چالش های بودجه سال ۹۷ آموزش و پرورش

 به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری شبستان، برنامه پرسشگر با موضوع«چالش های بودجه 97 آموزش و پرورش » با حضور محمد حسین حیدری ( مشاور معاون امور علمی، اجتماعی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه)، محمد بیرانوند: ( عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی)، محمود فرشیدی ( وزیر پیشین آموزش و پرورش)، جبار کوچکی نژاد (عض کمیسیون آموزش مجلس) بر روی آنتن رفت.

در این برنامه، محمد حسین حیدری،  مشاور معاون امور علمی، اجتماعی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه  با بیان اینکه راه توسعه و پیشرفت مملکت از آموزش پرورش می گذرد گفت: یعنی چیزی را که به عنوان توسعه مطرح می کنیم و شرایطی را فراهم می کنیم که کم کم به سمت کشورهای توسعه یافته حرکت کنیم.

وی افزود: در حال حاضر کشور در حال توسعه هستیم، این راه را باید  از طریق سیستم آموزش پرورش طی کنیم. به طبع اهمیت آموزش پرورش بر کسی پوشیده نیست آموزشی که به نسل جوان داده می شود براساس فعالیت هایی که در این سازمان کل یا وزارتخانه کل و 13میلیون دانش آموز که شرایطی باید فراهم کنیم که بدون دغدغه آموزش های روز را داشته باشیم.

حیدری تصریح کرد: یک مثال معروف است همیشه می خواهید ببینید کشوری توسعه یافته است یا خیر به مهد کودک ها و پیش دبستانی های آن بروید ساختمان های بلند، ماشین های آخرین سیستم و از این قبیل مسائل زیاد شرط نیست. اگر در مهد کودک شما دیدید که بچه‌ها وسایل خود را به هم می دهند، قسمتی از غذای خود را به هم می دهند، آن کشور در حال توسعه است و توسعه یافته است. اگر به هم چنگ می زنند صندلی های هم را می گیرند، زیاد بر توسعه آن کشور نمی شود حساب کرد.

وی ادامه داد: زمانی که وارد فصل بودجه می شویم یک شرایطی فراهم می شود که دستگاه جدای از هر دستگاهی باشد امروز آموزش پرورش صحبت اصلی است. با توجه به عملکردی که در سال‌ قبل داشتند یا ممکن است تا پایان سال انجام شود در خواست ها و جلسه هایی گذاشته می شود.این جلسات در سازمان برنامه بودجه و دستگاه مربوطه است.دقیقا همین است با معاونت های مختلف وزارتخانه های مختلف ارتباط برقرار می کنند.
 

مشاور معاون امور علمی، اجتماعی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه گفت: در مجموعه دستگاه یا وزارت مربوطه نشست های دستگاه انجام می شود در واقع فعالیت ها را احضار می کنند براساس فعالیت ها برنامه ها و پنجه هایی که دارند یک برنامه اولیه برای سال آتی براساس یک سری برنامه های  و اسناد بالا دستی و یا تکالیفی که به آن ها شده است در واقع مورد بررسی قرار می دهند. قوانین توسعه ششم و مسائل از این قبیل تکالیف اولیه به انضمام  فعالیت های نرمال و روتین که انجام می دادند نهایتا یک درفت کلی را ایجاد می کند که باید برای انجام فعالیت ها به آن حد برسند.

حیدری تصریح کرد:  زمانی که فعالیتی که در دستگاه یا وزارتخانه که انجام می شود ستاد برنامه بودجه تشکیل می شود به دفعات در ارتباط با نحوه بودجه نویسی برای سال آینده و باید در واقع فعالیت هایی که اتفاق می افتد تصمیم گیری هایی انجام می شود.
 

وی افزود: خدمت شما عرض کنم این قسمت که در وزارتخانه انجام می گیرد باید به چه صورتی خروجی داشته باشد. ستاد بودجه منتج می شود به ایجاد یک بخشنامه بودجه برای سال جدید می شود. دستگاه هایی که از منابع عمومی بودجه را دریافت می کنند و عنوان وزارت دستگاه مربوطه است.با توجه به عملکردی که در سال قبل داشتند و جلساتی که گرفتند بخش نامه بودجه و الزامات که در آن بخش نامه بودجه دستگاه به وجود می آید.

