فلسفه شورای نگهبان صیانت از اسلامیت نظام است

دکتر احمد قنبریان، سرپرست دفتر نظارت شورای نگهبان گیلان به مناسبت سالروز تاسیس نهاد شورای نگهبان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از رشت، اعلام کرد: عالی ترین مرجع قانونی در هر کشوری قانون اساسی است.

وی با بیان اینکه یکی از تهدیداتی که متوجه نظام‌های سیاسیست خدشه وارد شدن به قانون اساسی حکومت است، گفت: بر همین اساس همه نظام‌های سیاسی دنیا یک نهاد نظارتی برای خود تعریف می‌کنند که این نهاد نظارتی وظیفه‌اش صیانت و حفاظت از قانون اساسی بوده تا قانون‌های پایین دستی ناقض قانون اساسی نباشد.

قنبریان خاطرنشان ساخت: در نظام جمهوری اسلامی چون مبتنی بر اسلامیت و جمهوریت است برای صیانت از این دو اصل و به تعبیر دیگر برای حفاظت از قانون اساسی و احکام شرع مقدس اسلام نهادی به نام شورای نگهبان پیش بینی شده است.

 وی اذعان کرد: فلسفه تشکیل یک نهاد نظارتی به نام شورای نگهبان حفاظت از قانون اساسی و مبانی تشکیل جمهوری اسلامی که اسلامیت باشد، است.

سرپرست دفتر نظارت شورای نگهبان گیلان درباره جنس و کیفیت نظارت شورای نگهبان، گفت: شورای نگهبان از 6 فقیه جامع الشرایط با ویژگی فقاهت، عدالت و آگاهی نسبت به مقتضیات زمان و 6 حقوقدان مسلط به حقوق عمومی، خصوصی و گرایشات مختلف حقوقی تشکیل شده است.

 وی افزود: این ترکیب یک ترکیب کاملاً تخصصی است و تخصص لازم را دارد که اگر احیاناً قانونی در مجلس شورا تصویب شد و مغایر با اصول قانون اساسی و احکام اسلام بود تعارضات را به خوبی تشخیص بدهد.

وظایف شورای نگهبان در قانون اساسی

قنبریان اعلام کرد: در قانون اساسی 13 وظیفه برای شورای نگهبان تعریف شده و یکی از این وظایف تطبیق مقررات و آیین نامه‌های مصوب مجلس با قانون اساسی و شرع مقدس اسلام است.

وی در ادامه گفت: اظهار نظر درباره تصویب معاهده‌ها و قراردادهایی که بین کشور و دولت‌های دیگر بسته می‌شود از دیگر شئون نظارتی شورای نگهبان است.

سرپرست دفتر نظارت شورای نگهبان گیلان تصریح کرد: وظیفه شورای نگهبان در حوزه بررسی و تطبیق، همه قوانین را شامل می‌شود و در حوزه نظارت، نظارت بر انتخابات مورد نظر است.

وی اظهار کرد: نظارت بر انتخابات خبرگان، همه پرسی‌‎ها، ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی بر عهده شورای نگهبان است و بر همین اساس نظارت شورای نگهبان یک نظارت عام و استصوابی است.

قنبریان همچنین گفت: طبق قانون اساسی، تفسیر قانون اساسی نیز بر عهده شورای نگهبان است.

نهادهای مشابه شورای نگهبان در کشورهای خارجی

سرپرست دفتر نظارت شورای نگهبان گیلان درباره سابقه نهادهای نظارتی مانند شورای نگهبان در دیگر کشورها، گفت: همه کشورها نهاد نظارتی را دارند و شباهت این نهادها با شورای نگهبان وظیفه صیانت آنها از قانون اساسی است.

وی اضافه کرد: برخی از این نهادها منشا قضایی دارند مانند فرانسه که دادگاه قانون اساسی دارند و یا منشا مجلس قوه مقننه دارند مانند انگلیس که مجلس سنا و عوام این کار را انجام می‌دهد و یا اینکه ترکیبی از این دو قوه قضائیه و مقننه مانند آنچه در آمریکا وجود دارد، دارند.

قنبریان اظهار کرد: در جمهوری اسلامی نهاد نظارتی بر قانون اساسی وابسته به هیچ یک از قوا نیست و این مزیت است.

وی یادآور شد: تفاوت دیگر شورای نگهبان با نهادهای نظارتی مشابه در دیگر کشورها مربوط به وظایف و نوع اختیاراتی است که برای شورای نگهبان در قانون اساسی تبیین شده است که مهمترین آنها نظارت بر انتخابات و تفسیر قانون اساسی و بررسی و تطبیق قانون اساسی است.

سرپرست دفتر نظارت شورای نگهبان گیلان اظهار داشت: از آنجائیکه در ایام انتخابات ارتباط دوطرفه ای بین مردم و این شورا برقرار می شود مردم نسبت به نقش این شورا در انتخابات شناخت ملموس تری داشته و دیگر نقش‌های شورای نگهبان به خوبی تبیین نشده است.

وی درباره ساز و کارهای مشورتی شورای نگهبان، گفت: یکی از بازوهای مشورتی شورای نگهبان مجمع شورای فقهی و مشورتی است.

قنبریان افزود: تعدای از فقهای حوزه علمیه قم به عنوان مجمع شورای مشورتی فقهی نقش مشورت دهنده به شورای نگهبان را ایفا می‌کنند.

سرپرست دفتر نظارت شورای نگهبان گیلان اظهار داشت: علاوه بر این شورای نگهبان مرکز تحقیقاتی دارد که تعداد از نخبگان دانشگاهی و حوزوی در آن حضور دارند که درباره موضوعات و قوانین مختلف بررسی انجام داده و نتیجه را به این شورا منعکس می‌کنند.