به گزارش خبرنگار مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، با نگاهی به کارکرد و نیز جایگاه نقش آفرین مسجد در طول تاریخ، از آغاز شکل گیری آن در صدر اسلام که همزمان با هجرت نبی مکرم اسلام (ص) به مدینه منوره برای بنیانگذاری آیین جدید و شروع تمدن بزرگ اسلامی آغاز شد و شروع نخستین مراحل این حرکت بزرگ با تأسیس مسجد شکل گرفت تا به حال، در خواهیم یافت که این مکان مقدس الهی، در واقع مرکزی بوده است که پاسخگوى كليه نيازها و مقتضيات زمانى خود بوده و برحسب نياز روز جامعه، نسبت به جوابگویی متناسب با شأن آن متمركز و برنامه‌ریزی می‌نموده است.
بُعد اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به عامه مردم نیز یکی از ویژگی‌ها و کارکردهای مهم آن محسوب می‌شود.بنابراین تاکنون مساجد همواره همانند شبکه‌ای بسیار گسترده و قوی عمل کرده و در کمترین زمان ممکن پیام را در دورترین نقاط به اطلاع عموم مردم رسانده است که نمونه روشن و بسیار تأثیرگذار آن را در جریان پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران شاهد بوده‌ایم که پیام، اخبار و اطلاعیه‌های مرتبط به انقلاب اسلامی را بدون کم و کاست در کوتاهترین زمان به تمامی انقلابیون سراسر کشور می‌رسانده است.
با این نگاه، لازم و ضروری است در این برهه تاریخی و حساس کشور، با توجه به شرایط و وضعیت اقتصادی موجود؛ توجه و عنایت ویژه به امر اقتصاد مقاومتی و نگاه به درون صورت پذیرد و این مهم می طلبد تا تمامی عناصر و عوامل موثر در حوزه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری و نیز منابع انسانی و مدیریتی کشور جهت دستیابی به اهداف تعیین شده و تحقق شعار سال و نیز منویات مقام معظم رهبری، نهایت اهتمام ویژه و جدیت لازم خویش را بکار گیرند.
در این راستا، مساجد به عنوان بزرگترین و مهمترین پایگاه دینی کشور که از منزلت والایی نیز در میان جامعه اسلامی برخوردار است؛ می‌تواند نقش به سزایی ایفاء نماید. هرچند در ابتدا شاید به گمان برخی تناسبی بین شعار سال و مسجد وجود نداشته باشد (به خصوص در حوزه سخت افزاری آن) ولی با اندکی دقت نظر و تأمل مشاهده خواهد شد که در تمامی حوزه ها به خصوص حوزه نرم افزاری و منابع انسانی و مدیریتی مسجد توانایی و پتانسل لازم را داشته و بدون هیچ تردیدی با اندکی برنامه‌ریزی کاربردی و تصمیم‌گیری مناسب، می‌توان به راه‌کارها و زمینه‌هایی مناسب در این ارتباط دست یافت که از تأثیرگذاری بزرگ و فراگیر در تحقق شعار سال برخوردار باشد.
بهره‌گیری از توان شبکه‌ای مساجد در تبلغ و ترویج فرهنگ اقتصاد مقاومتی
مهمترین رویکردی که در وهله اول می‌توان در این خصوص پیشنهاد داد، بازتعریف و احیای جامع و گسترده‌تر کارکرد رسانه‌ای و نقش اطلاع‌رسانی مسجد و بهره‌گیری از توان شبکه‌ای آن در تبلغ و ترویج فرهنگ اقتصاد مقاومتی و نهادینه‌سازی استفاده از کالاهای ایرانی ذکر کرد.
در جامعه اسلامى، مسجد در تمام جنبه هاى زندگى فردى و اجتماعى مسلمانان حضور فعال دارد و نقش محورى ايفا مى كند. مخاطبانی که براى انجام فرايض دينى هر روز به مسجد رفت و آمد مى كنند، ضمن اداى فريضه نماز با قرارگرفتن در اين اجتماع در خلال صحبت با يكديگر از اخبار جامعه باخبر مىشوند و در جريان مسائل روز قرار مى گيرند. همچنين، وجود منبر در مسجد كه از آن به عنوان يك «رسانه عمومى در اسلام» نام برده مى شود، نيز نقش مهمى در نشر افكار ايفا مى كند و سخنرانان با استفاده از آن به نشر عقايد اسلامى و انتقال مسائل مهم جامعه به مردم مى پردازند. با توجه به اینکه بحث حمایت از تولیدات داخلی و خرید کالای ایرانی به عنوان شعار امسال معنون شده است. این ظرفیت در طول سال برای تبلیغ و اطلاع‌رسانی آن فراهم است. تا به صورت مکرر و نه موردی و مقطعی ترویج و تبیین گردد.