مشاور معاون امور علمی، اجتماعی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه  بیان کرد: با توجه به بند قانون هفتاد و یک قانون توسعه ششم برای مثال خدمت شما عرض می کنم بیست درصد از دستگاه های ما در کشور سال 97 اعتبار به عنوان بر مبنای بودجه ریزی مبتنی عملکرد القا شود. وقتی به طبع در بخش نامه بودجه می آید دستگاه ها براساس تعاملاتی که با آن ها است تکلیف آن ها مشخص می شود، تعداد دستگاه ها مشخص می شود.

وی گفت: بر این اساس هستند بر همان اساس میزان افزایش در غالب حصول اعلام می شود. در قالب حقوق و مزایا درصدی را مشخص می کنند در قالب پایه و سایر فعالیت ها یک درصدی مشخص می شود و دستگاه بر مبنای آیتم بخش نامه بودجه که زیر نظر هیئت دولت است اقدامات کلی خود را انجام می دهند.

حیدری تصریح کرد: با توجه به بخش نامه ای که عرض کردم. انطباق برنامه و بخش نامه بودجه است.بله. بخش نامه بودجه است. بخش نامه بودجه سال 97 سازمان برنامه بودجه است.در واقع سازمان برنامه بودجه با توجه به ستاد بودجه تشکیل می شود هیئت دولت مصوب می شود ابلاغ ریاست محترم جمهوری به دستگاه ها اعلام می شود این بخش نامه است. در بخش نامه بودجه منابع و مصارف مشخص می شود. به هیچ وجه این نیست مگر اینکه شرایط ویژه در رابطه با بالادستی و قوانین حاد وجود داشته باشد که به استناد آن که خود وزارتخانه واقف هست تاکیدی می شود که اقدامات انجام شود.

وی افزود: قدم بعدی دفاتر و معاونت های بخشی موجود در سازمان برنامه بودجه و آموزش پرورش است ارتباط هایی وزارت مربوطه برقرار می کنند جلسات متعدد تشکیل می شود معاونین مختلف تحت وزارت آموزش پرورش در جلسات با توجه به سازمان برنامه شرکت می کنند موارد مربوط به برنامه خود را مورد بررسی قرار می دهند.
 

مشاور معاون امور علمی، اجتماعی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه خاطر نشان کرد: بعد از این مرحله شرایطی به وجود می آید که استناد بخش نامه بودجه و جداولی که مرتبط با بخش نامه بودجه است و تعاملاتی که بین سازمان برنامه و وزارت مربوطه اتفاق افتاده است جداول صورت می گیرد.بر اساس جدول زمان بندی در زمان بندی خاص اتفاق می افتد عرض کردم در شرایط بودجه هزینه ای و تملک دارایی باشد.
 

وی ادامه داد: جدول نهایی در ارتباط با وزارتخانه های مختلف و ارتباطی که با هم باید داشته باشند در ستاد بودجه سازمان برنامه بررسی مجدد قرار می گیرد و سازمان برنامه بودجه می شود. در کمیسیون تلفیق سازمان برنامه شرایط مورد بررسی قرار می گیرد در صورتی که مورد تابید قرار گیرد با توجه به انطباق در جداول لایحه بودجه گنجانده می شود.
 

وی بیان کرد: جداول نهایی در هیئت دولت مورد بررسی قرار می گیرد و وزار در جریان هستند احیانا در ارتباط با شرایط خاصی که دارند ممکن است که امسال هم اتفاق افتاد مصداقی آن را عرض کنم وزار یا روسای دستگاه در ارتباط با معاونت خود شرکت کردند نهایتا مربوط به بودجه خود را مطرح کردند و اگر در آن تغییری نیاز بود اتفاق بیافتد اتفاق افتاد.بعد که لایحه آماده شد رئیس جمهوری تقدیم مجلس می شود و بعد فرایند مجلس می شود.

 نام تحول بنیادین در بودجه سال ۹۷ نیست

در ادامه فرشیدی، وزیر اسبق آموزش و پرورش نیز گفت: یک مشکل کلی وجود دارد آموزش پرورش در این چهل سال همواره با کمبود بودجه مواجه بوده است کمتر یا بیشتر بوده است. دغدغه اصلی همه وزاری آموزش پرورش تامین اعتبارها بوده است اگر این مشکل را حل نکنیم این انتظار در رابطه با تحول آموزش پرورش داریم.
 

