی با کارویژه‌های محله‌ای در حوزه اقتصاد، بهداشت، آموزش، مدیریت خانه و تربیت نسل تشکیل داد.

مسئول دبیرخانه کرسی‌های آزاداندیشی حوزه‌های علمیه کشور، ادامه داد: از طریق شبکه آمورشی پراکنده در مساجد باید زنان را در حوزه مهارت‌های دینی و خانوادگی ساماندهی کرد و لازم است که زمینه نقش آفرینی آنان در حوزه سیاسی و اقتصادی را نیز فراهم کرد، زیرا بهره‌گیری از توانایی‌های آنان، موجب تحولی شگرف در جامعه خواهد شد.

وی با انتقاد از بی توجهی به جایگاه بانوان در مساجد، حذف معاونت بانوان در مرکز رسیدگی به امور مساجد را زمینه‌ساز عدم هماهنگی و هدایت برنامه‌های مختص بانوان در مساجد برشمرد و خاطر نشان کرد: این معاونت، فعالیت‌های فرهنگی، مذهبی، عبادی و اجتماعی بانوان را هدایت و مدیریت می‌کرد و در مورد آن‌ها به تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری می‌پرداخت و در حوزه اجرا نیز با مجموعه‌های مردم نهاد و بانوان فعال مساجد و همچنین شبکه‌های فرهنگی و مذهبی منسجم در سطح تهران مرتبط بود.

فرهنگیان ادامه داد: فعالیت معاونت زنان مرکز رسیدگی به امور مساجد در حوزه‌های مختلفی از جمله مطالعه درسی، احکام، قرآن‌خوانی، کلاس‌های فرهنگی، آموزشی، مهارت‌های زندگی و سبک زندگی بود که آن‌ها به فعالیت‌هایی منسجم و نهادینه شده‌ تبدیل شده بودند که کارکرد مشخصی نیز داشتند، اما با حذف آن از مجموعه مرکز رسیدگی به امور مساجد، امروز خلاء آن در جامعه احساس می‌شود.