به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: زمانی که به کسی خبر می دادند خدا به او فرزند دختر داده است از ناراحتی چهره اش سیاه می شد و در فکر فرو می رفت که با این ننگ چه کند. در این شرایط که دختر جزو فرزندان محسوب نمی شد، خداوند به پیامبرش فرزند دختری اعطا کرد و بعد فرمود که این دختر کوثر است و کوثر یعنی خیر کثیر، اینکه خیر کثیر چیست بسیاری از مفسران اختلاف دیدگاه دارند ولی تقریبا در یک مساله اشتراک دارند و آن هم بحث کثرت و زیاد شدن ذریه پیامبر(ص) از طرف فاطمه زهرا(س) است.
این جملات بخش هایی از سخنان حجت الاسلام دکتر سید محمد نقیب، معاون آموزشی دانشگاه علوم و معارف قرآن قم است که به مناسبت ولادت حضرت زهرا(س) در مورد جایگاه، نقش همسری و مادری و همچنین سیره رفتاری ایشان در زندگی در گفت وگو با خبرنگار شبستان مطرح کرده است. در ادامه متن کامل این مصاحبه تقدیم حضورتان می شود:
به عنوان اولین سوال در مورد نقش های چندگانه صدیقه طاهره(س) در سطح خانواده و جامعه توضیح بفرمایید و اینکه حضرت در هرکدام از این ساحت ها چه سیره و رفتاری داشتند؟
نکته ای که باید در مورد حضرت زهرا(س) لحاظ کنیم این است که ایشان نه تنها به عنوان یک زن بلکه به عنوان یک الگو برای مردم جهان اعم از مرد و زن شناخته می شوند. حضرت زهرا(س) به لحاظ خلقت یک زن محسوب می شود. خلقت او خلقت یک زن است اما الگو برای همه مردمان است. امام حسن عسگری(ع) فرمود: « ما حجت‌های خدا بر مردم هستیم و مادرمان زهرا (سلام الله علیها) حجت خدا برماست». بنابراین حضرت زهرا(س) علاوه بر سیدة النساء العالمین، الگو و سرور همه اعم از زن و مرد است.
اما برگردیم و ببینیم که این جایگاه از کجاست. وقتی اسلام آمد در واقع زن در جامعه شبه جزیره، هیچ جایگاه انسانی نداشت، از یک طرف دختر را زنده به گور می کردند و از طرف دیگر اگر زنی هم زنده می ماند برایش ارزشی قایل نبودند و زن در جزیرة العرب به مثابه کالا بود. بر اساس آنچه که در قرآن آمده است، زمانی که به کسی خبر می دادند خدا به او فرزند دختر داده است از ناارحتی چهره اش سیاه می شد و در فکر فرو می رفت که با این ننگ چه کند.
در این شرایط که دختر جزو فرزند محسوب نمی شد، خداوند به پیامبرش فرزند دختر اعطا کرد و بعد فرمود که این دختر کوثر است. کوثر یعنی خیر کثیر. اینکه این خیر کثیر چیست بسیاری از مفسران اختلاف دیدگاه دارند ولی تقریبا در یک چیز اشتراک دارند و آن هم بحث کثرت و زیاد شدن ذریه پیامبر(ص) از طرف حضرت زهرا(س) است.
حتی فخر رازی که از علما اهل سنت است در تفسیر «کبیر» چند وجه را در معنای کوثر می آورد، یکی از وجوه «کوثر» را کثرت ذریه بیان می کند، یعنی خداوند بر خلاف آنچه که تصور می شد که فرزندان هر خانواده از نسل پسر رشد می کنند نسل پیامبر(ص) را از طرف دخترش رشد داد و فخر رازی می گوید که خداوند به پیامبر(ص) از طریق حضرت زهرا(س) ذریه فراوانی را اعطا کرد که با وجود مخالفت های دشمنان و با وجودی که این همه از فرزندان علی و زهرا را کشتند ولی نسل شان اکنون در سراسر عالم هست و این نسل نورانیت دارد.
بنابراین خداوند آمد و از طریق حضرت زهرا(س) نسل یک خانواده و شخصیت زن را نشان داد و جایگاه زن را در جامعه مشخص کرد. خدا شخصیت یک زن را رشد داد تا نسل یک پیغمبر از او گسترش و ادامه یابد و لذا تمامی فرزندان پسر پیامبر(ص) در همان دوران کودکی از دنیا رفتند و نسل پیامبر خدا از طریق حضرت زهرا(س) در عالم گسترده شد.