وی ادامه داد: بودجه سال 97 اسم تحول بنیادین برای آن گذاشته نشده است یک و دو سال پیش دویست میلیارد تومان بود چون  گفتید کدام باکس ها اشکال دارد مساله اصلی عدم اطمینان است که بین وزارت آموزش پرورش و دستگاه مسئول تامین کننده است.

فرشیدی گفت: در دولت های نهم و دهم سازمان مدیریت برنامه تصویب شده بود تقریبا مسئول نهاد ریاست جمهوری بود الان سازمان مدیریت و برنامه ریزی است آقای نوبخت هم آموزش پرورشی بودن ما در دولت یازدهم و دوازدهم انتظارمان بیشتر بود متاسفانه این انتظار برآورده نشد.

فرشیدی گفت: چون مساله اصلی چون مساله اصلی آموزش و پرورش اصلاً اجرای این طور برنامه ها نیست مساله اصلی وزیر آموزش و پرورش پرداخت حقوق معلمین است وسلام. و اصلاً فرصتی برای پرداختن به سایر موارد را ندارد. بودجه فصل اول دارد که حقوق و مزایا است و دیگر فصولش اصلا آموزش و پرورش فرصت نمی کند که برنامه ای را اجرا کند.

وی افزود: سال گذشته سی و یک هزار میلیارد تومان بوده و امسال شده سی و شش هزار میلیارد تومان. اما تعهداتی که دولت برای کارمندانش برای افزایش حقوق پیش بینی کرده من فکر می کنم این اعتبار جواب نمی دهد. یعنی این عدد سی و شش هزار میلیارد تومانی که اینجا یادداشت کردید خوش بینانه اش این است که کفاف حقوق را بدهد.

فرشیدی بیان کرد: یعنی شش هزار میلیارد تومان کسری بودجه امسال را داریم. یعنی من معتقدم مساله اصلی عدم اعتمادی هست که بین تامین کنندگان اعتبار و وزارت آموزش و پرورش است.

وی افزود: مسوولین دستگاه اقتصادی به وزارت آموزش و پرورش که مهمترین کار آن تربیت آینده سازان مملکت هستند و یک پنجم جمعیت ایران  را دارا هستند،  بی توجه هستند.  آقای حیدری هم گفتند که به کودکستان ها نگاه کنید و باور به این مساله نیز یا چون مسئولین آموزش و پرورش معلم هستند و کار تعلیم و تربیت انجام می دهند بلد نیستند هزینه کنند.

فرشیدی با بیان اینکه خیلی نمی خواهیم از خودمان رفع اتهام کنیم که ما بلدیم گفت: به این دلیل و به عنوان یک راهکار من پیشنهاد می کنم به وکالت از طرف وزیر که اصلا پرداخت حقوق و مزایای معلمان و همکاران ما در آموزش و پرورش زیر نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی و توسط وزارت اقتصاد انجام می گیرد به ما یک فصولی بدهند مثل سایرین که دستگاه های مختلف در سایر فصول چند هزار میلیارد تومن دادند با توجه به عدالتشان به آموزش و پرورش هم بدهند. یک اعتباری بدهند که این پرداخت حقوق و مزایا را انجام بدهیم.

وی ادامه داد: سابقه هم دارد یعنی در سال 85 طبق بند  واو تبصره 19 در سال 86 این انجام شد. منتها بعد که دید چه قدر قوی و مشکل است زیر بار نرفت برای سال بعد. ولی حقیقتاً پرداختی آموزش و پرورش حق ندارد به همکاران داشته باشد مگر بر اساس مصوبات دولت. بنابر این من معتقدم که شاید این مصوبه راجع به بودجه نود و هفت هم سخن بسیار است هروقت بفرمایید من در کنار شما هستم.

بودجه آموزش و پرورش پاسخ ۱۰ ماه  را می دهد

در ادامه بیرانوند، عضو کمیسون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز گفت:  اعتبار آموزش و پرورش واقعیتش ۳۶ هزار میلیارد نیست، ۳۶ هزار و اندی است.  یک مکانیزم ۳۶ تلقی می کنند، چیزی که تا به حال برای آموزش و پرورش اتفاق افتاده ۳۶ هزار میلیارد تومان است. بعد هم این فقط پاسخ ۱۰ ماه را می دهد که آن هم بخشی از مطالبات فرهنگی و آموزش و پرورش است و بخش دیگر می ماند. سال های سال انتظار دارید که هر سال شیفت می شوند و معضلات ما به یدک‌می کشند.
 

