به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان: به همت مرکز دانشجویی حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران(صلح زیبا) میزگرد «حقوق بشر اسلامی و ظرفیت قانونی و مبنایی آن در دفاع از حقوق انسان ها» به میزبانی دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد.
بنابر این گزارش، در این میزگرد حمیدرضا آصفی، دیپلمات و سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه، مرتضی رکن آبادی، برادر شهید دیپلمات فاجعه منا، حجت الاسلام یحیی جهانگیری، مدیر کل ارتباطات علمی- بین المللی دانشگاه مذاهب اسلامی، حجت الله ابراهیمیان، معاون پژوهش دانشگاه مذاهب اسلامی، محمد واحدی، رییس مرکز دانشجویی حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، سامان نیازی، معاون امور بین الملل مرکز دانشجویی حقوق بشر، سکینه سادات پاد، معاون حقوق بشر اسلامی مرکز دانشجویی حقوق بشر و وکیل پایه یک دادگستری و دکتر تقی عبدالسلام، فعال سیاسی اجتماعی سوریه حضور داشتند.
حجت الاسلام یحیی جهانگیری سهروردی، مدیر کل ارتباطات علمی-بین المللی دانشگاه مذاهب اسلامی طی سخنانی اظهار کرد: از الزامات اینکه بخواهیم به حقوق بشر اسلامی برسیم آن است که بیاییم و نگاهمان را در حوزه منبع فراخ تر کنیم و به جز شیعه همه مذاهب اسلامی از جمله حنفی، مالکی، شافعی، حنبلی و ... را ببینیم؛ چراکه همه این مذاهب با همراهی و افق مشترک می توانند به حقوق بشر اسلامی دست یابند.
وی ادامه داد: معتقدیم تقریب مذاهب اسلامی فقط به این معنا نیست که با هم برادر باشیم بلکه باید از ظرفیت های یکدیگر استفاده کنیم، هر کدام از مذاهب چشمه جوشانی هستند که می توانند در این راستا قدم بردارند. باید در کنار مباحث نظری نمونه های عینی را معرفی کنیم تا بتوانیم در حوزه حقوق بشر اسلامی مدعی باشیم، برای مثال از دانشگاه مذاهب اسلامی هیات های مختلف سیاسی، علمی و دیپلماتیکی بازدید مردند و از اینکه دانشجویانی از دیگر مذاهب به جز مذهب رسمی ایران در این دانشگاه حضور داشتند تعجب و این اقدام را تحسین کردند.
شیعه به حقِ دشمنان هم توجه دارد
جهانگیری اظهار کرد: در حقوق انسان ذیل حقوق بشر همه حقوق بیان شده به جز حق دشمنان، اما در بحث های فقهی و اخلاقی شیعه حتی به حق دشمن اشاره شده و شیخ انصاری در «مکاسب» به آن اشاره کرده و در رساله حقوق امام سجاد(ع) به بحث ها متعدد حقوقی اشاره شده است، با این وجود همواره باید میان چند طیف تفاوت قایل شد، نخست حقوق بشر اسلامی و حقوق بشری که مسلمین با آن برخورد می کنند، به این معنا که متاسفانه برخی آموزه های دینی ما توسط برخی مسلمین کاربست ندارد و دردناک تر اینکه باید میان کشورهای اسلامی که اسلامی اند و کشورهایی که فقط نام اسلام را یدک می کشند، تفاوت قایل شد.
در بخش دیگری از این نشست حجت الله ابراهیمیان، معاون پژوهشی دانشگاه مذاهب اسلامی نیز در بخش هایی از مباحث خود با اشاره به انواع حقوق بشر، بیان کرد: نسل اول حقوق بشر مربوط به مباحث و حقوق سیاسی، حق مالکیت و ... بود، نسل دوم مربوط به مسایل اجتماعی و فرهنگی و نسل سوم در مورد لزوم همبستگی، حقوق رسانه، حقوق محیط زیست و ... می شود.
