خبرگزاری شبستان// گیلان
مهاجرت امام رضا (ع) از مدینه به طوس، با وجود همه مظلومیت، اما برکات فراوانی داشت. هرچند این امام در غربت ماند، اما تأثیراتی که این مهاجرت بر ایران داشت، بسیار است. انس و الفت مردم ولایت مدار ایران با اهل بیت(ع) زبانزد عام و خاص دنیای اسلام است. از دیدگاه شیعه همه ائمه(س) شعاع های نوری از منبع نوری واحد هستند و به لحاظ شجاعت، فقهات، زهد و تقوا و علم و درایت سیاسی از یکدیگر چیزی کم ندارند. بنا بر مقتضیات زمان امامی راهی کربلای تاریخ شده و امامی دیگر خالق مناجات های عارفانه و امامی دیگر محبوس زندان های بنی عباس می شود. شرایط اگر فراهم باشد مکتب علمی امام باقر(ع) و امام صادق(ع) را امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) نیز تداوم خواهند بخشید. در زمان امام رضا(ع) شرایط اجتماعی دنیای اسلام به گونه ای بوده که خلیفه وقت عباسی به جهت ظاهر سازی و نزدیک نشان دادن خود به خاندان اهل بیت(ع) که جایگاه رفیعی در نزد شیعیان ایران داشتند، اجازه ارتباط گسترده مردم با امام رضا(ع) را داده بودند. امام رضا(ع) نیز از ای فرصت استفاده کرده و احادیث و روایات اسلامی را در زمینه های مختلف را به مردم تشنه معارف اسلامی می آموختند. یکی از این زمینه ها که میدان نمایش علم ائمه(س) را فراهم کرد، علم پزشکی است.
"از نخستین کسانی که در پزشکی کتاب نوشته اند، امام علی بن موسی الرضا(ع) هستند. امام وقتی به سوی طوس می آمدند، در نیشابور در مجلس مأمون با جمعی از فلاسفه و پزشکان چون یوحنا بن ماسویه و جبرئیل بن یخشوع و ابن بهله هندی روبرو شدند و سخن از طب به میان آمد. وقتی مأمون در این باره از خدمت امام پرسش کرد، حضرت فرمودند: (برای من به مرور زمان تجربیاتی حاصل گشته که آن را برای شما می نویسم.). حضرت، کتابی را درباره امور پزشکی مرقوم فرمودند و برای او فرستادند و مأمون دستور داد تا آن را با طلا بنویسند، از این روی، به رساله ذهبیه موسوم گردید(1).
رساله طب الرضا از نفیس ترین و گرانبهاترین مواریث اسلامی در زمینه دانش پزشکی است و مشتمل بر رشته هایی از علوم پزشکی مانند علم تشریح، زیست شناسی، وظایف‌الاعضا و علم‌الامراض و بهداشت بوده وبخش زیادی از طب پیشگیری را نیز بیان کرده است. همچنین شامل دانش شیمی و تغذیه و بسیاری از دانش‌های دیگر می باشد.
"این رساله در ظاهر ساده و هماهنگ با درک مردم آن زمان می‌باشد ولی در باطن عمیق و پیچیده است. از این رو ترجمه‌ها و شرح‌های گوناگونی از این کتاب در دوره‌های مختلف ارائه شده است. مترجمانی طب‌الرضا را به فارسی ترجمه کرده‌اند. ترجمه الذهبیه از محمد باقی مجلسی که خطی است و در کتابخانه مرحوم سیدصدر در کاظمیه موجود است. ترجمه طب‌الرضا از محمد مؤمن قزوینی که نسخه خطی آن به کتابت سال 1126 ق در کتابخانه ملی ملک نگهداری می‌شود. ترجمه طب‌الرضا از حاتم بن نظام الملک و کتابت سال 1114 ق در کتابخانه ملی موجود است. ترجمه الذهبیه از مولی فیض‌الله عصار شوشتری استاد طب و نجوم که در سال 1133 ق کتابت شده است و نسخه‌ای از این اثر در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری می‌شود."(2)
گوشه ای از دستورات امام رضا(ع)
برای افزایش حافظه هر روز 7 مثقال کشمش سیاه ناشتا بخورید. برای جلوگیری از درد گوش هر شب هنگام خواب مقداری پنبه در گوش خود قرار دهید. برای جلوگیری از زرد شدن ناخن‌ها و فاسد شدن اطراف ناخن‌ها و شکاف‌دار شدن روی ناخن‌ها هر پنجشنبه ناخن‌های خود را کوتاه کنید. حمام با آب گرم باعث نظافت بدن می‌شود و حمام با آب سرد باعث طراوت و شادابی پوست بدن می‌شود.
