عید نوروز درفرهنگ اسلام

به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، مطلب پیش رو برگرفته از کتاب فرهنگ زندگی جلد10 از آثار حجت الاسلام والمسلمین سید جواد نورموسوی است که در پی می آید:

عیدنوروز

عیدبه معنی جشن، روز جشن،هر روزی که در آن یاد بودی باشد از خوشی وشادی برای مردم.

 ما ایرانیان سه عید داریم:

 عید اوّل ما عید اسلامی است، که مسلمانان دیگر هم دارند مثل عید فطر وعید قربان که در این دو عید نماز عید هم خوانده می شود وباید عید مبعث را به آن اضافه کرد که نماز ندارد.

عید دوم، عید مذهبی است که همان عیدهایی است که شیعه دارد وعمده این عیدها ،عید عذیر خم ونیمه شعبان است .همه اعیاد مذهبی ، مهم است اما عید غدیر ومیلاد باسعادت حضرت ولی عصر (عج) اهمیت خاصی دارد.

عید سوم ما ایرانی ها ،عید نوروز می باشد که یک عید ملی است .به غیر ازکشور ایران کشورهای دیگر همچون افغانستان ،تاجیکستان ،ازبکستان وترکمنستان این عید راعید ملی می دانند.

 

تاریخچه عیدنوروز

امروز هر ایرانی،یاهرکسی باهرملیّتی دیگر که متاثرازفرهنگ ایرانی باشد ،تاجیک، افغانی، پاکستانی، اُزبک، قزاق، ترک، کرد، عراقی و....بپرسید«نوروز»چیست؟ بلافاصله پاسخ خواهید شنیدکه نوروزعیدبزرگ است که در اوّل سال شمسی یا اوّل بهار برگزار می شود ودر باره آداب وبایسته های جشن نوروزهم هر یک توضیحاتیخواهند دادکه تفاوت چندانی با جواب دیگران نخواعد داشت.

امّا خوب است بدانیم که«نوروز»دردورانهای باستان به هنگام آغاز فصل گرما یعنی تابستان برگزار می شد،چون اوّل سال را تابستان می دانستند واز طرفی ایرانیان آن زمان چهار فصل را نمی شناختندبلکه سال را به در نیمه تقسیم می کردندکه نیمه اوّلش با نوروز آغاز می شد ونیمه دیگرش با «مهرگان»که سرآغازفصل سرمایا«زمستان»بود.اززمانی که دقیقاً نمی توانیم برایش تاریخی مشخص کنیم،نوروز به اوّل بهار منتقل گشت ومی باز هم ثابت نماند زیرا وقتی سال365روزه را به 12ماه و30روزه تقسیم می کردند،پنج روز واندی اضافه می آمد که این پنج روز را «پنجه دزدیده»یا«خمسه مسترقه»می خواندند.میگویند بر اثر جمع شدن حدود شش ساعت مازاد طول واقعی سال شمسی ،هرچهار سال یک روز«نوروز»از اوّل بهار جلوتر می رفت واین امر موجب می گردید که در هر چهل سال 10روز ودرهر120سال یک ماه، نوروزبه تابستان نزدیک شود ودر نتیجه ماهییت بهار بودن را از دست بدهدوحتی گاهی به زمستان بیفتد!

درسال 467هجری قمری ،(سال دوّم سلطنت سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی) نوروز به23برج «حوت»اسفندماه افتاده وتنها 7روز باپایان زمستان وآغاز بهار فاصله داشت.

لذا سلطان سلجوقی در صدد حل این مسئله بر آمد وجمعی از منجّمان را برای یافتن راه چاره فرا خواندکه یکی از آنان حکیم عمر خیام ،عالم فلکی وریاضیدان برجسته زمان بود.

عالمان مذکور تصمیم گرفتندهر چهار سال یک روز دیگر بر« پنجه دزدیده»اضافه کنند تا جلوی جابجایی نوروز را بگیرند وبدین ترتیب تقویم جدید پدید آمدکه به «تقویم جلالی»معروف گشت. تقویم جلالیه به نوبه خود در عهد«غازان خان»وبا دستور این فرمانروای ایرانی شده مغول توسط گروهی از دانشمندان زمان تحت سرپرستی خواجه رشید الدین فضل الله همدانی در رصد خانه مراغه اصلاح شد،بدین صورت که رئز های اضافی جمع شده در آخر سال ،«خمسه مسترقه»را بر روی شش ماهه نیمه نخستین سال سرشکن وآنها را31روزه کردند وساعات اضافه مانده را هر چهار سال یک بار بر ماه 29روزه اسفند افزودند و«کبیسه» نامیدند.چنین بود که نوروز برای همیشه در اوّل بهار تثبیت شد.

