به گزارش خبرنگار شبستان، محمدجواد جزینی، نویسنده و منتقد امروز در چهارمین نشست از سلسله گفت‌وگوهایی در حوزه رویکردهای داستانی دفاع مقدس با بررسی کتاب پرسه در خاک غریبه که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: تاریخ تمام جنگ‌های جهانی نشان می‌دهد که دو دوره کلی برای نوشتن وجود داشته است، دوره اول زمانی بوده که جنگ شروع می‌شده تا وقتی که جنگ به اتمام می رسیده است، در این دوره رسانه‌ها و رادیو و تلویزیون زیر سیطره یک فضای امنیتی جنگی است و هر آنچه نوشته می شود تحت تاثیر این فضاست. این دوره، دوره ادبیات تبلیغی است؛ کار نویسندگان در این دوره تبلیغ مقاومت و امید به پیروزی است.
جزینی ادامه داد: دوره دوم پس از جنگ شروع می شود. در این دوره چتر امنیتی از فضای نوشتن برداشته می شود، در این دوره ادبیات شکل جدیدی پیدا می کند. در دوره اول نویسندگان برخی از مسایل را به خاطر مسایل امنیتی بیان نمی کنند اما در دوره دوم نویسندگان رویکرد تحلیلی دارند. نویسندگان علاقه‌مندند به جنگ بپردازند زیرا جنگ یک مقوله بزرگ است. در کشور ما نیز رسانه ها و کتاب ها تلاش کردند که مردم را به پایداری و دفاع تشویق کنند. این ادبیات وظیفه دارد ما را شجاع و مقاوم معرفی کند و ویژگی های منفی را به دشمن نسبت دهد.
وی اظهار داشت: نویسنده جنگ موظف است بخشی از ناگفته‌های جنگ، نابسامانی، آفات و پیامدهای جنگ را بیان کند. چندین سال است که وزارت ارشاد جلوی چاپ 2 تا از کتاب های مرا که در مورد دفاع مقدس است، گرفته است. این از سر نابخردی و نادانی مسئولان ارشاد است که من نویسنده که جنگ را تجربه کردم نتوانم در مورد این فضا بنویسم و بگویم. یک عده دارند از این حوزه نان می خوردند و منابع مالی و فرهنگی حوزه ها می برند و تولیداتی ارایه می دهند که ارزش ادبی و هنری ندارد. بیش از 92 درصد کتاب هایی که دولتی چاپ می شود به چاپ دوم نمی رسد.
جزینی خاطرنشان کرد: یک کتاب هفت بار در کشور ما با نام های مختلف توسط ناشران مختلف چاپ شده است، این نشان می دهد که فضا بلبشو است. ادبیات دفاع مقدس زیر چتر حمایتی 30 نفر است، آنها هر صدایی جز خود بشنوند جلوی آن را می گیرند و فرد را ممنوع التصویر می کنند، این به نفع ادبیات و ادبیات جنگ نیست، باید سعه صدر داشته باشیم و به نویسندگان فرصت دهیم که نگاه تحلیلی خود را بیان کنند. متاسفانه بچه های دلسوخته جنگ و جانباز نمی توانند روایت خود را از جنگ بیان کنند. همین کتاب هایی که امثال آقای دهقان چاپ کردند چندین فصلش توسط ارشاد حذف شده است.
این منتقد با بیان اینکه از کتاب پرسه در خاک غریبه راضی هستم، اظهار داشت: این کتاب در کارنامه احمد دهقان توجه‌برانگیز است. احمد دهقان همچنان می خواهد نویسنده جنگ بماند و این لیبل بر رویش بماند. این نوع نویسندگی یک نوع پایبندی‌های فرمی هم دارد. احمد دهقان یک نویسنده واقع‌گرا بوده و همچنان هست و روایت را خطی انجام می دهد. تقابل مرگ و زندگی صلح و جنگ و عشق و نفرت دستمایه اصلی دهقان در داستان هایش است.
جزینی تصریح کرد: پژوهشگران متون را تقسیم‌بندی می کنند. میشل فوکو متن ها را به سه قسمت تقسیم می کند؛ متون تصریحی، تلویحی و مسکوت مانده، داستان هایی که نیاز به فکر ندارند جزو متون تصریحی قرار می گیرند همچنان سریال های جمهوری اسلامی ایران. در متون تلویحی اندیشه در لایه های پنهان است، می توان گفت احمد دهقان دارد وارد ادبیات تلویحی می شود.
نظر شما