خبرگزاری شبستان- گرگان: «کلاریویت انالیتیکس» موسسهای است که سالانه فهرستی روزآمد از دانشمندان پر استناد را معرفی می‌کند که مقاله‌های علمی متعددی آنها در گروه یک درصد برتر مقالات پر استناد در رشته تخصصی وسال قرار دارند.
تعداد پژوهشگران پراستناد سال ۲۰۱۸ در فهرست «کلاریویت انالیتیکس» بیش از ۴ هزار نفر است و در میان این پژوهشگران پر استناد سال ۲۰۱۸ تعداد ۱۷ برنده جایزه نوبل نیز وجود داشت.
۱۰ کشوری که بیشترین تعداد دانشمندان پر استناد را در اختیار دارند به ترتیب شامل آمریکا با 2 هزار و 639 نفر، انگلستان با ۵۴۶ نفر، سرزمین اصلی چین با ۴۸۲ نفر، آلمان با ۳۵۶ نفر، استرالیا با ۲۴۵ نفر، هلند با ۱۸۹ نفر، کانادا با ۱۶۶ نفر، فرانسه با ۱۵۷ نفر، سوئیس با ۱۳۳ نفر و اسپانیا با ۱۱۵ نفر هستند.
اما در کشور ما نیز 16 دانشمندان مقالاتشان در بین 4 هزار و 58 پژوهشگر پر استناد جهان قرار گرفته بود و از دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی گرگان نیز«سید مهدی جعفری» منتخب شد، این مهم بهانهای برای گفتگوی خبرگزاری شبستان با این دانشمند و پژوهشگر برتر کشور عزیزمان شد.
شبستان: لطف خودتان را معرفی کنید؟
جعفری: سید مهدی جعفری متولد ۱۳۵۴ هستم مدرک کارشناسی خود را سال ۱۳۷۵ از دانشگاه ارومیه کسب کردم و به دنبال آن از دانشگاه فردوسی مشهد دوره کارشناسی ارشد را سپری و توانستم بورسیه وزارت علوم در سال 1382 شوم و برای ادامه تحصیل به کشور استرالیا بروم و مدرک دکترای خود را در رشته فناوری فرآیندِ و مهندسی فرآیندِ و نانو فناوری در صنایع غذایی کسب کنم، در حال حاضر در دانشگاه منابع طبیعی گرگان ۱۲ سال است فعالیت می‌کنم.
شبستان: چه پژوهشهایی در هیئت‌علمی دانشگاه داشتید؟
جعفری: کارهای خوب در هیئت‌علمی دانشگاه داشتیم گرچه می‌توانستم در خارج از کشور نیز فعالیت کنم و باوجودآنکه می‌دانستم کار کردن در داخل کشور سخت‌تر است ولی با قبول این واقعیت‌ها به دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی آمده بودم و از این تصمیم نیز راضی بودم چراکه دوست داشتم برای کشورم و مردمان کشورم کارکنم.
فعالیت‌های پژوهشی خود را در حوزه دکترا مهندسی فرآیند و نانو فناوری ادامه دادم و توانستم در سطح جهانی مقالات مختلفی چاپ کنم و این مقالات نیز داوری شد و حتی برای همکاری‌های بین‌المللی نیز از من دعوت شد و توانستم در ماههای گذشته جزو 4 هزار دانشمندانی باشم که مقالاتشان به‌عنوان پراستناد در جهان موردتوجه قرار گرفته است.
از لیست منتشرشده 2 هزار و 500 دانشمند در کشور آمریکا هستند و اکثر این دانشمندان افراد مهاجری هستند که از دیگر کشورها به آمریکا می‌روند و 16 دانشمند کشور ما نیز در این فهرست قرار گرفته است، درگذشته در سه سال پیش نیز به‌عنوان دانشمندان یک درصد برتر جهان در سال ۲۰۱۴ در این فهرست نام من قرار داشت و در آن زمان 140 تا 150 دانشمند ایرانی در این فهرست وجود داشت.
