عید نوروز در میان مردم چهارمحال و بختیاری

خبرگزاری شبستان – چهارمحال و بختیاری

 اسفند آخرین ماه سال برای مردم ایران از اهمیت خاصی برخوردار است، مردم در این ماه کم کم به فکر خرید عید می افتند، خانه تکانی می کنند و جنب و جوش محسوسی بین شهرها و روستاها جریان می یابد.

شلوغی خیابان های شهر، جنب و جوش مردم و ازدحام مشتریان اجناس مختلف در بازار، پاساژها و مغازه ها حاکی از آماده شدن مردم برای ورود به سال جدید و استقبال از بهار است.

تنگ های بلورین ماهی قرمز، عطر گل های سنبل و شب بو، بوی شیرینی تازه، طعم آجیل های داغ همه و همه عید نوروز را در ذهن تداعی می کند و این روزها حال و هوای شهر نشان از مهیا شدن برای عید نوروز است.

در هر گوشه از بازار زن و مردم، کوچک و بزرگ و پیر و جوان با شور خاصی در حال خریدن وسایل موردنیاز خود برای آغاز سالی جدید و بهاری دیگر هستند.

از سوی دیگر شکوفه های گل کرده درختان طراوت و شادابی خاصی به حال و هوای استان بخشیده که تصویر زیبای آن را می توان در باغ های شهرستان سامان استان چهارمحال و بختیاری به خوبی مشاهده کرد.

با رسیدن بهار طبیعت ردای سبز بر تن می کند، چکاوک ها، هزاردستان و قمریان نغمه ها و سرودهای فرحبخش و تازه سر می دهند و انسان ها را به مهرورزی، گره گشایی و همگرایی فرا می خوانند، بهار پیام آور عشق و رویش است و موسم سرور و آشتی و به همین خاطر است که خواستنی است و با آمدنش دل ها سرشار از سرور و جان ها معرفت می یابد.

بهار پیام آور تعادل است و اینکه در سایه تعادل زندگی زیبا می شود، با دیدن بهار رحمت و محبت خداوند را به یاد می آوریم.

اما همانند مردم سایر نقاط کشور، مردم چهارمحال و بختیاری در آستانه بهار و عید نوروز آئین های خاص خود را دارند که برخی از این آئین ها در طول تاریخ از یاد رفته و برخی نیز حیات خود را حفظ کرده است.

نوروز باستان یادگار ایرانیان کهن، آداب و رسومی سنتی بین مردم چهارمحال و بختیاری داشته است، برگ برگ صفحات تاریخ ایران گواهی می دهد که نوروز باستان همواره کهن ترین و عزیزترین روز سال نزد ایرانیان است.

بابک زمانی پور، یک پژوهشگر و محقق تاریخ در چهارمحال و بختیاری با اشاره به این سنت ها گفت: یکی از مهمترین آداب عید نوروز خانه تکانی است که از اوایل اسفندماه آغاز می شود به نحوی که در گذشته به شکل جمع کردن بساط کرسی و سفید کردن اتاق خانه ها انجام می گرفت.

وی ادامه داد: تعویض طاقچه پوش ها، تعمیر چراغ های خانه و تعویض پیراهن چراغ های گردسوزی، شستن قالی و تمییز کردن محوطه خانه از دیگر آداب خانه تکانی در روزگار قدیم بوده و امروزه نیز به شکل های دیگر از جمله نو کردن وسیله خانه، گردگیری و تمییز کردن منزل انجام می گیرد.

زمانی پور تصریح کرد: پخت نان و کاکولی از دیگر آداب و سنن عید نوروز است، در گذشته زنان ضمن خرید مایحتاج خانه به پخت نان و کاکولی برای تمام 13 روز ایام عید نوروز می پرداختند چراکه مردم در گذشته اعتقاد داشتند که باید نان موردنیاز این ایام قبل از تحویل سال نو پخته شود.

به گفته زمانی پور، سبزه انداختن از دیگر سنت های عید نوروز است که در گذشته مردم هفت نوع غله سبزه می انداختند و اعتقاد داشتند که سبزه هریک از غله ها که خوب درآمد آن سال مزرعه خود را به کشت آن محصول اختصاص می دادند.

این پژوهشگر تاریخ خاطرنشان کرد: چهارشنبه سوری، زیارت اهل قبور، طبخ کوفته محلی، سرکشی به خانواده های عزیز از دست داده و سیاه برداشتن از دیگر آئین های عید نوروز در شهرکرد به شمار می رود.

زمانی پور با اشاره به آئین چراغ بران در شهرکرد، افزود: مردم قبل از سال نو به زیارت امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون می روند و چراغ های خود را در این بقعه متبرکه روشن کرده و به خانه می برند و تا زمانی که سوخت چراغ تمام نشود چراغ را خاموش نمی کنند.

عید نوروز به عنوان بزرگترین عید ما ایرانیان فرصت مناسبی برای بازخوانی آداب و رسوم گذشتگان است، بازخوانی این سنت ها در میان برخی از اقوام اهمیت همگرایی و نمودهای انسجام اجتماعی را یادآوری می سازد و در مواردی آن ها را به الگویی برای زندگی جدید تبدیل می کند.

خانم کوهی، یکی از اهالی شهرکرد افزود: تهیه گندم بو داده که آن را با شاهدانه مخلوط می کنند از جمله آداب مردم در عید نوروز است.

وی مادر بزرگ 70 ساله شهرکردی افزود: هنگام تحویل سال نو، بزرگتر خانواده قرآن می خواند و همه برای شروع نیک یا قرآن می خوانند یا روی آیات قرآن نگاه می کنند.

وی ادامه داد: همواره رسم بر این است که بچه های فامیل در خانه پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ جمع می شوند و سال نو را تحویل می کنند این سنت نه تنها احترام به بزرگترها را نهادینه می کند بلکه نشانه وحدت و همگرایی نیز است.

این بانوی شهرکردی پخت کوفته محلی قبل از سال تحویل در شب عرفات را از دیگر سنت های عید نوروز دانست و افزود: عقیده گذشتگان بر این بوده که ارواح مردگان سالی یکبار و آن هم در شب عرفات به خانه های خود سرکشی می کنند که در این شب دو نوع غذای مخصوص کوفته محلی و قیمه ریزه می پزند.

کوهی خاطرنشان کرد: برقراری صلح و آشتی بین خانواده هایی که با یکدیگر کدورت داشتند، نظافت و رعایت بهداشت، پوشیدن لباس تمییز و نو، هدیه و عیدی دادن، دیدار اقوام و آشنایان، سفر کردن و رفتن به طبیعت و استفاده از عطر و بوی خوش از دیگر سنت هایی است که در گذشته خانواده های به آن خیلی مقید بودند و امروزه نیز باید این سنت ها را پاس داشت.

گزارش: سجاد عباسی