«به من چه» در فرهنگ انتظار تعریف نشده است

به گزارش گروه مهدویت و غدیر خبرگزاری شبستان: اسلام، آیینی اجتماعی است و علاوه بر اصلاح فرد، به رشد اجتماعی و اصلاح جامعه هم نظر دارد.

برای بهبود وضع جامعه، وضع قوانین لازم است و بهترین قوانین هم وقتی کارساز است که به آن عمل شود. ضامن اجرای قوانین اسلام، هم حکومت اسلامی و نیروی اجرایی و قضایی است، هم تعهد و احساس مسئولیت مردم، از این رو یک تکلیف دینی بر دوش همه است، به نام امر به معروف و نهی از منکر، به خصوص در مرحله تذکر لسانی که نظارت افراد بر عملکرد دیگران و دولت را در بر دارد.

امر به معروف و نهی از منکر، دو فریضه واجب است و در کنار نماز و روزه، از فروع دین به شمار می آید. خداوند در قرآن مکرر به آن دستور داده و آثار آن را فرموده است.(1)

در روایات از این واجب به عنوان «اَسَمی الفرائض» و بالاترین واجب ها یاد شده است. امام باقر(ع) فرمود: «انَّ الامرَ بِالمَعروفِ و النّهیَ عَنِ المُنکَرِ سَبیلُ الانبیاءِ و مِنهاجُ الصُّلَحاءِ، فَریضةُ بِها تُقامُ الفرائضُ و تامَنُ المذاهِبُ و تَحِلُ المکاسبُ... »(2) (امر به معروف و نهی از منکر، راه پیامبران و روش صالحان است، واجبی بزرگ است که واجبات دیگر به وسیله آن برپا می شود و راه ها ایمن می گردد و کسب ها و درآمدها حلال می شود».

پیامبران الهی، پیشتاز عمل به این تکلیف الهی بودند، خداوند یکی از رسالت های پیامبر اعظم(ص) را امر به معروف و نهی از منکر شمرده شده است.(3) در سیره امیرمومنان(ع) و ائمه(ع) دیگر هم انجام این وظیفه، جایگاه خاصی دارد. حتی امام حسین(ع) قیام جاودانه خود را که برای مبارزه با ستم و جور و احیای دین و نفی بدعت ها و اجرای احکام قرآن بود. با هدف امر به معروف و نهی از منکر معرفی کرد.

در جامعه خداپسند، این فریضه باید زنده و اثرگذار باشد و همه نسبت به آن احساس تکلیف کنند و بی اعتنا نباشند. در روایات، به کسی که به این دو واجب عمل نمی کند و نه قلب، نه زبان و نه با دست و اقدام عملی، عکسی العملی از خود در مقابل مفاسد و گناهان و بدعت ها نشان نمی دهد، «مرده زنده نما» و به تعبیر حضرت علی(ع)، «میت الاحیاء»گفته شده است.(4) و آن حضرت(ع) قوام و برپایی دین را در سایه این دو فریضه دانسته است.(5)

ناگفته نماند که عمل به این دو واجب شرعی شرایطی دارد و برای آن مراحل و مراتب و شیوه های خاص بیان شده که باید با آنها آشنا بود و باید صفات شایسته و لازم برای آمر و ناهی را داشت و خودساخته بود تا به دیگرسازی پرداخت.

جامعه مطلوب آن است که مردم، با احساس تکلیف دینی نسبت به همه کارها نظارت کنند و بی تفاوت نباشند و فرهنگ «به من چه» نداشته باشند. اگر این احساس وظیفه در جامعه کمرنگ شود و هر کس به امید دیگری دست روی دست بگذارد و حرفی نزد و اقدامی نکند، هم مفاسد، دامنگیر همه می شود (آتش که گرفت، خشک و تر می سوزد)، هم عذاب الهی همه را در بر می گیرد، گنهکاران را به خاطر گناهشان و دیگران را به خاطر سکوت شان.

پیامبر خدا(ص) فرمودند: «اذا رَای النّاسُ منکرَاً فَلَم یُغیرُوهُ عَمَّهم اللهُ بِالبَلاء»(6) (هرگاه مردم منکر و زشتی را ببینند و جلوی آن را نگیرند، کیفر الهی همه را فرا می گیرد).

تلاش برای گسترش خوبی ها و معروف ها در جامعه و مقابله با بدی ها و مفاسد و ستم ها، بسیار مقدس است. کاری است که منجی بشریت حضرت مهدی(عج) با قیام جهانی اش این هدف را در سطح جهانی پیاده خواهد کرد و دنیا را اصلاح خواهد نمود.

منتظران او هم باید در حد توان در شعاع تاثیرگذاری خودشان به این مهم پرداخته و به این هدف کمک کنند. در دعای ندبه، از آن حضرت(عج) با عنوان منتظر برای برطرف کردن کژی ها، امید برای زدودن ستم، مهیا برای ریشه کن کردن ستمگران، ذخیره برای تجدید فرائض و سنن و احیاگر آیین و شریعت و قرآن و حدود و احکام آن یاد شده است.

عصر ظهور جامعه آرمانی همه ما و مستضعفان جهان است. منتظر ظهور هم باید احساس تعهد و تکلیف کند و بی تفاوت نباشد.

پی نوشت ها:

1.از جمله در: آل عمران، آیه 104، آیه 17، حج آیه 41

2.وسایل الشیعه، ج11، ص359

3.اعراف، آیه 157

4.وسائل الشیعه، ج11، ص404

5.غررالحکم، ج4، ص518

6.تفسیر تبیان، ج۴، ص۴۴.

*برگرفته از کتاب «زندگی مهدوی(اخلاق و اوصاف منتظران»، نوشته جواد محدثی