تکرار تراژدی خشکسالی در چهارمحال و بختیاری

خبرگزاری شبستان - چهارمحال و بختیاری

چهارمحال و بختیاری دارای یک درصد از مساحت کل کشور است که در بستر سلسله جبال زاگرس قرار دارد، این استان با توجه به مساحت کمی که دارد نقش مهمی در تولید آب شیرین کشور ایفا می کند و سرچشمه 2 رودخانه کارون و زاینده رود و سرچشمه بخشی از رودخانه دز است.

تا چند سال گذشته عنوان می شد که این استان 10 درصد منابع آب کشور را در اختیار دارد اما امروز بسیاری از کارشناسان و مسئولان حوزه آب نسبت به کمبود شدید آب در این منطقه هشدار می دهند، با توجه به ماهیت کوهستانی بودن منطقه بخش زیادی از بارندگی های باران به شکل رواناب به سرعت از این استان خارج می شود و به استان های اصفهان و خوزستان سرریز می شود و سفره های زیرزمینی که در پی بارش برف تغذیه می شود تامین کننده بخش زیادی از نیاز آبی این استان است.

اما این استان در حدود یک دهه اخیر با چالش خشکسالی مواجه شده است و که این موضوع زوال 60 هزار هکتار از جنگل های بلوط و خشکیدگی 200 هزار هکتار از مراتع، ممنوعه شدن هشت دشت از 11 دشت استان، فرونشست زمین، خشک شدن 60 درصد چشمه ها، قنات ها و چاه ها و شکل گیری چشمه های گرد و خاک را در پی داشته است.

طبق آخرین گزارش مرکز ملی خشکسالی از نظر رتبه بندی بارش ها، چهارمحال و بختیاری پس از استان های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر در ردیف هفتمین استان خشک کشور قرار گرفته است.

کارشناسان هواشناسی، تغییر اقلیم را مهمترین عامل وقوع خشکسالی عنوان می کنند و معتقدند تغییر اقلیم سبب شده تا ضمن تغییر الگوی بارش ها از برف به باران، دمای هوا به ویژه در فصل پاییز و زمستان روند افزایشی پیدا کند.

در این مدت 10 سال، کاهش نزولات آسمانی و تغییر شکل بارش ها از برف به باران از یک سو و افزایش دمای هوا از سوی دیگر سبب کاهش منابع آبی این استان و پایین رفت سطح آب سفره های زیرزمینی شده است.

در این سال ها نزولات جوی استان نه تنها به حد نرمال نرسیده بلکه از حد میانگین نیز بسیار کمتر بوده است به نحوی که میانگین بلندمدت بارش ها از 577 میلیمتر به 312 میلیمتر در سال زراعی 96 و 97 رسیده است.

مهرداد قطره سامانی، معاون توسعه و پیش بینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به وضعیت خشکسالی در استان گفت: از آنجا که این استان سرچشمه 2 رودخانه زاینده رود و کارون است، کاهش بارش ها و وقوع خشکسالی در آن، استان های اصفهان و خوزستان را نیز دچار تنش آبی کرده است.

وی افزود: میانگین کمبود بارش ها در حوزه زاینده رود از سال 86 تا 96 بیش از یک هزار و 347 میلیمتر بوده است که حدود 12 میلیارد و 761 میلیون مترمکعب کمبود حجمی بارش را در این حوزه موجب شده است.

قطره سامانی تصریح کرد: همچنین در همین مدت میانگین کمبود بارش در حوضه کارون بزرگ بیش از 935 میلیمتر بوده که حدود 12 میلیارد و 761 میلیون مترمکعب کمبود حجمی بارش را در محدوده استان در پی داشته است.

معاون توسعه و پیش بینی هواشناسی چهارمحال و بختیاری بابیان اینکه اثرات خشکسالی های متوالی در استان غیرقابل جبران است، اظهار کرد: با توجه به روند کم بارشی ها و رفتن به سمت گرمتر شدن اقلیم استان، امیدی برای جبران کسری بارش های 10 ساله اخیر استان وجود ندارد.

