خبرگزاری شبستان - سرویس قرآن و معارف: "کسی که چشمانش به ملکوت باز نشده باشد آیا چنین بی تاب و بی قرار شهادت می شود؟ انسانی که چشمش به ملکوت باز نشده خودخواه است نه دیگرخواه و منافع کوتاه مدت خود را بیشتر می بیند تا منافع بلندمدت اما یاران امام چرا برای شهادت بی تاب بودند؟ به خاطر این که چشم ملکوت در آن ها باز شده بود. شما در زمان بعد از شهادت در روزهای اسارت هم که نگاه می کنید رفتار حضرت زینب سلام الله علیها شگفت انگیز است. این بانوی بزرگ، این زن بزرگ همان غذای کم و همان آب کم را هم در اختیار کودکان قرار می دادند. شما می دانید و در برخی از اسناد هم آمده که این ها شبانه روز یک وعده غذا در اختیار اهل بیت (ع) قرار می دادند و همین طور کمبود غذا در کاروان وجود داشت اما همین راحتی مختصر را هم حضرت زینب (س) در اختیار دیگران قرار می دادند. از یاد نبریم که حضرت زینب (س) دختر امیرالمومنین (ع) است که فرمود بالاترین نیکوکاری ها، ایثار و از خودگذشتگی است."
آنچه در ادامه می آید بخش اول گفتگوی خبرگزاری شبستان با حجت الاسلام و المسلمین حسین علوی مهر، استاد حوزه و دانشگاه است.
در دهه های گذشته درباره وجوه حماسی و اجتماعی عاشورا و نهضت امام حسین علیه السلام مداقه های فراوانی صورت گرفته است و مثلا یکی از مهم ترین تحقیقات درباره تحریف های عاشورا بوده است اما کم تر درباره وجوه اخلاقی عاشورا و نهضت امام حسین (ع) سخن به میان آمده است. پرسش بنده از جنابعالی درباره این است که تا چه اندازه می توان از منظر و بعد اخلاق به این رویداد بزرگ نگریست؟
در واقع باید گفت نهضت عاشورا سراسر اخلاق و فرهنگ است و شما فضایی را نمی بینید که انگشت رویش بگذارید و بگویید این جا در این گفته امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) و حتی یاران شان امر اخلاقی مورد توجه نبوده است. من البته در حد مقدورات سعی می کنم به چند مولفه برجسته اخلاقی که در عاشورا و امام حسین (ع) و یاران شان موج می زند اشاره کند.
یکی از مهم ترین ویژگی های اخلاقی در نهضت عاشورا صبر و شکیبایی است که ما مشاهده می کنیم. از زمانی که امام حسین علیه السلام برای بیعت کردن دعوت می شوند یعنی زمانی که امام در مدینه حضور داشتند حضرت درس صبر و بردباری را به ما می دهند. زمانی که حضرت مکه بودند می دانید در این چند ماهی که امام تا موسم حج فرصت دارند در واقع فرصت ایجاد و در ایام حج روشنگری می کنند تا بتوانند با مردم سخن بگویند و پیام را به مردم برسانند. اگر جز این بود آن روشنگری ها روی نمی داد و این به واسطه آن بردباری است که در وجود امام موج می زند. شما می دانید که به هر حال سفر به ویژه در آن روزگار و با توجه به این که اهل بیت امام (ع) در کنارشان بودند مرارت ها و سختی های بسیاری داشته است. هنوز بسیاری از صحابه به حضرت ملحق نشده بودند اما خانواده این رنج ها را به جان می خریدند اعم از اهل بیت و برادرشان حضرت ابوالفضل و حضرت زینب و فرزندان و برادرزاده ها سختی های بسیاری کشیدند تا به کربلا رسیدند.
باز در یک زمان دیگر امام را می بینیم که در برابر حر ابن یزید ریاحی قرار گرفته اند. حرّ، امام حسین (ع) را محاصره کرده است اما امام عنان از کف نمی دهند و شکیبایی و صبر و حوصله به خرج می دهند که نشان دهند رهبری یک نهضت نه با تشویش و بی قراری و رفتارهای عصب آلود که با متانت و صبر و حوصله پیش می رود. اوج این صبر را البته در روز عاشورا می بینیم که حقیقتا امام چونان کوهی از بردباری، شهادت صحابه و یاران و فرزندان را تاب می آورد. در کنار امام حسین (ع) البته شخصیت عظیمی چون حضرت زینب (س) قرار دارند که در روز عاشورا و در روزهای اسارت چنان صبوری از خود نشان می دهد که فرشتگان به شگفت درمی آیند. حقیقتا تداوم این پیروزی و تداوم راه صحیح نهضت را در زمان اسارت هم مشاهده می کنیم. خب شما نگاه کنید که حادثه عاشورا بحران عجیبی بود و حالا بعد از آن همه مصیبت، کاروان اسرا را به سمت کوفه و شام می برند. حضرت زینب آن برادران و فرزندان را از دست داده است با این همه این زن شگفت را در حال مناجات و عبادت می بینیم.
نکته این جاست صبری که در قرآن برای پیامبران الهی در نظر گرفته شده این موهبت به امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) هم داده شده است و حضرت زینب، زینب نشد مگر به واسطه آن همه لیاقتی که در صبر و شکیبایی از خود نشان داد و آن صبوری پیامبرانه که در قرآن مطرح شده در وجود سیدالشهدا (ع) و حضرت زینب (س) متجلی شد. خب بی جهت نیست که در قرآن و در نهج البلاغه این همه روی صبر تاکید می شود خب این تاکید نشان می دهد که این جا خبری هست.
همچنان که از پیامبر داریم که صبر مفتاح الفرج و کلید رهایی است.
همین طور است و رمز جاودانگی این نهضت یا یکی از رموز آن در همین نقطه است.
ویژگی دیگر اخلاقی که ما در حادثه عاشورا می یابیم ایثار و ازخودگذشتگی در حد اعلاست که در امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) و حضرت ابوالفضل و اهل بیت (ع) و صحابه می بینیم. ما در مقاتل داریم که روز عاشورا یاران حضرت برای رفتن به میدان برای شهادت از همدیگر پیشی می گرفتند و از حضرت می خواستند که زودتر از دیگری به میدان جنگ بروند.
خب این ها برای ما چه حقیقتی را عیان می کند؟
کسی که چشمانش به ملکوت باز نشده باشد آیا چنین بی تاب و بی قرار شهادت می شود؟ انسانی که چشمش به ملکوت باز نشده خودخواه است نه دیگرخواه و منافع کوتاه مدت خود را بیشتر می بیند تا منافع بلندمدت اما یاران امام چرا برای شهادت بی تاب بودند؟ به خاطر این که چشم ملکوت در آن ها باز شده بود. شما در زمان بعد از شهادت در روزهای اسارت هم که نگاه می کنید رفتار حضرت زینب سلام الله علیها شگفت انگیز است. این بانوی بزرگ، این زن بزرگ همان غذای کم و همان آب کم را هم در اختیار کودکان قرار می دادند. شما می دانید و در برخی از اسناد هم آمده که این ها شبانه روز یک وعده غذا در اختیار اهل بیت (ع) قرار می دادند و همین طور کمبود غذا در کاروان وجود داشت اما همین راحتی مختصر را هم حضرت زینب (س) در اختیار دیگران قرار می دادند. از یاد نبریم که حضرت زینب (س) دختر امیرالمومنین (ع) است که فرمود بالاترین نیکوکاری ها، ایثار و از خودگذشتگی است.
نظر شما