منظور قرآن از نعمت باطنی

خبرگزاری شبستان: گروه مهدویت و غدیر: خداوند در آیه 20 سوره لقمان می فرماید: «أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُنِيرٍ» (آیا ندیدید که خداوند آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمین است، برای شما مسخر کرده و نعمت های ظاهری و باطنی خود را بر شما سرازیر کرده است؟ ولی بعضی از مردم بدون هیچ دانش و هدایتی و بدون هیچ کتاب روشنگری، درباره خداوند به جدال و ستیز می پردازند).

نکته ها

1.نعمت های الهی، هم گسترده و فراوان «أسبَغَ»(1)، هم در دسترس بندگان «عَلَيْكُمْ» و هم متنوع «ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً» است.

2. در این آیه، به دو گونه نعمت اشاره شده است، نعمت ظاهری، مانند سلامتی، رزق و روزی، زیبایی و امثال آن، و نعمت باطنی مانند ایمان، معرفت، اطمینان، حسن خلق، امداد غیبی، علم، فطرت، ولایت و ... .

3. «محمد بن زیاد أزدی» گوید: از سرور خود، موسی بن جعفر(ع) درباره تفسیر این کلام الهی پرسیدم: «وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً» فرمود: «نعمت ظاهر، امام ظاهر است و نعمت باطن، امام غائب». گفتم: آیا در میان ائمه(ع) کسی هست که غائب شود؟

فرمود: «آری! شخص او از دیدگان مردم غائب می شود، اما یاد او از قلوب مومنین غایب نمی گردد. او دوازدهمین ما امامان است. خداوند برای او هر امر سختی را آسان و هر امر دشواری را همواره سازد و گنج های زمین را برایش آشکار کند و هر بعیدی را برای وی قریب سازد و توسط وی تمامی جباران عنود را نابود کند و هر شیطان متمردی را به دست وی هلاک سازد. او فرزند سرور کنیزان است، کسی که ولادت اش بر مردمان پوشیده و ذکر نامش بر آنها روا نیست؛ تا آنگاه که خدای تعالی او را ظاهر اسخته و زمین را پر از عدل و داد کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد».(2)

4.بی توجهی به آفریده ها و نقش آنها در زندگی بشر، سبب سرزنش و توبیخ است. «األم تَرَوا»

5.تمام آفریده ها هدفمند و به خاطر بهره گیری انسان خلق شده اند. «سَخَّرَلَکُم»

6.نباید از نعمت های باطنی خداوند غفلت کنیم و نسبت به آنها بی توجه باشیم.(اَلَم تَرَوا ... باطِنَةً).

پی نوشت ها:

1.«اسباغ» به معنای گسترانیدن و توسعه دادن است.

2.کمال الدین و تمام النعمة، ج2، ص ۳۸۹.

*برگرفته از  «آیه های مهدوی»، محسن قرائتی به کوشش حسن ملایی