وی ادامه داد: کسری را انتظار داریم در سال هایی که این عنوان کسری را حذف کردند و لایحه می بردند و بنابراین این اصطلاح کسری را حذف کردند و شیفت می شود و اتفاقا سال های سال آن را به یدک آوردند.در اصل اعتبار 33 هزار و صد میلیارد تومان است.

وی افزود: ولی به هر جهت ممکن است شرایطی در این بین به وجود آید. بحث رتبه بندی و موارد دیگر به وجود آید که در واقع افزایش اعتباراتی را بطلبد و بالطبع از آن اعتبارات قبلی برداشته می شود و مشکلاتی را برای سال بعد ایجاد می کند.

به موازات تامین بودجه ما برنامه ریزی و نرم افزار نیاز داریم

همچنین در ادامه صحبت های بیرانوند، فرشیدی گفت: به موازات تامین بودجه ما برنامه ریزی و نرم افزار نیاز داریم و البته وجود اعتبارات هم مهم است ولی برای هرگونه تعبیری طبعا ما احتیاج به اعتبار داریم. منظور من این است که معادل اعتباری که برای سایر فصول پیش بینی کرده اند اگر که برای آموزش و پرورش هم یک مقدار معقولی را مثلا ده هزار میلیارد تومان پیش بینی کنند مثلا دستگاه ها و وزارت خانه هایی دیگر با توجه به عظمت دستگاه آموزش و پرورش و مسئولیت حقوق و مزایا نباشد امکان اینکه وزارت آموزش بتواند در راستای تحول بنیادین گام بردارد.

وزیر اسبق وزارت آموزش و پرورش گفت: عرض بنده این است، چون راجع به سال ۹۷ صحبت کردیم یکی دو نکته خوب را هم باید عرض کنیم که سیاه نمایی نباشد و آن اینکه مثلا راجع به تغذیه و ایاب ذهاب بودجه سال ۹۷ صد چهل درصد رشد دیده شده است، راجع به تربیت بدنی و آسیب اجتماعی ۳۳ درصد و امور تربیتی ۲۵ درصد رشد داشته ولی با توجه به این تغییراتی که برای بودجه سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ دارد که حدود ۲۸ درصد کل بودجه افزایش داشته است نسبت به سال گذشته تا آنجایی که من برآورد کردم این در آموزش و پرورش تقریبا می توان گفت که ۱۱ درصد افزایش را نشان می دهد.
 

وی افزود: در حال حاضر بودجه سال ۹۷ همانطور که عرض کردم کل آن نسبت به سال ۹۶ بیست و هشت درصد افزایش داشته است و آموزش و پرورش  ۱۱ درصد و صد هزار میلیارد تومان تا آنجایی که دوستان من برآورد کردند افزایش بودجه است. این صد هزار میلیارد تومان سهمی به آن صورت به آموزش و پرورش داده نشده. مثلا بودجه ریاست جمهوری خیلی خوب افزایش پیدا کرده است.

همچنین در ادامه فرشیدی بیان کرد:  کل بودجه عمومی نسبت به سال گذشته ۲۸ درصد برآورد شده است که ما داشته ایم. ولی آموزش و پرورش ۱۱ درصد، عدد آن ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است.
 

وی ادامه داد:برای نمونه فرض بفرمایید پاداش پایان خدمت فرهنگیان  بالاخره بعد از یک عمر خدمت در صندوق ذخیره و بانک سرمایه که بردند چپاولگران و میدانید که چه شد. حالا این را موکول کرده اند به صندوق توسعه ی ملی سه هزارو پانصد میلیارد تومان بالاخره اینها فرزند ناصحیح دولت هستند این ها برای دستگاه های دیگر اعتبار تعیین شده است.