در همین ارتباط هرچند زمینه های متعدد دیگری نیز وجود دارد که در ادامه به اهم آنها اشاره می شود.حضور فراگیر شبکه تبلیغی روحانیون، مبلغین و مبلغات که اصلی‌ترین بستر و پایگاه فعالیت آنها نیز در سطح مساجد شکل گرفته و تعریف می‌شود، از این فضای تبلیغی می‌توان ضمن هماهنگی با مراکز ذی ربط و مسئول، وسیع‌ترین حوزه برنامه‌ریزی را در جهت تنویر افکار عمومی به ویژه نمازگزاران و مخاطبان مسجدی فراهم نمود تا با تغییر نگرش از طریق تبلیغ کاربردی، کارشناسی شده و اثر بخش، سمت و سوی اذهان آنها را در خرید از کالای ایرانی سوق و جهت داد.
همچنانکه که می‌دانیم در جوامع كنونى، كرسى سخنرانى و منابر همچون گذشته، از اهميت بسزايى برخوردار است. «سياستمداران، پيشوايان مذهبى و واعظان از مسجد است كه به تبيين مصالح كشور و اصلاح امور دينى و دنيوى مردم مى پردازند. سخنوران توانا و چيره دست با سخنان مهيّج خود گاهى گروهى از مردم را به انجام كارى تشويق و ترغيب مى كنند تا بدانجا كه آنان را به سختترين كارها، چون گذشت از جان و مال و فرزند، فرا مى خوانند، زيرا هنر سخنور و خطيب در اينگونه امور آن است كه در روح و قلب مردم نفوذ كند و آنان را با طيب خاطر به مقصود خود رهنمون نمايد.»
برپایی نمایشگاه دائمی و فصلی در مساجد
از دیگر سو، مساجد می‌توانند فضایی مناسب را به عنوان نمایشگاه دائمی، فصلی و یا موردی اختصاص دهند تا زمینه‌ای برای معرفی و فروش کالاهای ایرانی باشد. در کنار این امر می‌توان برخی هماهنگی اولیه را با تولید کنندگان کالاهایی که جنبه خدماتی و عمومی داشته و قاطبه مردم نیز به این کالاهای ضروری زندگی نیازمند هستند، انجام داد تا از طریق تهیه و توزیع بروشور، تراکت و... به معرفی کالای خویش در سطح مساجد بپردازند.
این نکته مهم باید توضیح داده شود، بر اساس مستندات تاریخی در صدر اسلام نیز بسیاری از بازرگانان و تجار کالاهای خویش را معمولاً پس از اقامه نماز جماعت در حاشیه مسجد معرفی می‌کردند و به داد و ستد و مبادله و خرید و فروش کالاها می‌پرداختند. در صدر اسلام اكثر تجّار و بازرگانان به محض اينكه وارد شهرها مى شدند، به مساجد مراجعه مى كردند. (با توجه به نقش محوريت مساجد) و حضور اين تجّار و بازرگانان در مسجد نشان از ورود كالاهاى جديدى داشت كه به محض اتمام نماز خريداران كالا وارد بحث و مذاكره براى خريد و فروش يا مبادله مى شدند. اگر چه مستقيماً خريد و فروش در داخل مسجد انجام نمى گرفت و هنگام حضور در مسجد اصل همه كارها بر محور عبادت و نيايش بود، ديد و بازديد و گفتگو براى تبادل و خريد بعد از انجام اعمال عبادى صورت مى گرفت.
تشكيل صندوق قرض الحسنه و ارائه خدمات بانكى
از جمله نوع ديگر از توانایی و ظرفیت مسجد كه عمدتاً در مساجد و با مشاركت و هميارى مردم و در جهت تقویت اقتصاد مقاومتی و کمک به امر تولید و خرید کالاهای ایرانی صورت می‌گیرد، مى توان از تشكيل صندوق قرض الحسنه، ارائه خدمات بانكى اعم از حفظ سپرده هاى مردم و واگذارى وام بدون بهره كه از طريق شوراى صندوق قرض الحسنه مى باشد، نام برد. کاری که در این خصوص و در راستای تحقق شعار سال می‌توان انجام داد، شرط واگذاری و کمک تسهیلاتی به متقاضیان را تنها خرید کالای ایرانی تعیین کرد. با توجه به اینکه غالب کسانی که متقاضی دریافت وام هستند، آن را برای تهیه جهیزیه درخواست می‌کنند و این یکی از فرصت‌های مناسب برای فروش کالای ایرانی می‌تواند محسوب گردد. همچنین کمک مالی به افرادی که سعی در ساخت كارگاه‌هاى توليدى و مراكز كوچك اقتصادى دارند را نیز می‌توان در همین راستا بر شمرد.
علاوه بر آن مى توان از تشكيل فروشگاه‌ها و تعاونى هاى مصرف محله نام برد كه توسط مساجد جهت رفع نيازهاى ضرورى مردم حوالى مسجد انجام مى گيرد که اجناس و کالاهای این فروشگاه ها را می‌شود فقط به تولیدات ایرانی مختص کرد.
نویسنده: محمد علی موظف رستمی؛ کارشناس و نویسنده در حوزه مسجد
نظر شما