به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: یکی از مهمترین مسایلی که جامعه امروز با آن دست به گریبان است مشکل تربیت نسل است. نسلی که قرار است آینده جامعه را بسازد اما با چه رویکرد، منش و روشی؟ در حالی که ما از عمیق ترین دریچه های معرفتی بهره مند هستیم اما با بی توجهی به آنها و از سوی دیگر ورود فرهنگ غربی، با شرایطی مواجه شدیم که بسیاری از خانواده ها را به ستوه آورده است. تربیت بر اساس سبک زندگی و المان های غربی، همه و همه سبب شده تا جامعه اسلامی دچار نوعی بی هویتی شود، حال آنکه در سبک و سیره تربیت نسل حضرت فاطمه زهرا(س) همه آنچه که برای تربیت فرزند مورد نیاز است وجود دارد و حضرت(س) عملا در سبک و سیره خود میراث ارزشمند تربیتی را برای آیندگان به یادگار گذاشتند که متاسفانه در ذیل سایه ورود فرهگ بیگانه، گاهی به آن بی توجهی می شود.
از این رو، بر آن شدیم در آستانه سالروز شهادت جانگداز بانوی دو عالم(س) با حجت الاسلام دکتر محسن قمرزاده، استاد حوزه علمیه قم به گفت وگو بنشینیم که در ادامه بخش دوم و پایانی این گفت وگو به حضورتان تقدیم می شود:
سیره علمی حضرت زهرا(س) در تربیت فرزندان چگونه بود؟ حضرت(س) چه آموزش ها و سیره ای داشتند که فرزندان شان چنین در سطح جامعه حضور یافتند و تاریخ را از وجودشان بهره مند کردند؟
یکی از اصلی ترین مسایلی که در رابطه با روش تربیتی حضرت زهرا(س) باید در نظر بگیریم، توجه به مردم و همسایگان است. در هر شرایطی ایشان به دیگران کمک می کردند و همواره کمک کردن به همسایگان، سائلان و ... را اولویت قرار می دادند.
مساله دیگر این است که در سیره تربیتی حضرت فاطمه زهرا(س) اصل با تقدم عاطفه بر خشم است، حضرت(س) بشدت به فرزندان محبت می کند. پیامبر(ص) نیز نسبت به دخترشان چنین بودند و بسیار حضرت(س) را می بوسید. حضرت زهرا(س) نیز فرزندان خود را غرق در محبت می کرد. چنان که در حدیث کساء از ایشان خطاب به فرزندان شان می خوانیم: «فقلت و علیک السلام یا قره عینی و ثمره فوادی». نوع پاسخ حضرت زهرا(س) به فرزندان شان بعد از سلام که آنان را نور چشم و ثمره قلب خطاب می کند، خود یک درس برای امروز ماست. اکنون والدین با فرزندان خود چه ادبیاتی دارند؟ به گونه ای رفتار می کنند که بچه از پدر خود می ترسد یا زمانی که یاد مادرش می افتد تمامی مفاهیم و ناراحتی هایی که مادر زمان عصبانیت به او منتقل کرده است را به یاد می آورد.
بنابر این، در سیره حضرت زهرا(س) تقدم عاطفه بر خشم را شاهد هستیم و اینکه هیچ گاه مادر در این خانواده در مقام دعوا با فرزندان خود برنیامده است. از سوی دیگر حضرت زهرا(س) اصل بزرگ انگاری کوچکتران را در زندگی خود مد نظر قرار داده است، یعنی با فرزندان خود و بچه های کوچک به مثاله انسانی بزرگ رفتار می کنند. برای مثال زمانی که امام حسن(ع) به مسجد می روند و زمانی که از مسجد باز می گردند، حضرت زهرا(س) منبری را درست می کنند و او را روی بلندی می نشانند و می فرمایند: برایم بگو که پیامبر(ص) چه گفت. زهرای مرضیه(س) به مثابه شخصی بزرگسال با فرزند خود سخن می گوید. از دل این رویکرد حضرت زهرای مرضیه(س) می توان این چنین نتیجه گرفت که والدین باید چشم و گوش فرزندان خود باشند و سخنان آنان را بشنوند.
آسیب هایی که اکنون در سبک زندگی ها و نوع تعامل خانواده با فرزندان مواجه هستیم ناشی از گم شدن کدام قطعه از پازل سیره و سبک فاطمی در زندگی های امروزی ست؟
ببینید اگر امروز در جامعه با آسیبی با عنوان «دختران فراری» مواجه هستیم، اگر برخی دختران خیلی زود خود را در مقابل کوچکترین محبت از سوی جنس مخالف واگذار می کنند و ... دلیل آن است که غرق مهر و محبت و عاطفه نشده اند. در منزل به آنها توجهی نشده است. در حالی که حضرت زهرا(س) همواره به فرزندان خود توجه می کرد.