فرشیدی گفت: عدم اعتماد و ناباوری از سوی مسئولان به وزارت آموزش و پرورش وجود دارد. یک نکته هم عرض کنم ما تشکر می کنیم از آقای پاک نیت و دوستان که این کنکاش شود و ببینید این بودجه ی عمومی کشور نسبت به بودجه ی کل 36 درصد است. یعنی بودجه شرکت ها و دستگاه های دیگر کلا اگر صد بگیریم شصت و چهار درصد اش آنها است. یعنی به این ترتیب اگر محاسبه کنید بودجه آموزش و پرورش نسبت به بودجه کل می شود سه درصد.این بودجه و بودجه شرکت ها هم هست می شود یک عددی نزدیک سه درصد.

در ادامه پس از صحبت های فرشیدی، حیدری مشاور معاون امور علمی، اجتماعی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه گفت: با تشکر از صحبت های جالب جناب آقای دکتر فرشیدی من فقط این نکته را عرض کنم یک تقسیم را من اینجا انجام دهم بعد ببینیم به کدام یک ا ز این درصد ها میرسیم. کل بودجه مملکت حدود سیصدو پنجاه و شش هزار میلیارد تومن است که تقدیم مجلس شده است. سی و سه هزار میلیارد برای استانی و دوهزارو هشتصد میلیارد برای... اگر این را تقسیم بر هم کنید یک رقم یازده به ما می دهد.

 وی بیان کرد: در سال 96 بودجه سیصدو بیست و چهار هزار اگر اشتباه نکنم که با توجه به ابلاغیات تغییراتی داشتند میرسد به سیصدو پنجاه و شش هزار میلیارد. باز مساله صد هزار میلیارد را عنوان کردند که در جداول ما نیست این رقم. رشدی که برای بودجه دیده شده است در قالب حقوق و مزایا  است و برای دستگاه هایی که تحت پوشش برنامه و بودجه مبتنی بر عملکرد قرار می گیرند پنج درصد و پنج درصد هم به عنوان جایزه و انونسی که به دستگاه می دهند دقیقا ده درصد. منتها رشد در سایر در دستگاه های مختلف متفاوت است این یک رنج بین شش تا شش و نیم درصد به طبع آن چیزی که به عنوان دغدغه بزرگواران در رابطه با بودجه کاملا دیده شده است و هر دستگاهی در غالب نحوه عملکردش که همان افرادی هستند که حقوق می گیرند کاملاً دیده شده بر اساس بند واو به عنوان اولویت اجتناب ناپذیر در اولویت یک خزانه است. سایر هزینه ها در اولویت های دو، سه و چهار قرار می گیرد. به طبع زمانش ممکن است چند روز بعد از ماه شود ولی در زمان خاص حقوق این اتفاق می افتد و نگرانی برای هیچکدام از کارمندان دولت نیست که حقوقشان  را دریافت نکنند.

بودجه استانی وزارت آموزش و پرورش مشکل ساز است

 در ادامه نیز، کوچکی نژاد بیان کرد: ریشه مشکل در حوزه آموزش پرورش یکی بحث ساختار آموزش پرورش است متاسفانه وزاریی که می آیند و همه تاکید می کنند ساختار به گونه ای باشد که منظم و اصلاح شود. جاهایی که هزینه اضافی تحمیل آموزش پرورش می شود اصلاح شود.

وی افزود: در رابطه با اصلاح ساختار آموزش پرورش فقط  دولت در بودجه کاری کرده است اینکار هم نقص دارد یعنی بودجه که قبلا ملی بود استانی درست کردند. بودجه سال 97 این بودجه استانی واقعا مشکلاتی برای آموزش پرورش ایجاد می کند.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: استاندارها، مسئولین شوراهای استان ارتباط داشته باشد و اگر یک ردیفی پول خوب دارد از این ردیف سعی می کند برداشت کند و به بخش های دیگر پرداخت کند. انتظار داشتیم که بودجه آموزش پرورش ملی به سمت استانی بیاید تا تحول آموزش پیش بیاید  باید.

وی بیان کرد:  برای آموزش پرورش بودجه ملی استانی می شد. در کنار آن سیستم وزارت علوم یک هیئت امنایی برای آموزش پرورش شکل می گرفت این بودجه ملی استانی استاندار یا مقامات استانی، حق تغییر تحول بودجه نداشتند. ولی بودجه استانی الان ما مشکلاتی را داریم نه تنها ساختار آموزش تغییر نمی کند بلکه برای آموزش پرورش مشکلاتی ایجاد می شود.