توصیه های امام رضا (ع) در مورد آداب غذا خوردن
"هنگامی که گرسنه هستید غذا بخورید و به محض این که احساس سیری کردید دست از غذا بکشید.زیاده‌خوری باعث سوء هاضمه می‌شود و این مرض از تلاش برای جهاز هاضمه به وجود می‌آید. زیاده‌خوری باعث چاقی می‌شود و باعث اختلال در کار قلب شده و ایجاد امراض مفصلی مزمن مانند نقرس می‌کند. با شکم سیر حمام نکنید چون باعث قلنج می‌شود. برای جلوگیری از درد معده تا دست از غذا نکشیده‌اید آب ننوشید." (3)
سخنان حضرت رضا (ع) در مورد رعایت نکات بهداشتی و حفظ سلامتی بدن
"کسی که نمی خواهد معده اش آزار و آسیب ببیند، موقع غذا خوردن آب ننوشد. کسانی که توام با غذاخوردن آب می نوشند، دستگاه هاضمه را از ابتدای کارش، از کار باز می دارند. اینها به عارضه ضعف دستگاه گوارشی مبتلا خواهند شد زیرا نوشیدن آب در اول طعام، معده را از هم باز می کند، و عارضه گشادی معده پدید می آورد.هر کس می خواهد در فصل زمستان از بیماری سرماخوردگی در امان بماند، همه روزه سه قاشق عسل بخورد. در فصل زمستان گل نرگس ببوئید، بوئیدن این گل را بطور استمرار رعایت کنید تا از شر سرما خوردگی در امان بمانید. همچنین استشمام(سیاه دانه) آدمی را از سرماخوردگی ایمن می دارد. برای جلوگیری از سرما خوردگی در روزهای تابستان، پرهیز از آفتاب و خوردن روزی یک عدد خیار فایده فراوانی دارد. آنانکه می خواهند همیشه سردماغ و با نشاط باشند، تا می توانند از شام شب بکاهند و شب ها سبک بار به رختخواب بروند. کسانی که می خواهند از ابتلا به مرض یرقان در امان بمانند، در فصل تابستان به اتاق های دربسته و دم کرده و بدون تهویه وارد نشوند و همچنین در فصل زمستان یک مرتبه از اطاق گرم به هوای سرد نروند، بلکه صبر کنند، تا بدنشان با هوای تازه مانوس شود.کسانی که به دندان خود علاقمندند قبل از خوردن شیرینی، کمی نان بخورند فلسفه این کار این است که خرده های نان میان دندان ها را پر کند و نگذارد مواد شیرین به آنها آسیب بزند. آنانکه می خواهند غذایشان زود هضم شود و دستگاه هاضمه اشان کار خود را به آسانی انجام دهد، هر وقت که می خواهند با شکم سیر برختخواب بروند، به پهلوی راست بخوابند و پس از مدتی از پهلوی راست به پهلوی چپ بغلطند و بخواب راحت فرو روند." (4)
منابع:
1.الرسالة الذهبیه، المعروف بطب الامام الرضا(ع»، تحقیق محمد مهدی نجف، مطبعة الخیام
2. khabaronline.ir
3. Tebyan.net
4. emameraoof.ir
پایان پیام/
نظر شما