به گزارش خبرگزاری شبستان از رشت، شخصیت فرزندان از همان دوره کودکى و خردسالی، تکوین می‌‌یابد و ابزارها و شیوه‌هاى گوناگونى در جهت تربیت فرزند از نظر شخصیت پدر و مادر و اطرافیان، شیر مادر، لقمه و... در علوم تربیتى و به خصوص در متون دینى وجود دارد و از آنجایى که موضوع دین، رفتارهاى اختیارى و ارادى افراد بشر است، بنابراین راهکارهاى تربیتى، رفتارى و کنترل رفتار افراد نیز جزو حوزه مباحث دینى به حساب می‌‌آید.
موضوع دین، هدایت و مهار رفتار و اعمال انسان‌ها در چارچوب دین است از این رو، قلمرو «دین» هدایت، تربیت و تنظیم رفتار کودکان را نیز در برمی‌‌گیرد؛ زیرا تمام احکام دینی، مبتنى بر مصالح و مفاسد است و هر یک از دستورات دین و تکالیف شرعی، داراى آثار تربیتى است.
دکتر حسن بلند، استاد دانشگاه گیلان با اشاره به کارکردهای تربیتی دین، اظهار کرد: اسلام از همان ابتدای تولد برنامه‌ها و دستورات خاصی را برای رشد و تربیت کودک تنظیم فرموده و اجرای آن را بر عهده خانواده قرار داده است.
وی افزود: در سراسر دوره کودکی و نوجوانی که مهمترین دوران رشد و تربیت کودک است برنامه‌های خاص و سفارش‌های تربیتی بسیاری را در انتخاب اسم، شیر دادن و از شیر گرفتن، در محبت و مهروزی به کودکان و در رعایت عدالت، وفای به عهد نسبت به آنها چه در دوره بلوغ و چه در دوره نوجوانی، بیان داشته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان خاطرنشان کرد: اسلام همچنین به موضوع تفاوت‌های فردی که مورد توجه روان شناسان است توجه داشته است.
وی اذعان کرد: از دیدگاه اسلام انسان‌ها از لحاظ ویژگی‌ها، توانایی و استعدادها متفاوت از یکدیگر هستند و دین بر این اساس، در نظر گرفتن این تفاوت‌ها را نیز در تربیت فرزندان در خانواده دارای اهمیت می‌داند.
دکتر بلند اعلام کرد: آموزه‌های روابط بین افراد، آموزش و بهداشت در دایره اثرگذاری افقی دین قرار گرفته و آموزه‌های مربوط به درک و شناخت محیطی که انسان زندگی می‌کند، معنایی که وجود او به زندگی می‌بخشد، مواقعی که می‌تواند دیگران را مورد بخشش قرار دهد و به دیگران مهربانی بورزد در حوزه اثرگذاری عمودی دین می‌گنجد.
وی اظهار داشت: اگر نتوانیم دین را به گونه‌ای نهادینه کنیم که کارکردهای افقی و عمودی آن در زندگی افراد اعمال شود بخش عظیمی از پتانسیل‌های انسانی معطل می‌ماند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: دین پاسخ پرسش‌هایی را دارد و یا راهکار برای برون رفت از موقعیت‌هایی دارد که هیچ پدیده دیگری آن پاسخ‌ها و راهکارها را ندارد و به همین دلیل است که دنیا در وضعیت مناسبی نیست.
خانواده قطب اصلی تعلیم و تربیت
وی خانواده را قطب اصلی و اساسی تعلیم و تربیت دانست و درباره نقش والدین در تربیت فرزندان بر اساس تعالیم دینی، گفت: پدران و مادران در تمامی موارد درجه اول باید مودب به آداب دینی باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان، دین را یک منظومه یکپارچه خواند و افزود: ما نمی توانیم یک قسمت از دین را داشته باشیم و به قسمت دیگر آن اعتنا نکنیم. اگر پدر و مادر در تمام موارد دین ورزانه رفتار کنند این رفتار به شدت به فرزندان انتقال پذیر است.
وی تاکید کرد: در بسیاری از موارد رفتارهای دینی فقط از این طریق منتقل می‌شود و سخنرانی، کتب و فیلم نمی‌تواند جایگزین تجربه مستقیم و شخصی شود.
دکتر بلند، تجربه دینی را از دیگر روش‌های تربیت دینی معرفی کرد و گفت: مناسک فردی و جمعی و مراسمی که دین ورزان اجرا می‌کنند کودک را با تجارب جمعی و فردی دینی آشنا می‌کند.
