به گزارش گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان: فرهنگ از مهمترین میادینی است که کارکردهای مهدویت توان اثرگذاری و تحول آن را دارد، زیرا اندیشه مهدویت مجموعه ای از عناصر و حوزه های متنوع را در برمی گیرد که مجموع این عناصر، کارکرد و بازدهی فرهنگ مهدویت را به نمایش می گذارد و موجب پویایی و حیات جامعه منتظر می شود.
پیش از این بخش های اول و دوم از گفت وگوی شبستان با حجت الاسلام دکتر اسدالله مصطفوی، کارشناس مباحث مهدوی در رابطه با «نقش و کارکرد اندیشه مهدویت در فرهنگ» منتشر شد و اینک بخش سوم آن به حضورتان تقدیم می شود:
حجت الاسلام مصطفوی، کارشناس مهدوی با اشاره به کارکردهای مهدویت در حوزه فرهنگ گفت: ما بحث کردیم که عناصر اندیشه مهدویت را می توان در چهار حوزه «بینش ها»، «ارزش ها»، «هنجارها و رفتارها» و «سمبل ها» مورد بررسی قرار داد. در همین راستا به «کارکردهای بینشی مهدویت در حوزه فرهنگ » اشاره کردیم و در ادامه موضوع «کارکردهای اعتقاد به مهدویت در حوزه ارزش‌ها» را تجزیه و تحلیل می کنیم.
وی افزود: «ارزش» در لغت به معنای برازندگی، شایستگی، قدر و اهمیت آمده و در اصطلاح به معنای چیزی است که مورد علاقه و محبوب فرد یا جامعه بوده و از شایستگی تحسین برخوردار باشد. همچنین به عقیده یا باور نسبتا پایداری گفته می شود که فرد با تکیه بر آن، یک شیوه رفتاری خاص یا یک حالت غایی را - که شخصی یا اجتماعی است- به یک شیوه رفتاری خاص یا یک حالت غایی دیگر ترجیح می دهد.
حجت الاسلام مصطفوی تصریح کرد: به عبارت دیگر، ارزش های اجتماعی مقاصد و هدف های مطلوبی هستند که افراد جامعه برای دستیابی به آنها فعالیت می کنند تا به این وسیله نیازها و خواسته های خود را برآورده سازند. آرمان ها و اهداف اجتماعی با توجه به ارزش های اجتماعی پدید می آیند و شکل می گیرند. ارزش های اجتماعی کارکردهای مختلفی دارند که به برخی از آنها اشاره می کنیم به عنوان مثال موجب همبستگی و وفاق در جامعه می شوند؛ در تعاملات اجتماعی نظم و هماهنگی ایجاد می کنند؛ شیوه های مطلوب تفکر و رفتار جامعه را مشخص می سازند؛ در ایجاد و کنترل هنجارها نقش مهمی دارند؛ عامل موثر برای کنترل اجتماعی هستند و نقش مهمی در ایفای نقش اجتماعی مردم بر عهده دارند.
کارشناس مباحث مهدوی ادامه داد: فرهنگ دارای مولفه ها و لایه های مختلفی است و «ارزش ها» یکی از لایه های مهم آن به شمار می روند؛ یکی از عوامل تفاوت های فرهنگی جوامع مختلف، تفاوت در نظام های ارزشی آنها است. ارزش ها برآمده از باورها و جهان بینی افراد هستند و نقش عقل و وحی در این میان بیشتر و مهمتر از همه عوامل است. چرا که وحی و عقل دو منبع مهم ِباورها و ارزش ها و دو خاستگاه بنیادین ِمعارف بشری هستند. به عبارت دیگر، عقل و وحی دو مرجع اساسی برای بایدها و نبایدها و حسن و قبح ها در زندگی بشر به شمار می روند. بنابراین، «ارزش ها» به موازات باورهای افراد، بخش عمده ای از معارف بشری را تشکیل می دهند.
مصطفوی با اشاره به گونه های ارزشی اندیشه مهدویت بیان کرد: گونه های ارزشیِ اندیشه مهدویت، موارد مختلفی را شامل می شود که به عنوان مثال می توان به «ارزش های اعتقادی»، «ارزش های اخلاقی و تربیتی»، «ارزش های سیاسی و اجتماعی» و «ارزش های اقتصادی» اشاره کرد. در حوزه امور اعتقادی مواردی مانند الف- ارزش دانستن شناخت امام ب- ارزش دانستن شناخت حضرت مهدی (ع) ج- ارزش دانستن راهنمایی و هدایت از سوی امام زمان (ع) را برشمرد.
وی ادامه داد: در میان ارزش های اخلاقی و تربیتی ای هم که از اندیشه مهدویت شکل می گیرند می توان به خودسازیِ فردی و اجتماعی از راه التزام به ویژگی های منتظران، خودسازی فردی و اجتماعی از راه التزام به ویژگی های یاران امام مهدی (ع)، خودسازی فردی و اجتماعی از راه التزام به نظارت دائمی امام(عج) بر اعمال و خودسازی فردی و اجتماعی از راه ارتباط معنوی با امام عصر (ع) اشاره کرد.
کارشناس مرکز تخصصی مهدویت اظهار کرد: التزام مردم به این ارزش ها می تواند در ترقی اخلاق جامعه موثر باشد و از این راه موجب تعالی فرهنگ جامعه می شود. در عرصه سیاسی و اجتماعی نیز می توان از آموزه مهدویت ارزش هایی را فرا گرفت و این ارزش ها را در حوزه هایی همچون ویژگی های جامعه منتظر، ویژگی های منتظران، آثار فردی و اجتماعیِ انتظار، آثار سیاسی و اجتماعی باور مهدویت از جهت امیدواری نسبت به آینده، ایجاد پیوند و همبستگی اجتماعی، ایجاد اعتماد عمومی و احساس هویت مشترک بین باورمندان به مهدویت جای داد.
حجت الاسلام مصطفوی تاکید کرد: توجه به این آثار، در فرهنگ تاثیرگذار است و موجب تغییر و تحول آن می شود. ضمن این که ارزش های اقتصادی نیز یکی دیگر از ارزش های مطرح در اندیشه مهدویت است. این ارزش ها را می توان از روایاتی که وضعیت جامعه عصر ظهور را ترسیم کرده اند به دست آورد. مانند «برقراری عدالت اجتماعی از راه عدالت اقتصادی» و یا «توزیع عادلانه درآمدهای عمومی»
وی در پایان یادآور شد: همچنان که در روایات ما آمده است هنگامی که قائم اهل بیت (ع) قیام کند بیت المال را یکسان در میان مردم تقسیم می کند و به عدالت رفتار می نماید، ثروت های روی زمین و زیر زمین نزد آن حضرت(عج) گرد می آیند. «ریشه کنی فقر و کاهش نابرابری اقتصادی، رسیدگی به محرومان و مستضعفین و برقراری نظام اقتصادیِ معنویت گرا و ارزش مدار از دیگر ارزش های اقتصادی در اندیشه مهدویت است.
نظر شما