وی ادامه داد: تابلوی حقوق بشر غربی اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب 1948 است، اما در این میان تفاوت های بنیادینی میان حقوق بشر اسلامی و غربی وجود دارد، نخست آنکه حقوق بشر اسلامی و غربی از نظر حقوقی با یکدیگر متفاوت هستند. اعلامیه حقوق بشر یک الزام بود و حتی کشورهایی که در تدوین آن نقشی نداشتند در اجرایش الزام داشتند ولی اعلامیه حقوق بشر اسلامی الزام نداشت بلکه راهنمای کلیِ دولت های اسلامی در زمینه حقوق بشر است. پس این دو در ارزشِ حقوقی با هم متفاوت اند.
وی در ادامه گفت: نکته دوم در مورد تساوی حقوقی است. در این مورد میان اعلامیه اسلامیِ حقوق بشر و اعلامیه جهانی حقوق بشر تفاوت هایی هست، در هر دو اعلامیه بر تساوی انسان ها اشاره شده ولی متعلق این تساوی تفاوت دارد. در اعلامیه اسلامی حقوق بشر، انسان ها در پذیرش تکلیف و مسئولیت، مساوی هستند ولی اعلامیه جهانی حقوق بشر از تکلیف فرار می کند و می گوید انسان ها در داشتن حقوق با هم مساوی هستند.
ابراهیمیان تاکید کرد: البته از آنجایی که این اعلامیه بعد از جنگ جهانی دوم تدوین شد که مردم از تکلیف خسته شده بودند، شکلی خاص داشت و لذا گفتند به مردم آزادی و راحتی می دهیم و نقطه ثقل بحث شان در مورد حق دادن به مردم بوده است ولی ما نمی توانیم مردم را رها کنیم و بگوییم بروید لذت ببرید و راحت باشید این گونه هم جنس گرایی هم حق می شود! چنان که در کشورهای غربی چنین است.
حقوق بشر اسلامی به حق و تکلیف توامان توجه می کند
وی با بیان اینکه در اعلامیه حقوق بشر اسلامی تکلیف مورد توجه واقع شده است، ابراز کرد: حق و تکلیف دو روی یک سکه هستند و در اعلامیه حقوق بشر اسلامی به این دو توجه شده است و انسان در این دیدگاه جایگاه خاصی دارد. از سوی دیگر، رویکرد حق گرایانه مطلق غربی از دیدگاه حقوق بشر اسلامی باطل است چراکه همان طور که اشاره شد حقوق بشر اسلامی تکلیف محور و حق محور است.
این محقق ادامه داد: در اعلامیه جهانی حقوق بشر که با نگاه غیردینی تدوین شده مشروعیت بخشیدن به حکومت توسط مردم انجام می شود، ولی در اعلامیه حقوق بشر اسلامی هیچ گاه نگفته اند، حکومت و قدرت بلکه از کلمه «ولایت» استفاده شده است؛ از سوی دیگر در اعلامیه جهانی حقوق بشر هیچ سخنی از مبارزه با استعمار به میان نیامده در حالی که در حقوق بشر اسلامی از این مساله صحبت شده است.
در ادامه این میزگرد، تقی عبدالسلام، فعال سیاسی-اجتماعی سوریه و از مدافعان حرم طی سخنانی، بیان کرد: از زمان شروع جنگ سوریه، حقوق بشر کاملا زیر پا گذاشته شد. اکثر کشورهای عربی به ما خیانت کردند و حتی در این جنگ شریک شدند. یک دوره جنگ میان عراق و ایران بود و یک خبرنگار اروپایی از حافظ اسد سوال کرد که چرا دست اعراب را نگرفتید و سراغ یک کشور دیگر (ایران) رفتید؟ او پاسخ داد این حرف را متوجه نمی شوید اما برای بعد می گویم که روزی می آید که اعراب در پهلوی ما خنجر می زنند و جمهوری اسلامی از ما حمایت می کند.
وی تاکید کرد: وقتی آمریکا ادعای حمایت از حقوق بشر را دارد و در همین سوریه چندین بار این حقوق را زیر پا گذاشت و خودش در آغاز جنگ سوریه شریک شد، آمریکا دخالت های نظامی مستقیم و غیرمستقیم را در سوریه انجام داده و سوریه را تحریم کرده است، این نشان می دهد که حقوق بشر را اصلاً رعایت نکرده و به آن قائل نیست.
نظر شما