 

فضیلت عید نوروز

ازروایت فهمیده می شود که ائمه اطهار(ع) عید نوروز را نه تنها رد نکرده اند بلکه تائید هم نموده اند .مرحوم شیخ عباس قمی از امام صادق (ع)  چنین نقل می کند. :

آن حضرت به مُعلی بن خُنیس فرمود: وقتی عید نوروز شد ،غسل کن ،لباس نوبپوش ،خضاب  کن ، حمام برو، بوی خوش استفاده کن. بعد می فرماید، مستحب است روزه بگیرید وبعداز نماز ظهر وعصر چهار رکعت نماز بخوان ،دوتا دورکعتی .دررکعت اول بعدازحمد ده مرتبه سوره قدر، ودررکعت دوم ده مرتبه سوره کافرون، دررکعت سوم ده مرتبه سوره اخلاص، ودررکعت چهارم ده مرتبه سوره فلق، وده مرتبه سوره ناس .بعد دعایی نقل میکند که جزءنماز نیست ومی توان درسجده وغیر سجده خواند . این دعا عبارتی دارد که می فرماید:‹‹ فضلة وکرمته »یعنی خدایا این عید را تو فضیلت دادی وتوبزرگ شمردی .معلوم می شود که امامان معصوم (ع) این عید را به نام عیدملی تائید کرده اند .

شاید تائید ائمه (ع) برای دلیل دیگری باشد دربعضی ازروایات دارد که عیدغدیر مصادف بوده است با عید نوروز .یعنی روزی که پیامبر اکرم(ص) امیرالمومنین را به خلافت منصوب کردند .باعید نوروز مصادف بوده است.

 

برنامه های اسلامی درنوروز

غیرازنام،زمان وپیوستگی های نوروز با طبیعت که جلوه ای از ذوق لطیف نیاکان ماست وگذشته از آدابی نظیرپختن غذاهای مخصوص ،پرداختن به پاکیزگی تن ومحیط زندگی،اهمیّت دادن به آب روان«که از دوران باستان عنصری مقدس شمرده می شد»چیدن«هفت سین»که می گویند هفت شین بوده، وآخر کار دادن هدایا،در حال حاضررسومی همراه مراسم نوروزی می باشد که قطعاً«جدید»تلقی می شود ودر دوران باستان دست کم به صورت فعلی معمول نبوده است.حتی همان هدیا یی که رد وبدل می شودتغییر جهت داده،زیرا در ادوار پیش اسلام وسده های نخستین اسلامی،هدیه نوروزیاز جانب «رعیت»به شاه یا خلیفه تقدیم می گشت وامروز«البته به سابقه چندین صد ساله»این بزرگترها هستند که به کوچکتر ها وزیر دستان هدیه وبه اصطلاح «عیدی» می دهند وهمین امر،نشان تاثیر فرهنگ اسلامی وقرآنی دریک سنت دیرینه ایرانی است.

تحولات دیگری را که تحت تاثیر فرهنگ اسلام در آداب بر گزاری جشن نوروزی حاصل گشته،متذکر می شوم:

1-حضور قرآن به صورت ثابت وگسترده ،یعنی قرارگرفتن کتاب خدا سرسفره هفت سین،خواندن قرآن در ساعت  متصل به تحویل ،بوسیدن قرآن بوسیله تک تک افراد خانواده در اطراف سفره هفت عید،قرار دادن اسکناس در لابلای قرآن ودادن آن از طرف بزرکتر خانواده به کوچکترها به عنوان «دشت،اوّل سال.

2-اجتماع در مساجد وتکایا وزیارتگاهها وانجام نمایش های اسلامی به صورت جمعی در هنگام تحویل سال.

3-نهادن تشت یاظرف بزرگ  پر ازآب زلال آمیخته به زعفران وگاهی شکروخواندن سوره مبارکه یاسین توسط چهل تن ازحاضران وفوت کردن آن به طرف آب سپس تقسیم آن آب میان حضار به عنوان هدیه شفا بخش ومبارک«این سنت در بسیاری از نقاط ایران اجرا می شود ودسترسی یافتن به آب «چهل یاسین»از موفقیّتهای مهم آغازسال نو محسوب است.

4- قرائت دعای تحویل سال«یا مقلب القلوب والابصار»که جنبه همگانی دارد.

