محسن حکیم معانی، نویسنده، منتقد ادبی و تهیه کننده رادیو درباره نمایشگاه کتاب و تاثیرگذاری آن بر بالا بردن سطح مطالعه مردم به خبرنگار ادبیات شبستان گفت: برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بر فروش کتاب سالانه تاثیرگذار است و این رونق بازار کتاب نکته مهمی است، اما اینکه نمایشگاه کتاب چقدر سرانه مطالعه را می برد، بحث جداگانه ای است که باید به نحوی دیگر در مورد آن اطلاعات به دست آورد و این آمارها با فروش کتاب سنجیده نمی شود.
وی که بیش از 20 سال است با برنامه های رادیویی در نمایشگاه کتاب تهران حضور دارد، در پاسخ به اینکه رادیو چقدر کمک حال مطالعه و نمایشگاه کتاب است، توضیح داد: رادیو فرهنگ که من در آن فعال هستم، کتاب جایگاه ویژه ای دارد و برنامه های حوزه کتاب را پوشش می دهد. البته شبکه های مختلف رادیویی هر سال در نمایشگاه کتاب حضور دارند و این حضور همچون باقی رسانه دیداری و مکتوب به منظور پوشش خبری صورت می گیرد.
حکیم معانی با مطرح کردن پرسشی سخنان خود را ادامه داد و اظهار کرد: با وجود تمامی تلاش ها در حوزه اطلاع رسانی و پوشش اخبار نمایشگاه کتاب طی سی سال گذشته، شاهد افزایش تیراژ کتاب ها نیستیم و این پرسشی است که هیچ وقت برایش پاسخی نداشتم.
وی در مورد اینکه برنامه کتاب محور رادیو چقدر شنونده دارند، بیان کرد: مکانیزم ارزیابی شنونده های رادیو خیلی متفاوت است اما به طور کلی مخاطبان رادیو خیلی افت کرده اند.
این نویسنده و منتقد ادبی در پاسخ به این پرسش که آیا تابحال شده کتابی را معرفی کنید یا کتابی را مورد نقد قرار دهید و بعد در بالا رفتن و پایین آمدن فروش آن تاثیرگذار باشد، گفت: این دو موردی که شما گفتید به انحای مختلف طی سال ها افتاده است، البته نه فروشی که خیلی پرازدحام باشد، اما این اتفاق افتاده است. البته گمان نمی کنم ظرفیت رادیو اینقدر باشد که با پخش یک برنامه رادیویی، یک کتاب بسیار پرفروش شود که باز هم با توجه به تیراژ پایین کتاب ها رقم زیادی نمی شود. باید ببینیم چه اتفاقی در این مملکت می افتد وقتی ارقام و آمار را کنار هم می گذاریم، کتاب ها با تیراژ 500 تایی باز هم در انبارهای انتشاراتی‌ها می ماند. حتی در همین نمایشگاه کتاب با مراجعان انبوه باز هم کتاب ها به فروش نمی رسند.
وی بیان کرد: وقتی می گویند یک کتاب پرفروش است، حتما باید جزییات فروش آن را جویا شد که آیا 20 جلد از آن در عرض یک هفته یا یک ماه فروش رفته است یا بیشتر!؟
حکیم معانی با اشاره به تاثیر رادیو بر فروش کتاب گفت: برای من اتفاق افتاده است که برای یک کتاب نقد منفی کردم و ناشر و مولف آن کتاب شاکی شدند. بنابراین رادیو می تواند این تاثیر را بگذارد و ناشر و مولف نیز همیشه نگران نقدها بر کتاب شان هستند، اما من بیشتر در مورد ابعاد تاثیرگذاری بحث دارم چراکه رسانه در هر جامعه و فرهنگی تاثیر خود را دارد، ولی باید دید ابعاد این تاثیر چقدر است چون برای این منظور خیلی هزینه می شود.
وی به حضور رسانه های مختلف در فضای نمایشگاه کتاب و بازدهی آنها اشاره کرد و افزود: اگر رسانه های حاضر در نمایشگاه کتاب تهران رسانه های خصوصی بودند، مطمئنم که برای پوشش اخبار به نمایشگاه نمی آمدند یا به این گستردگی نمی آمدند چون تامین هزینه های رسانه بسیار سخت است. در واقع این روند نوعی ارائه سوبسید است و ارائه سوبسید هیچ اشکالی ندارد اما باید اهداف مشخص شوند.
نويسنده مجموعه داستان «ارواح مرطوب جنگلي» در بخش دیگر گفتگو در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه کتابخانه های مساجد چطور می توانند از نمایشگاه کتاب استفاده کنند، گفت: قاعدتاً باید از کانون های فرهنگی هنری مساجد این سوال پرسیده شود، اما در این شرایط که اقبال عمومی نسبت به کتاب کم است، نهادهایی مثل کانون های فرهنگی هنری مساجد که در فعالیت های دیگر هزینه های زیادی صرف می کنند، می توانند قدمی برای کتاب بردارند و اتفاقاً در نمایشگاه می تواند پُربار شود.
وی تاکید کرد: اگر کتابخانه های مساجد با خرید از نمایشگاه کتاب تجهیز شود، شاهد رونق نمایشگاه و کتابخانه های مساجد خواهیم بود و می توانیم امیدوار باشیم قشر مسجدی‌رو هم مطالعه بیشتری داشته باشد.
حکیم معانی در پایان گفت: قطعاً نهادهایی مثل کانون های فرهنگی هنری مساجد می توانند در رونق کتابخوانی و نمایشگاه کتاب موثر باشند.
گفتگو: محمدصالح حجت الاسلامی
نظر شما