خبرگزاری شبستان: مسجد خانه خدا در زمین، نهادى است که به امر الهى و به دست مبارک پیامبر بزرگوار اسلام در نخستین روزهاى تاسیس حکومت اسلامى در مدینه بنیان نهاده شد و از همان آغاز همچون دین مبین اسلام، جامع و همه جانبه بود.
مسجد که نخستین نهاد عینى تمدن اسلامى محسوب مى شود از همان بدو تاسیس علاوه بر این که پایگاه دینى و معبد مسلمین به شمار مى رفت، نخستین کانون فعالیت هاى سیاسى، اجتماعى، علمى و فرهنگى مسلمین نیز بود و پایه هاى اساسى حکومت اسلامى در زمان پیامبر اکرم(ص) در این مکان استوار شد چرا که مقر حاکمیت پیامبر در آن قرار داشت و بعدها نیز اصول و مبانى دین اسلام از همین نهاد مقدس به مردم عرضه مى شد.
بدین ترتیب مسجد که خود یک نهاد تمدن اسلامى بود به زودى به عنصر مادى و عینى در کنار عنصر فرهنگى اسلام تبدیل و در تمدن سازى دخیل شد و به تدریج با توسعه گسترده تمدن اسلامى جاى خود را به عنوان نماد اسلام در سراسر بلاد اسلامى باز کرد به طورى که هر کجا و در هر شهر و قریه اى که مسجدى وجود داشت، آن منطقه جزء قلمرو فکرى و فرهنگى و البته گاه سیاسى اسلام شمرده مى شد.
مساجد با کارکردهاى متعددى که داشت، آن چنان در درون جامعه اسلامى نهادینه شد که مومنان آن را بر خانه هاى خویش ترجیح مى دادند، در واقع ویژگى اصلى مسجد این بود که هم چون اسلام با همه شئون زندگى مردم سر و کار داشت و البته به همه آنها جهت الهى و دینى مى داد و این با روح اسلامى نیز سازگار بود چرا که اسلام جوهره همه فعالیت هاى مسلمین در جامعه اسلامى را عبودیت مى دانست.
این نهاد مقدس نیز همانند سایر نهادهاى تمدن اسلامى و همچون خود تمدن اسلامى فراز و فرودهاى فراوانى را طى کرد تا به زمان حال رسید، روزگارى در دوران صدر اسلام، مسجد قلب تپنده امت و جامعه اسلامى و مقر حاکمیت و حضور بزرگترین فرستاده الهى (ص) و مرکز بى بدیل همه فعالیت ها و امور جارى مردم بود و مردم همه جهت گیرى هاى خود را از آن اخذ مى کردند، پس از ارتحال نبى اکرم (ص) در دوران خلفاى راشدین نیز اوضاع تا حدود زیادى به همین منوال بود.
اما با به قدرت رسیدن بنى امیه و حاکمیت آنها بر جهان اسلام توام با انحرافات و بدعتهاى فراوانى که در همه ابعاد اسلام اتفاق افتاد، تحولات فراوان نیز در کارکردهاى مسجد آغاز گشت و این تحولات منفى به تدریج ادامه یافت تا جایى که در دوران حاکمیت بنى عباس و بعد از آن مرکز جامعه به حاشیه رانده شد و اهم کارکردهاى خود را از دست داد و دیگر نه پایگاه حاکم بود نه پایگاه حضور مردم، این وضعیت تا دوران حال ادامه یافت و تلاش هاى پراکنده و مقطعى براى احیاى موقعیت آن نیز ثمرى نداشت و اکنون ما وارث این روند تاریخى هستیم.
طی روزهای آینده اجلاس سراسری نماز امسال با عنوان مسجد طراز اسلامی در استان بوشهر برگزار می شود از اینرو در گفتگو با کارشناسان این حوزه به تشریح ویژگی های مسجد طراز اسلامی و بررسی جایگاه این مسجد پرداختیم.
حجت‌الاسلام حسین روحانی‌نژاد، معاون فرهنگی و امور تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی کارکردهای مسجد در اسلام را کارکردهای روشن و مشخصی دانست و به خبرنگار شبستان گفت: مسجد در صدر اسلام، پیروزی انقلاب اسلامی، دوران دفاع مقدس و در مشارکت‌های اجتماعی نقش تأثیرگذاری داشته است و به طور قطع هر مسجدی که بتواند با برنامه‌ریزی‌های مناسب مردم را به اسلام و باورهای دینی نزدیک کند، مسجد ایده ال اسلامی محسوب می شود.
وی با معرفی دیگر شاخصه های مسجد نمونه اسلامی گفت: حضور امام جماعت آگاه و آشنا به مباحث روز، برگزاری برنامه‌های معارفی و مذهبی در صفوف نماز، بهره مندی جوانان از امکانات روز و اینترنت، سامانه‌های الکترونیکی و فضای مجازی در مسجد می‌تواند از دیگر شاخصه‌های مسجد طراز اسلامی باشد.
حجت‌الاسلام روحانی‌نژاد با بیان اینکه مسجد طراز با مسجد اسلامی باید به طور منسجم زمینه حضور بیشتر مردم به ویژه جوانان را در مسجد جذب کند، ادامه داد: پاکیزگی مسجد، نظافت، تعامل میان متولیان مساجد در دستیابی به مسجد طراز اسلامی مؤثر است و از شاخصه‌ها به شمار می‌آید.