5-رفتن به دیدار سادات وعلمای محل وعرض تبریک به آنان وگاهی گرفتن عیدی از آنان.

6-دادن لباس نو به مستمندان،توزیع برنج،روغن،گوشت میان خانواده های فقیربه صورت ناآشکارازجانب افراد خیّر.

پرداخت عیدی از سوی بزرگترها که امروزه علاوه برآن در محیط اداری وکاری از سوی مدیران به کارکنان وزیر دستان پرداخت می شود.

تشرف به اماکن مقدسه.

10-رفتن به دیدار مصیبت دیدگان سال گذشته تحت عنوان «عید»

11-واجب شمردن صله رحم در نخستین روزهای سال تازه.

12-تقدم قائل شدن به همسایکان وبزرکان فامیل در«دید»و«بازدید».

و.....شاید آداب دیگر که نوعاًنشان دهنده تلفیق عقاید اسلامی یا باور های ایرانیان قبل از اسلام است ویکی از بارزترین شواهد«ازدواج»دو فرهنگ ایرانی واسلامی زیر لوای «نوروز»می باشد وهمین مسئله روح تازه هی در کالبد این موجود چند هزار ساله دمیده وجاودانگی آن را بیش از پیش تضمین کرده است.

 

امتیازات عید نوروز

 عید نوروز امتیاز وخصوصیت هایی دارد که دراسلام خیلی پسندیده است.

خصوصیت اول: نظافت درعید نوروز است.مردم لباس نومی پوشند ،حمام می روند .

اسلام می گوید:‹‹اَلنَّظافَتُ مِنَ الْاِیمَان ».

 ازاین روایت استفاده می شود آدمی که نظیف نیست مسلمان واقعی نیست .

دین ما تاکید دارد وقتی می خواهی به مسجد بروی ،دراجتماع وارد شوی، نظیف باش ،دندانهایت را مسواک بزن ،لباس نوبپوش ،عطر بزن،اگر عرق پا یا بدنت بو می دهد رفع کن وبالاخره تمیز وارد اجتماع شو.

اسلام دوست ندارد لباس گران قیمت باشد .اما به همان اندازه که نمی خواهد لباس گران قیمت استفاده شود،می خواهد تمیز باشد .

خانه تکانی درعید نوروز وجود دارد،کارخوب وپسندیده ای است. که خانم هادرسال به یک بار قناعت نکنند.درروایات می خوانیم وجود تار عنکبوت درسقف ،آشغال درزیر فرش، چرکین بودن حیاط وسالن خانه موجب فقر می شود .رحمت خدا از این خانه برداشته می شود .از این رو اسلام با عید نوروز موافق است زیرا مردم بیشتر به نظافت خانه وفرزند خودشان می رسند

خصوصیت دوم:رفت وآمدهایی است که درنوروز انجام می شود.اسلام این کار را بسیاردوست دارد.

پیامبر اکرم (ص) می فرماید:

«اَلمُؤمِنُ یَالَفُ وَیوُلَفُ وَلاخَیرَ فِی مَن لا یَالَف وَلا یُولَف»

مسلمان کسی است که رفت وآمد بادیگران دراد ومسلمان کسی است که اومردم را دوست می دارد وهم مردم او را دوست دارند .هم رفت دارد وهم آمد.

 بعدی می فرماید: اگر کسی حال گوشه نشینی داشته باشد ،باهیچ کس رفت وآمد نداشته باشد ، حتی درمتن جامعه نباشد خیری در این فرد نیست .

رفت وآمد با همسایه ها ، با دوستان وبخصوص با خویشاوندان ،بسیار مطلوب است .قطع رحم گناه بزرگی است به حدی که قرآن کریم درسه جاکسی که قطع رحم می کند را لعنت کرده است. اما دراین رفت وآمدها باید مواظب باشیم كه درمجالس گناه نشود.

 

رعایت محرم ونامحرم رابکنیم .چون شب ها ،شب ها ی شادی است ممکن است بخاطر سرگرمی پدران ومادران دراین ایام ،دختران وپسران جوان به دور ازچشم آنان، ارتباط نامشروع پیداکنند ومبنای انحراف فکری وجنسی از همین جا شروع شودوگاه مشاهده می کنیم که بعداز ایام تعطیلات نوروز تغییر رفتاروگفتار را درجوانان پدید می آید.