نکته بعد در مورد جایگاه و نقش مادری حضرت فاطمه زهرا(س) است که فرزندانی را تربیت می کنند که در عالم شهره هستند. حضرت زینب(س)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، هرکدام به نوعی از مادر خود الگو گرفتند و اسوه صبر، ایثار و فداکاری شدند. همچنین امام علی(ع) همواره چه قبل از شهادت و چه بعد از شهادت عنوان کردند که فاطمه زهرا(س) هیچ وقت خواسته ای نداشتند که حضرت امیر(ع) نتوانند تهیه کنند و شرمنده شوند.
این جایگاه همسری برای جامعه امروز ما بسیار قابل استفاده است آن هم در شرایطی که مساله تورم، گرانی و بیکاری وجود دارد و زندگی ها به دلیل مسایل مادی لطمه می بینند. حضرت زهرا(س) این گونه بودند که هیچ گاه خواسته ای فراتر از توان همسر نداشتند. از سوی دیگر تقسیم کار که میان حضرت زهرا(س) و امیرالمومنین(ع) انجام شد نیز الگویی برای جامعه امروز است، البته در اوصاف حضرت رسول(ص) هم آمده است که در منزل به همسران خود کمک می کردند.
در مورد بحث حیا و نجابت حضرت زهرا(س) اشاره ای بفرمایید، حضرت الگوی تمام نمای حیا برای زنان هستند ولی برخی تصور می کنند که این سیره برای جامعه امروز نیست و قرن ها از آن گذشته است و به بیان دیگر زن باید دوشادوش مرد در در جامعه حضور داشته باشد، تحلیل تان چیست؟
در روایات داریم کسی که حیا ندارد دین ندارد. پس مفهوم حیا را دین به ما می دهد. همان دین که مطابق آن حضرت زهرا(س) در بخش های مختلف زندگی حیا را رعایت کنند.
گاهی برداشت مان این است که باید با حضرت زهرا(س) مطابق باشیم و به قول معروف صفر و صدی نگاه می کنیم. این مغایر با روش اهل بیت(ع) است.امیرالمومنین در نهج البلاغه فرمودند: نمی توانید مثل من باشید، مثل من غذا بخورید، مثل من زندگی کنید... ولی به من در پرهیزگاری کمک کنید آن مقدار که می توانید.
یعنی صفر و صد فکر نکنید بلکه تلاش کنید. جامعه امروز ما نیاز دارد تا یک الگو از خانواده موفق داشته باشد و قطعا بهترین الگو حضرت زهرا(س) و امام علی(ع) هستند. این مطالب را عنوان کردم تا بگویم قطعا نمی شود و نمی توان کاملا مطابق با سیره حضرت زهرا(س) عمل کرد چراکه سعه وجودی ایشان در ما نیست و ظرفیت وجودی ایشان را نداریم ولی می توان تا جایی که ممکن است از رفتار و کردار حضرت تبعیت کرده و الگوبرداری کنیم.
اما با این مقدمه می رسیم به پاسخ سوال، منظور از حیا و نجابت یک گستره وسیع است و صرفا منظور به ظاهر و پوشش نیست اگرچه که آن هم مهم است و بسیاری از مفاسد جامعه و مشکلات زندگی خانوادگی از آن ناشی می شود. حتی اگر این مساله را هم کنار بگذاریم حیا در گستره مسایل اجتماعی، حیا در نگاه کردن،در گوش کردن،در سخن گفتن نیز وجود دارد. حضرت زهرا(س) در تمامی این موارد حیا و نجابت را به صورت تام داشتند.
بنابراین حیا را فقط در مساله حجاب منحصر نکنیم اگرچه مهم است و نباید سبک شود ولی این حیا باید در مراحل مختلف زندگی مدنظر باشد. مثلا حیای حضرت زهرا(س) در برابر حضرت امیر(ع)، صدیقه طاهره(س) هرگز چیزی را نمی خواهد که همسرش نتواند آن را تامیین کند.
اخلاق مداری و رعایت اصول در تمامی ادوار مورد احترام بوده و هست و ارتباطی به زمانه ندارد. صداقت، نیکوکاری،علم آموزی، در همه ادوار مورد احترام بوده است. اخلاق با زیرمجموعه وسیع خود نیز همین گونه است. وقتی سخن از حیا و نجابت به میان می آید در واقع یک مساله اخلاقی مطرح می شود که افراد باید در سطح زندگی به آن پایبند باشند و رعایت کنند. حضرت صدیقه طاهره(س) در برهه های مختلف زندگی همواره چنین بودند و قطعا آشنایی و بهره مندی با شیوه زندگی ایشان و سبک و سیره ای که در زندگی خود داشتند سبب می شود تا بسیاری از مشکلات جامعه حل شود. زن می تواند در جامعه حضور داشته باشد و فعالیت کند و این امر مغایرتی با دین ندارد به این شرط که کار کردن او با حفظ تمامی شئون بوده و از زندگی خانوادگی اش دور نماند.
نظر شما