خدشه به انسجام ملی با بیلبوردهای شهری/ بنرهایی که دردسرساز می شوند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، تهران کلان شهر گوناگونی هاست. وقتی در بزرگراه ها و خیابان های آن از شمال به جنوب و شرق به غرب تردد می کنیم با صدها بیلبورد و بنر تبلیغاتی مواجه می شویم که در نگاه اول کالاها و خدمات تجاری را تبلیغ می کنند. در کنار این تبلیغات که بعد اقتصادی پررنگی دارند، بیلبوردهایی هم هستند که به پیام هایی با مضامین سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی اختصاص پیدا می کنند. بیلبوردهایی که همگی می بایست از فیلتر سازمان زیباسازی شهرداری تهران عبور کنند.

جدای از بیلبوردهای تجاری، بیلبوردهای دیگر به صورت دوره ای در فضای شهری به نمایش درمی آیند و معمولا متناسب با مناسبت های مذهبی و ملی و یا براساس اتفاقات روز جامعه انتخاب می شوند. به طور مثال، در سال های گذشته گونه ای از بیلبوردها به جملات قصار اخلاقی اختصاص یافته که قرار است در کسری از ثانیه پیامی کوتاه و تاثیرگذار را به مخاطب منتقل کند.

اما گونه ای دیگر از بیلبوردها هم هستند که در قالب کمپین و به صورت گسترده در سطح شهر به نمایش درمی آیند. کمپین «شهروند کوشا»، نمونه این گونه تبلیغات محیطی است که اردیبهشت ماه سال ۹۵ در تهران به تصویر کشیده شد و تلاش کرد با بهره گیری از طرح های گرافیکی، مفهوم مورد نظر خود را علاوه بر متن، به صورت تصویری به مخاطب القا کند.

در کنار گونه هایی که ذکر شد اما در سال های گذشته، شهروندان شاهد شکل تازه ای از بیلبوردهای شهری هستند که به مضامین بیشتر سیاسی و یا حتی جناحی می پردازند. این شکل از بیلبوردها شاید اولین بار با مجموعه «صداقت آمریکایی» در سال ۹۲ و در جریان مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ به صورت گسترده دیده شد.

نصب این پوسترها با واکنش های فراوانی روبرو شد و پس از مدتی نیز از سطح شهر جمع آوری شد اما این پرسش را نیز مطرح کرد که ساز و کار  طراحی، انتخاب و تایید این دسته از پوسترها به چه ترتیب است. آیا همچنان سازمان زیباسازی شهرداری تهران مسئول تایید آن هاست که در این صورت آیا صلاحیت این امر را دارد؟ اگر نه، کدام نهاد مسئولیت پاسخگویی درباره مضامین پوسترهایی از این دست است؟ 

با وجود این که در این سال ها پرسش هایی از این دست پاسخی شفاف و دقیق نیافته اند، نصب بیلبوردهایی از این دست همچنان ادامه دارد. بیلبوردهایی که حالا دیگر مکان های ثابت خود را نیز در شهر یافته اند و هرازگاهی حاشیه ساز می شوند. مثلا همین ماه گذشته همزمان با برگزاری جام جهانی در روسیه در میدان ولی عصر بیلبوردی در حمایت از تیم ملی رونمایی شد. در این بیلبورد مردان اقوام مختلف ایرانی حضور داشتند اما تصویری از زنان ایرانی نبود. 

نصب این بیلبورد با واکنش گسترده شهروندان در فضای مجازی روبرو شد تا این که چند روز بعد پوستر دیگری با حضور مردان و زنان ایرانی جایگزین پوستر اول شد.

در روزهای اخیر هم در فضای مجازی عکس یک بنر با مضمون «بهشت زیر پای مادران است نه کارمندان» در بین شهروندان دست به دست می شد که مایه وهن به ساحت بخشی از بانوان جامعه بود. پرسش این جاست این بنر با چه هدف و مقصودی طراحی و اکران شده است؛ آیا این بی عدالتی و نادیده گرفتن بخش عظیمی از بانوان فعال در جامعه که به اقتصاد جامعه و معیشت خانواده کمک می کنند نیست؟ با چه منطقی این بنر طراحی شده است؟

نهاد متولی بیلبوردهای تبلیغاتی و شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران است، اما اینکه  نظارتی بر محتوای این بیلبوردها دارد  یا خیر را نمی دانیم، برخی مواقع کوتاهی های اینچینی عملکردها مثبت این نهاد را هم زیر سئوال می برد. پرداختن به مواردی که ضرورت ندارد  و وهن به بخشی از جامعه است اذهان عمومی جامعه را ناراحت می کند و خیلی از افراد حتی نمی دانند به کدام نهاد باید مراجعه کنند تا با این مباحث برخورد شود.

حال باید دید با واکنش های رو به گسترش فضای مجازی نسبت به مضامین برخی بیلبوردهای شهری، نهادهای فرهنگی متولی تلاشی در جهت قانونمندی و جلوگیری از ایجاد حساسیت اجتماعی صورت خواهند داد یا نه؟