نحوه آرایش ولباس زنان،زمینه هوس وتحریک برای مردان راایجاد می کند. خانم ها باید خیلی مواظب خودباشندتازمینه گناه رافراهم نکند.شوهرخواهر،برادر شوهر،پسرعمه،پسردایی،بادیگرنامحرمان هیچ فرقی ندارند.همانطور که رعایت شئونات اسلامی برای افراد غریبه نامحرم واجب است برای این افراد هم واجب می باشد.

دراین ایام از غیبت ،تهمت، دروغ ونگاه به نامحرم پرهیز شود.

 

زشتی های عیدنوروز

هیچ عیدی زشت نیست بلکه انسان ها با رفتارهای خود آن را زشت وقبیح می کنند.عیدنوروزبعضی از مردم مانندعیدکودکان است،یعنی ازعید فقط لباس های رنگارنگ ونو را می بینند ومعنای اصلی عید را نمی دانند.برخی دیگر نیز عیدشان فقط خوردن وآشامیدن است.آنها تنها تصوری که ازعید دارند،سفره های رنگین غذا،شیرینی وآجیل وخوشگذرانی است ودیگرهیچ. عده ای هم عید را جواز بی بند وباری وعیاشی می دانند وقهقهه های مستانه وبرخی معاصی رانشانه برگزاری عید تلقی می کنند.

 

اعمال عیدنوروز

حضرت امام صادق(ع)به مُعلی بن خُنیس تعلیم فرمود:

چون روز نوروز شود،غسل کن،پاکیزه ترین لباس های خود رابپوش وبه بهترین بوهای خوش خود راخوش بو گردان ودر آن روز روزه بدار،پس از نماز ظهر وعصر،چهار رکعت نمازبجای آور،در رکعت دوّم بعدحمد ده مرتبه سوره«قُل یَااَیُهَاالکافِرُون»ودر رکعت سوّم بعدحمد ده مرتبه سوره «قُل هُوَاللهُ اَحَد»ودر رکعت چهارم بعدحمد ده مرتبه سوره«قُل اَعُوذُ بِرَبِ النَاس»و« قُل اَعُوذُ بِرَبِ الفَلَق»رابخوان وبعد ازنماز به سجده شکر برو واین دعا را بخوان:

اَللّهُمَّ صَلّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد،الاُوصِیآءِ المَرضِیِّینَ.وَعَلی جَمیع ِ اَنبِیائِکَ وَ رَسُلِکَ بِاَفضَلِ صَلواتِکَ ،وَبارِک،عَلَیهِم بِافضَلِ بَرَکاتِکَ ،وَصَلِّ عَلی اَرواحِهِم وَاَجسادِهِم،اَللّهُمَّ ،بارِک عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد،وَبارِک لَنا فی یَومِنا هَذا،اَلَّذی فَضَّلتَهُ ،وَکَرَمتَهُ وَشَرَفتَهُ وَعَظَّمتَهُ خَطَرَهُ،اَللّهُمُّ بارِک لِی فیما اَنعَمتَ بِهِ عَلیَّحَتّی لا اَشکُرَ اَحَدً غَیرُکَ،وَوسِّع عَلَیَّ فی رِزقِی ،یا ذَالجَلالِ وَالاِکرَامِ، اَللّهُمَّ ما غابَ عَنّی عَونُکَ عَلَیهِ،حَتّی لا اَتَکَلُّفَ ما لا اَحتاجُ اِلَیهِ،یا ذَالجَلالِ وَالاِکرَامِ.

خواندن دعاي فرج امام زمان  و خواندن سوره هاي دخان،روم،انسان ،يس

 

دعایی در نوروز برای دفع بلا در طول سال

از حضرت علی(ع) هفت سین[هفت آیه که با «س» شروع می‌شود] روایت شده، که برای دفع هر درد و بلایی تا سال آینده می‌باشد[إن‌شاءالله]. : تکتب بماء الورد و الزعفران و المسک على ظرف صینی یوم النیروز و یشرب و هی هذه:

«سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ سَلامٌ عَلى‏ نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ سَلامٌ عَلى‏ إِبْراهِیمَ سَلامٌ عَلى‏ مُوسى‏ وَ هارُونَ سَلامٌ عَلى‏ إِلْ‏یاسِینَ سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ»

کیفیت آن به این نحو است که در روز عید نوروز، با گلاب و زعفران (و در صورت داشتن؛ مُشک) در ظرف چینی این آیات را بنویسید[که می‌توان مجموع این جوهر را در خودنویس ریخت و با آن نوشت] سپس آن را[با مقداری گلاب یا آب تمیز بشویید و] بنوشید. و آن آیات اینها هستند:

«سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ. سَلامٌ عَلى‏ نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ. سَلامٌ عَلى‏ إِبْراهِیمَ. سَلامٌ عَلى‏ مُوسى‏ وَ هارُونَ. سَلامٌ عَلى‏ إِلْ‏یاسِینَ. سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ. سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ».