معاون فرهنگی و امور تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی با بیان اینکه با توجه به اینکه دولت در حاکمیت نظام اسلامی شکل گرفته است و نباید در رابطه با مسجد تصدی‌گری داشته باشد، اظهار کرد: در عین حال دولت باید از مساجد حمایت و پشتیبانی داشته باشد و برنامه‌ریزان مساجد در مسیر صحیح از مساجد حمایت داشته باشد.
مسجد نمونه اسلامی در ابعاد معنوی و مادی به مردم خدمات ارایه می دهد
حجت الاسلام حسین ابراهیمی، نماینده بیرجند در مجلس شورای اسلامی نیز در تشریح مسجد ایده آل مورد تاکید اسلام گفت: مسجد طراز اسلامی دارای ابعاد مادی و معنوی است که بعد مادی مسجد واقع شدن آن در مرکز شهر و روستا است و از لحاظ زیبایی ظاهری، معماری اسلامی و ایرانی در آن رعایت شده باشد.
وی با اشاره به اینکه مسجد نمونه اسلامی باید برای دیگر مساجد الگو باشد، بنای مسجد نمونه باید برطرف کننده نیازهای مومنین باشد و امام جماعت آن یک امام جماعت متقی، آگاه و آشنا به مسائل روز باشد و با برقراری تعامل میان تمام نهادهای فعال در مسجد در راستای جذب مردم به این پایگاه اثرگذار دینی تلاش کند.
رییس سابق مرکز رسیدگی به امور مساجد کشور ادامه داد: مسجد طراز اسلامی و مورد تاکید اسلام باید به صورت مردمی اداره شود و مردم در عمران معنوی و مادی مسجد نقش داشته باشند در کنار آن دولت نیز وظیفه دارد به مساجد و اماکن مذهبی از حیث بنا و فرهنگی کمک کنند تا مسجد همان نقشی را که در زمان پیامبر (ص) در ابعاد مختلف ایفا می کرده است در حال حاضر نیز ایفا کند.
آگاهی بخشی و بصیرت دهی به حرکت امت اسلامی از مولفه های مسجد ایده آل اسلامی
حجت الاسلام حسین سبحانی نیا، عضو هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی در تبیین شاخصه های مسجد ایده آل اسلامی گفت: مسجد نمونه اسلامی باید از لحاظ فضا، موقعیت، امکانات تبلیغی و داشتن یک عالم وارسته برای امامت جماعت، مجموعه هایی چون کانون فرهنگی هنری، بسیج و امکاناتی که موجب کارایی مسجد می شود مجهز شود که زمینه ساز تبیین معارف الهی باشد.
وی بسترسازی برای دستیابی به مسجد طراز اسلامی را از وظایف دولت و حاکمیت دانست و افزود: همین که دولت شعار مسجد محوری را برای انجام فعالیت های خود اصل می داند و از طریق دستگاه هایی همچون وزارت مسکن، وزارت راه و ترابری، سازمان تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه دستیابی به مسجد ایده آل را تسهیل بخشد در دست یابی به مسجد نمونه اسلامی می تواند تاثیرگذار باشد، بنابراین بدون آنکه مساجد دولتی شوند باید نقش دولت برای فراهم کردن بسترهای لازم برای دستیابی به مسجد نمونه ممکن شود.
نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: انقلاب اسلامی ایران برگرفته از مساجد بود و پایگاه انقلاب و ترویج تفکر اسلامی امام خمینی (ره) نیز از مساجد نشات گرفت، همواره درصدر اسلام نیز مساجد نقش تاثیرگذاری داشتند در حال حاضر نیز مسجد طراز اسلامی در آگاهی بخشی و بصیرت دهی به حرکت امت اسلامی نقش آفرین است.
بازشناسی کارکردهای مسجد گامی اثرگذار در تحقق مسجد طراز اسلامی
محمدعلی موظف رستمی، کارشناس حوزه مسجد با بیان اینکه با بازشناسی و کاربردی کردن کارکردهای مسجد در صدر اسلام می توان به مسجد مورد تاکید اسلام رسید، افزود: با بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی در ارتباط با این پایگاه اثرگذار دینی و با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی می توان به مسجد ایده آل اسلامی دست یافت. در حال حاضر باید به انتظاراتی که از مسجد با توجه به شرایط امروز وجود دارد توجه کرد و پیام مقام معظم رهبری به اجلاس نماز در مورد جایگاه مسجد در اسلام را به عنوان یک پایه و اساس در دست یابی به مسجد طراز اسلامی مورد توجه قرار داد زیرا با توجه دادن به این مولفه ها می توان به مسجد مورد نظر دست یافت.
وی داشتن نگاه جامع‌گرایانه، توجه به حوزه سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و حوزه منابع انسانی مسجد را از دیگر مؤلفه‌هایی دانست که در رسیدن به مسجد طراز اسلامی باید مورد توجه قرار داد و گفت: بحث زیبایی‌شناسی، معماری مناسب با بهره‌گیری از معماری اصیل اسلامی و ایرانی در افزایش جاذبه های مسجد تأثیرگذار است که باید این مسئله در ساخت مسجد مورد توجه قرار گیرد.
موظف رستمی ادامه داد: چگونگی تعامل و دخالت دولت و حاکمیت و مردم باید در بخش نرم افزاری و سخت افزاری مسجد مشخص و نهادینه شود. با بررسی و توجه به وضعیت مطلوب و موجود می‌توان مسیرهای راهبردی و سیاست‌ها و چشم‌اندازهایی را در این مسیر مشخص کرد.
پایان پیام/
نظر شما