اصل دیگری که در زندگی حضرت زهرا(س) وجود دارد این است که ایشان به داشتن یک قهرمان در زندگی فرزندان شان توجه می کنند. امروز قهرمان داشتن یکی از مهمترین مسایل روز جامعه است. ما نمی توانیم بگوییم که بچه ها قهرمان نداشته باشند در عین حال اگر به آنان الگو ارائه نکنیم جذب قهرمانان پوشالی می شوند. مثلا انیمیشن هایی که تولید می شوند و سریع انواع اسباب بازی و لباس ها از روی شخصیت شان تولید می شود یک آسیب هستند چراکه شخصیت های پوشالی، قهرمان فرزندان ما می شوند.
این در حالی است که حضرت زهرا(س) در لالایی ها که برای بچه ها می خواندند، پدرشان را قهرمان معرفی می کنند، در کودکی بچه ها را سر مزار حمزه سیدالشهداء(ع) می بردند و شخصیت ان شهید بزرگوار را به آنها معرفی می کردند تا این گونه نسل سازی کنند. از سوی دیگر، حضرت زهرا(س) با نوع برخوردشان اصل عدم سکوت در برابر ظلم را به فرزندان آموزش می دهند. در جریان خلافت، دست حسنین(ع) را می گیرند و به درب خانه انصار می برند و خطاب به آنها می گویند: مگر بیعت نکردید؟ پس چرا حق ولایت را غصب کردید؟ ایشان درب خانه انصار می روند و در برابر ظلم سکوت نمی کنند.
اما... امروز استعمار دنبال فرقه هایی از اسلام است که هیچ واکنشی نسبت به ظلم ندارند، مثلا روی متصوفه بسیار متمرکز می شوند چون آنها معتقدند که نباید کاری به تحولات اجتماعی داشته باشند و فقط ابعاد فردی دین را در نظر می گیرند.
این در حالی است که حضرت فاطمه زهرا(س) هم به ابعاد فردی و هم به ابعاد اجتماعی توجه دارند. لذا حضرت زهرا(س) به فرزندان یاد می دهند که در برابر ظلم سکوت نکنند. چنین است که همین تربیت یافته حضرت زهرا(س) وقتی در مقابل یزید قرار می گیرد، می فرماید: «مِثْلِی لَا یُبَایِعُ مِثْلَهُ».
مساله دیگر اصل عدم مقایسه میان کودکان است؛ حضرت زهرا(س) هرگز میان بچه های خود فرق نمی گذاشتند. این داستان را همه شنیده ایم که روزی حسنین(ع) هر کدام نقاشی کشیدند و از ایشان سوال کردند که کدامیک قشنگ تر است؟ حضرت(س) که دیدند چاره ای ندارند و بچه ها اصرار می کنند گردنبند خود را باز کردند تا نگین هایش بیفتد و گفتند هر کس نگین های بیشتری بر دارد نقاشی او زیباتر است. اکنون در تربیت نسل به این مساله توجه چندانی نمی شود که مقایسه میان کودکان نباشد.
این سبک تربیتی در قالب نسل اجتماعیِ تربیت یافته حضرت فاطمه زهرا(س) در طول تاریخ چه نمودی دارد؟
ایشان در برابر تحولات اجتماعی هرگز سکوت نکردند و این سیره را به جامعه نیز منتقل کردند و بسیاری از ایشان متاثر شدند. گریه ایشان سیاسی است، رفتن به مزار حمزه(س) سیاسی است، جواب سلام ندادن به برخی افراد سیاسی است، خواندن خطبه فدک بهانه ای است تا به جامعه عصر خود بگوید در برابر ظلم سکوت نکنید وگرنه مساله مالی برای ایشان مطرح نبود.
از میان شخصیت هایی که از ایشان تاثیر گرفتند، می توانیم از «فضه» نام ببریم که کنیز حضرت زهرا(س) بود ولی در مسلک حضرت زهرا(س) یاد می گیرد که زاهد باشد. او زیردست حضرت(س) بود ولی عدالت را از ایشان یاد می گیرد. حضرت به او گفته بودند که یک روز من کارهای خانه را انجام می دهم یک روز تو.
داستان ها و روایات فراوانی داریم که فضه بعد از حضرت زهرا(س) تا بیست سال زنده بود و جز از قرآن با کسی سخن نگفت. فضه چه طور به این جایگاه می رسد؟ این تنها یک نمونه از نسل اجتماعی است که حضرت زهرای مرضیه(س) ساخته اند؛ حضرت زهرا(س) فقط الگوی زنان نیست بلکه الگوی انسانیت است.
نظر شما