 

ریشه سفره هفت سین

در آيين‌هاى باستانى ايران براى هر جشن «خوانى» گسترده مى‌شد كه داراى انواع خوراكى‌ها بود. خوان نوروزى «هفت سين» نام داشت و مى‌بايست از بقيه خوانها رنگين تر باشد.

اين سفره مــعــمـولاً چـندســاعــت مانــده به زمان تـــحويل ســـــال نو آمـــاده بود و بر صفحه اى بلندتر از سطح زمين چيده مى شد. همچنين ميزدپان  به منظور پخش كردن خوراكى‌ها در كنار سفره گماشته مى‌شد. اين خوان نوروزى برپايه عدد مقدس هفت بنا شده بود

«تقدس عدد هفت از آيين مهر يا ميتراست و به سالهاى دور باز مى گردد. در اين آيين هفت مرحله وجود داشت براى اينكه انسان به مقام عالى و آسمانى برسد. پس عدد هفت از پيش از زرتشت براى انسان عزيز بوده و در آيين هاى مختلف و به نمادهاى گوناگون ديده مى شود، مانند هفت آسمان، هفت دريا، هفت گياه و...»

همچنين اسناد تاريخى از برپايى سفره هفت سين به ياد هفت امشاسپندان خبر مى دهند؛ طبق اين اسناد، هفت امشاسپندان مقدس عبارت بودند از: اهورامزدا(به معنى سرور دانا)، و هومن (انديشه نيك ) ، ارديبهشت (پاكى وراستى )، شهريور (شهريارى آرزو شده با كشور جاودانى )، سپندارمزد (عشق و پارسايى ) ، خرداد (رسايى و كمال ) و امرداد (نگهبان گياهان.

اما در بسيارى از منابع تاريخى آمده است كه «هفت سين» نخست «هفت شين» بوده و بعدها به اين نام تغيير يافته است.

شمع، شراب ، شيرينى ، شهد (عسل) ، شمشاد، شربت و شقايق يا شاخه نبات، اجزاى تشكيل دهنده سفره هفت شين بودند. برخى ديگر به وجود «هفت چين» در ايران پيش از اسلام اعتقاد دارند.«در زمان هخامنشيان در نوروز به روى هفت ظرف چينى غذا مى‌گذاشتند كه به آن هفت چين يا هفت چيدنى مى گفتند.

بعدها در زمان ساسانيان هفت شين رسم متداول مردم ايران شد و شمشاد در كنار بقيه شين هاى نوروزى، به نشانه سبزى و جاودانگى برسر سفره قرارگرفت. بعد از سقوط ساسانيان وقتى كه مردم ايران اسلام را پذيرفتند، سعى كردند كه سنت‌ها و آيين‌هاى باستانى خود را هم حفظ كنند.

 

به همين دليل، چون در دين اسلام «شراب» حرام اعلام شده بود، آنها، خواهر و همزاد شراب را كه »سركه» مى شد انتخاب كردند و اينگونه شين به سين تغيير پيداكرد.»

البته در اين‌باره تعابير مختلفى وجوددارد. چنانچه در كتاب فرورى آمده است: كه در روزگار ساسانيان، قابهاى زيباى منقوش و گرانبها از جنس كانولين، از چين به ايران وارد مى‌شد. يكى از كالاهاى مهم بازرگانى چين و ايران همين ظرف‌هايى بود كه بعدها به نام كشورى كه از آن آمده بودند «چينى» نام گذارى شد و به گويشى ديگر به شكل سينى و به صورت معرب «سينى» در ايران رواج يافتند.

 

نمادهفت سین

اصولا” هفت در فرهنگ و ادبیات ایران عدد مقدسی است و کاربرد آن در هفت خوان رستم ، هفت طبقه آسمان ، هفت مرحله عشق ، هفت اختر ، هفت اقلیم ، و… مشهود است و در ادبیات هم آثار زیادی با هفت آغاز شده همچون هفت اورنگ و یا هفت گنج.