وی رعایت جایگاه تحول را در فرزندان در حوزه تربیت دینی حائز اهمیت دانست و اظهار داشت: هر سنی نیاز به مراقبت خاص و سطح مشخصی از تعالیم دینی دارد. تقسیم بندی تحولی که از معصوم (علیه السلام) داریم بیانگر این است که هر کودکی در هر موقعیتی و سنی نیاز به رفتار با گونه‌های مناسب و درخور خود دارد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه نظام تعلیم و تربیت کشور در تحقق تربیت اسلامی و جوانان موفق بوده است، گفت: تربیت یک مقوله بسیار گسترده است و نهادهای رسمی و غیررسمی بسیاری در آن تاثیر دارند.
وی اضافه کرد: آموزش و پرورش نتوانسته موفقیتی را که از این نهاد در حوزه تربیت دینی توقع داریم برآورده کند و علت آن هم سرعت تغییرات، عدم آشنای و تطابق آموزش و پرورش با ابزارهای جدید است و بیگانگی خاموش با پژوهش گره گشا و مسئله حل کن است.
دکتر بلند اعلام کرد: آموزش و پرورش تلاش و سعی می‌کند حد قابل قبولی از تربیت اسلامی را منتقل کنند اما مسئله عمیق تر و پیچیده تر و چند وجهی تر از آنی است که ما با این حرکت‌های متعارف گرفتار در رخوت اداری بتوانیم گرهی از آن باز کنیم.
این استاد دانشگاه با تصریح بر اینکه باید تلاش کاربردی‌تر و تجربه‌ای تری به جای برخورد سلیقه‌ای در حوزه تربیت دینی صورت بگیرد، گفت: آموزش و پرورش با خانواده‌ها ارتباط مستقیم‌تر و با مراکز آموزشی رابطه ارگانیک‌تری برقرار کند.
توسعه پایدار در گرو تربیت صحیح
مهدی حاجتی، مدیرکل آموزش و پرورش گیلان بر تناسب محتوی تعلیم و تربیت با مسائل روز جامعه تاکید کرد و اظهار داشت: بسیاری از این مفاهیم و معانی تربیتی در محیط مدرسه شکل می‌گیرد.
وی افزود: اگر بخواهید یک توسعه پایداری در کشور اتفاق بیافتد لازمه‌اش آشنا کردن فرزندان از دوران کودکی با مفاهیم عالی تربیتی و اخلاقی است.
مدیرکل آموزش و پرورش گیلان اعلام کرد: نگاهی به فرهنگ سازی بین کودکان در خصوص مسائل مربوط به حوزه‌های مختلف جامعه مانند ترافیک و محیط زیست و رعایت حقوق شهروندی نشان از موفققیت نهاد مدرسه در حوزه تربیت است.
وی یادآور شد: بسیاری از معانی مانند دفاع از ارزش‌ها، قانون پذیری و نظم محوری می‌تواند از طریق فرهنگ سازی و آموزش بین کودکان در جامعه رشد پیدا کند.
حاجتی با بیان اینکه در حوزه تربیت آنچه اهمیت دارد رفتار به تناسب سن فرزندان است، گفت: هدف آموزش و پرورش در حوزه تربیت ایجاد کردن خودمراقبتی در برابر مخاطرات فرهنگی و اجتماعی است.
وی با اشاره بر ضرورت تعامل خانواده با آموزش و پرورش برای تربیت دینی فرزندان، گفت: در حوزه تربیتی بسیاری از مفاهیم توسط فرزندان از والدین درس گرفته می‌شود.
مدیرکل آموزش و پرورش گیلان اذعان داشت: تاکید رهبر معظم انقلاب بر بهره گیری آموزش و پروش از ظرفیت خانواده برای تعلیم و تربیت دانش آموزان است.
وی اعلام کرد: در سال گذشته سه هزار نشست هم اندیشی در آموزش و پرورش گیلان برای اولیای دانش آموزان برگزار شد است تا نقش تربیت خانواده و مدرسه تقویت شود.
حاجتی با بیان اینکه بخشی از برنامه‌های مدیران آموزش و پرورش دیدار با خانواده‌هاست، گفت: خانواده ظرفیت بسیار بزرگی است و اگر در کنار آموزش و پرورش قرار بگیرد حوزه تربیت، نسلی اخلاق مدار و دین محور تحویل جامعه خواهد داد.
وی اظهار کرد: آموزش و پرورش به تناسب مسئولیت و حوزه ماموریت نقش محوری و اساسی در جامعه دارد و همین موضوع انتظاراتی از آموزش و پرورش ایجاد کرده است.
مدیرکل آموزش و پرورش گیلان با اشاره به تحصیل حدود 400 هزار دانش آموز در گیلان، گفت: باید به تناسب این انتظارات منابع در اختیار این نهاد قرار بگیرد.
نظر شما