حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چه قدر افراطی گری ها در سطح جهان و به ویژه در گستره اسلام موجب خشونت شده و چه قدر این افراطی گری ها به دلیل تفسیر نادرست از متون دینی شکل گرفته است، اظهار کرد: فهم انسان از عوامل متعددی تاثیرپذیر است که این عوامل برخی تاریخی، اجتماعی، برخی ناشی از ذاتیات انسان یا اموری که در نفس آدمی ایجاد می شود، هستند. گاهی جهل انسان بر نوع فهم او تاثیر می گذارد و متقابلا سعه اطلاعات و فهم انسان را دستخوش تغییر قرار می دهد.
وی ادامه داد: از آنجا که میان دو چیز باید تفکیک قائل شویم که یکی دین و دیگری فهم از دین است، اصولا در دین آن نقص و خشونت و کاستی و نارسایی راه ندارد ولی وقتی که نوبت به فهم از دین می رسد به دلیل اینکه این فهم تحت تاثیر عوامل مختلف قرار می گیرد. گاهی پیش فرض هایی برای کسی که دست به فهم دین می زند، وجود دارد که این پیش فرض ها نادرست یا نامنقح است.
مبلغی تاکید کرد: لذا دین آنچنان که هست، بازیافت نمی شود بلکه گاهی تا جایی پیش می رود که آنچه به عنوان دین عرضه می شود ۱۸۰ درجه با آنچه که دین می خواست متفاوت می شود؛ همان طور که در برخی گروه های خشونت گرای منطقه این مساله را شاهد هستیم. در قرآن کریم نیز آمده است: «وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلَى مَا لَمْ تُحِطْ بِهِ خُبْرًا؛ و چگونه مى توانى بر چيزى كه به شناخت آن احاطه ندارى صبر كنى».
وی تصریح کرد: به همین دلیل است که اسلام از حیث روش بسیار کوشش کرده که فهم دین به شکل روشمندی صورت گیرد و حتی زمانی که اطلاعات کافی نیست، توصیه کرده که صبر علمی صورت گیرد یعنی زود داوری نشود بلکه تحقیق و صبر علمی تا رسیدن به یک نتیجه درست برقرار باشد.
رئیس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: ما نیاز داریم به این که یک نهضت اساسی علمی در دانشگاه و حوزه های علمیه و اصولا در سطح جهان اسلام نسبت به روش صورت گیرد. باید مبانی دینی پایه ای که تاثیر بر چارچوب های فهم می گذارد را شناسایی کنیم. همچنین باید صفات خداوند و نقشی که می تواند در فهم ایفا کند را در چارچوب منطقی و دقیق شناسایی کنیم. باید آموزه های دینی و اساسی تاثیرگذار بر کلان مناسبات اجتماعی را شناسایی کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید روابط و ساختار و شاکله روابط انسان را در چهار سطح از خاستگاه دین شکل داده و این روابط را بازتعریف کنیم، ابراز کرد: این روابط را باید از ناحیه دین بازتعریف کنیم. یکی از آنها روابط بین شیعه با شیعه است، دیگری بین شیعه با سنی است، دیگری روابط ادیانی است یعنی مسلمانان یا دیگر ادیان و چهارمین مورد روابط انسانی است یعنی ادیان با انسان ها. آیاتی ناظر بر این موارد در قرآن به خوبی بیان شده است.
مبلغی در ادامه گفت: مادامی که به دوردست نگاه نکرده و آن وضعیت های کلان مناسبات بشری را در نهایت خودش و در چارچوب های دقیق تر شناسایی نکنیم به نوعی درجازدگی دچار می شویم. اینکه داعش و داعشی ها در منطقه شکل گرفته اند دلیل در نگاه بسیار نامنقح آنان و روش فهم بسیار مغلوط و مغشوش شان است.
وی ادامه داد: باید همه آنچه که می تواند فهم را دقیق کند، محقق کنیم، امروز انقلاب اسلامی توانسته پیام های مهمی را به سراسر جهان مخابره کند و از سوی دیگر جهان نیز تشنه یک نگاه اساسی به دین است همان نگاهی که قرآن از آن به «سلم» تعبیر می کند و می فرماید: «ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً». باید در این شرایط بر مناسبات بشری و اسلامی و مناسبات ادیانی تمرکز بیشتری داشته باشیم.
رئیس سابق دانشگاه مذاهب اسلامی تصریح کرد: برگزاری نشست ها و گفت وگوهایی نظیر آنچه که در نهمین دور گفت‌وگوی دينی ايران و شورای جهانی كليساها برگزار شد قطعا می تواند نقش موثری در ایجاد جهانی عاری از خشونت با تکیه بر تفسیر متون مقدس داشته باشد اما این گفت وگوها از نظر من باید بخشی از یک پروژه باشد.
مبلغی در پایان خاطرنشان کرد: موضوع گفت وگوها را باید روابط قرار دارد، مثلا روابط اسلام و مسیحیت، بنابراین، موضوع اهمیت ویژه ای دارد. مساله دیگر اینکه باید دنبال سند باشیم یعنی اگر گفت وگوهایمان به شکل مرتب تشکیل و تبدیل به نقطه متعالی در قالب یک سند نشود و یا حتی اگر بعد از تبدیل شدن به سند در قالب حرکت اجتماعی، فرهنگی، دانشی، علمی و فرهنگی نشود در این صورت قالب این گفت وگوها به صورت خُرد خواهد بود؛ در حالی که گفت وگوهای خُرد باید مجموعه ای باشد و یک سیل راه بیندازد، این گونه است که این مسیر طی خواهد شد.
نظر شما