خانواده هاي ايراني هفت سين مي چينند كه حاوي مجموعه اي از نمادهاي استقبال از بهار است. هفت سين حداقل بايد حاوي هفت عنوان باشد كه با حرف سين شروع مي شوند

هفت سین از هفت محصول زمینی ساخته می‌شــود تا بدین و‌سیله از نعمت‌هایی که خداوند توسط زمین به انسان داده است سپاسگزاری شود و از سویی به و‌سیله آنها از خدا هفت نعمت آسمانی درخواست شود که این هفت سین عبارتند از:‌

 1‌- سنجد: عشق (سردوخشگ)که مظهر، سنجیده اقدام کردن و اندیشیدن است و به وسیله آن خردورزی بیشتر از خدا خواسته می‌شود.و نماد عشق و دلباختگى است و از مقدمات اصلى تولدو زايندگى. عده اى عقيده دارند كه بوى برگ و شكوفه درخت سنجد محرك عشق است!

 2-‌ سیب: (گرم وخشگ)کـه نماد سلامتی است و سلامتی با حضور این نشانه بر سرسفره از خدا خواسته می‌شود.

3-‌ سبزه: تولد دوباره ، حيات نو و سبز بودن کـه نـشانه خوش خلقی است و اخلاق خوب با حضور این نشانه بر سر سفره از خداوند خواسته می‌شود.و نماد شادابى و سرسبزى و نشانگر زندگى بشر و پيوند او با طبيعت است درگذشته سبزه ها را به تعداد هفت يا دوازده كه شمار مقدس برج هاست در قاب هاى گرانبها سبز مى كردند. در دوران باستان دركاخ پادشاهان ۲۰ روز پيش ازنوروز دوازده ستون را از خشت خام برمى آوردند و بر هريك از آنها يكى از غلات را مى كاشتند و خوب روييدن هريك را به فال نيك مى گرفتند و برآن بودند كه آن دانه درآن سال پربار خواهدبود. در روز ششم فروردين آنها را مى چيدند و به نشانه بركت و بارورى در تالارها پخش مى كردند.

4-‌ سمنو :فراواني و وفور (گرم وتر)که نماد قدرت است و قدرت با حضور این نشانه بر سرسفره از خدا خواسته می‌شود.و نماد زايش و بارورى گياهان است و از جوانه هاى تازه رسيده گندم تهيه مى شود.

  5-‌ سیر: دارو و درمان و بعنوان ماده اي گندزاد مي باشد (گرم وخشگ)که مظهر قناعت است و سیری‌پذیری با حضور این نشانه بر سر سفره از خدا خواسته می‌شود.

  6-‌ سرکه قرمز: سن و صبر و عقل (گرم) که نشانه پذیرش سختی‌هاست و تحمل سختی‌ها با حضوراین نشانه بر سر سفره از خداخواسته می‌شود.

7‌- سماق: رنگ طلوع آفتاب (سردوخشگ) که مظهر صبر است و تحمل و فرو بردن خشم را با نهادناین نشانه از خداخواهانیم

اما غير از اين گياهان و ميوه هاى سفره نشين، خوان نوروزى اجزاى ديگرى هم داشته است: دراين ميان نان : نشان برکت و رونق روزی است

همچنين برسرسفره هفت سين شمع هايي روشن دربرابر آينه قرارمي دهند كه نشان دهنده آينده اي روشن است .

« تخم مرغ» نماد زايش و آفرينش است و نشانه اى از نطفه و نژاد. «آينه» نماد روشنايى است و حتماً بايد در بالاى سفره جاى بگيرد. «آب و ماهى» نشانه بركت در زندگى هستند. ماهى به عنوان نشانه اسفندماه بر سفره گذاشته مى شود.

و «سكه» كه نمادى از ثروت (نگهبان فلزات) است و به نيت بركت و درآمد زياد انتخاب شده است.

 

شاخه هاى سرو، دانه هاى انار، گل بيدمشك، شير نارنج، نان و پنير، شمعدان و... را هم مى توان جزو اجزاى ديگر سفره هفت سين دانست. «كتاب مقدس» هم يكى از پايه هاى اصلى خوان نوروزى است و براساس آن هرخانواده اى به تناسب مذهب خود، كتاب مقدسى را كه قبول دارد بر سفره مى گذارد.

چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتيان اوستا و كليميان تورات را بر بالاى سفره‌هايشان جاى مى‌دهند. بر سر سفره زرتشتيان دركنار اسپند و سنجد، « آويشن» هم ديده مى شود كه  خاصيت ضدعفونى كننده و دارويى دارد و به نيت سلامتى و بيشتر به حالت تبريك بر سر سفره گذاشته مى شود.