این وضعیت به گفته کارشناسان هواشناسی طی 60 سال اخیر در استان و به ویژه در شهرکرد بی سابقه بوده و نه تنها امیدی به بازگشت به وضعیت عادی نیست بلکه این شرایط شکل گرفته حاکی از وقوع بحران آب در بخش های مختلف به ویژه در حوزه تامین آب مناطق شهری و روستایی استان دارد.

قدرت الله بیگلری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به تبعات خشکسالی در تامین آب شرب استان اظهار کرد: شهرهای بروجن، فرادنبه، فرخشهر، سفیددشت، سامان و شهرکرد در پی وقوع یک دهه خشکسالی و افت منابع آب زیرزمینی با مشکل تامین آب روبرو است اما با مدیریت به موقع مانع از بحرانی شدن وضعیت شدیم.

وی بابیان اینکه از ابتدای تابستان امسال تاکنون هیچ یک از شهرهای استان با مشکل قطعی آب مواجه نشدند، گفت: تنها شهر استان که وضعیت تامین آب آن بحرانی است و با تانکر آبرسانی می شود شهر سردشت در شهرستان لردگان است که برای رفع مشکل آن طرح انتقال آب از آتشگاه در حال اجرا است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: در پی رخداد خشکسالی های اخیر در استان 50 حلقه چاه تامین کننده آب شهری این استان خشک شد.

بیگلری با اشاره به اینکه 80 درصد آب موردنیاز شهرهای استان از طریق چاه ها تامین می شود، گفت: این در حالی است که خشکسالی های اخیر و افت آب های زیرزمینی سبب خشکیدگی تدریجی این چاه ها شده است.

وی تعداد چاه های تامین کننده آب شهری استان را 200 حلقه اعلام کرد و گفت: از این تعداد 150 چاه فعال است و مابقی خشک شده است.

تورج احمدپور، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری نیز گفت: 50 روستای استان در فصل تابستان با تانکر آبرسانی می شود.

وی افزود: خشکسالی های یک دهه گذشته سبب خشکیدگی تعداد بسیاری از چاه های تامین آب روستائیان شده است و این موضوع شهرستان های لردگان و کوهرنگ را با بحران مواجه کرده است.

احمدپور ادامه داد: از ابتدای امسال تاکنون منابع آب 20 روستای استان خشک شده و دبی سایر چاه ها نیز با کاهش قابل توجهی مواجه شده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: تلاش کرده ایم با آبرسانی سیار و اجاره چاه بخشی از مشکلات این حوزه را برطرف کنیم و ماهانه در حدود 500 مترمکعب آب به مناطق روستایی انتقال داده می شود.

احمدپور بابیان اینکه بیش از 100 روستا در استان در دولت یازدهم و دوازدهم از نعمت آب لوله کشی بهره مند شدند، تصریح کرد: با این وجود همچنان 11 هزار و 700 نفر از روستائیان استان از طریق سیار آبرسانی می شوند.

هاشم فاطمی، یک کارشناس مسائل حوزه آب چهارمحال و بختیاری با تاکید بر سازگاری با مقوله خشکسالی اظهار کرد: وضعیت منابع آب کشور و استان در وضعیت قرمز قرار دارد و اگر متناسب با این منابع، مصارف خود را مدیریت نکنیم با مشکل مواجه می شویم.

وی افزود: چاره ای جز قبول واقعیت و انطباق زندگی خود با این شرایط نداریم و باید زندگی خود را برحسب آنچه داریم برنامه ریزی کنیم هرچند سخت باشد.

یک کارشناس مسائل حوزه آب چهارمحال و بختیاری با تاکید بر سازگاری با مقوله خشکسالی اظهار کرد: وضعیت منابع آب کشور و استان با تاکید بر همراهی مردم و دولت در مدیریت مصرف آب، تصریح کرد: هم مردم و هم دولتمردان باید در حوزه آب دغدغه مند باشند و با اصلاح الگوی مصرف و سیاست های درست از تشدید شدن وخامت خشکسالی جلوگیری کنند.

فاطمی خاطرنشان کرد: همه بخش ها باید همت کرده و در مصرف آب صرفه جویی کنند به نحوی که صنایع باید از فلات مرکزی که بی آب است جابه‌جا شوند و در حوزه کشاورزی هم باید کشت محصولات آب بر متوقف و از روش های نوین آبیاری استفاده شود.

گزارش: سجاد عباسی