شبستان: جایگاه ایران را در این رتبه‌بندی چگونه می‌بینید؟
جعفری: 150 هزار نفر هیئت‌علمی در کشور داریم و نصفی از این افراد در مراکز دانشگاهی دیگر نیز فعالیت می‌کنند و باید تلاش ما برای کیفی‌سازی حوزه علمی بیشتر شود.
شبستان: مقالات شما در چه زمینه‌ای منتشرشده است؟
جعفری: در حوزه نانو فناوری و نانو کپسوله کردن مواد غذایی، و فرمولاسیون محصولات غذایی با ترکیب نانو بوده که از حوزه دانش‌بنیان و هایتک است و این موضوعات بین‌رشته‌ای است و با تغذیه، داروسازی و صنایع غذایی ارتباط دارد و با کمک نانو می‌توانیم کارایی آنها را بیشتر و تأثیر آن را افزایش دهیم و به بیماری مختلف مثل سرطان، بیماری‌های قلبی و عروقی کمک کنیم و راه مبارزه با این بیماری‌ها یک‌طرف تغذیه است که باید ترکیبات زیست فعال را به‌صورت طبیعی به بافت‌های مختلف برسانیم و در این حوزه جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد.
شبستان: چه میزان مقاله منتشر کردید که شما را در این فهرست قرارداد؟
جعفری: در آخرین وضعیت تقریباً ۱۵۰ مقاله ISI در نشریات بین‌المللی معتبر و ۱۰۰ مقاله به‌صورت فارسی چاپ‌شده است و در سال ۲۰۱۵ نیز مقالاتی توانستم در مجلات علمی کشور آلمان به چاپ برسانم و همچنین با همکاری یک پروفسور آمریکایی «مک کلمنس» در همان سال توانستم 3 کتاب را به چاپ برسانم که به دنبال آن برای 20 جلد با یکی از نشریات معتبر آلمانی قرارداد بستیم البته در تیم‌های خود افراد نخبه از کشورهای سوئیس، آلمان و فرانسه و چین با من همکاری می‌کنند.
شبستان: تا چه میزان فعالیت‌های دانش‌بنیان در دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی گرگان اهمیت دارد؟
جعفری: دانش‌بنیان بودن و امنیت غذایی را باید در درجه نخست از استان آغاز کنیم، استان ما یک استان کشاورزی و باغبانی است و در تولید گندم کشاورزی و مواد این‌گونه رتبه‌های خوبی داریم و چیزی که ارزش‌افزوده پیدا کند و اشتغال و برندسازی شود صنایع تبدیلی و تکمیلی است، تا زمانی که ایده به محصولات تبدل نشود درآمدی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تولید نمی‌شود.
اگر بخواهیم پیشرفت کنیم باید روی صنایع پیشرفته سرمایه‌گذاری شود و خوشبختانه این سرمایه‌گذاری نسبت به صنایع سنگین کمتر است و این بزرگ‌ترین مزیت این صنایع است و اشتغال بیشتری ایجاد می‌کند و لوکوموتیوی است که سبب توسعه کشاورزی می‌شود.
صنایع تبدیلی اگر به‌روز باشند، می‌توانند باعث توسعه شوند و می‌توانند درآمد خوبی برای استان به وجود بیاورد و محصولاتی که تولید می‌کنیم می‌تواند به کشورهای آسیای میانه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و خزر به‌راحتی صادر شود.
استان گلستان در زمینه معادن ید و صدف رتبه جهانی دارد ولی هیچ کاری در حوزه فرآوری و هایتک شدن در این زمینه‌ها نداشتیم و خیلی ساده آنها را خام صادر کردیم و می‌توانیم بادانش فنی صادرات خوبی داشته باشیم.
در صنایع مرتبط با چوب استان ما که یک استان جنگلی است نهایت کاری که کردیم توانستیم نئوپان ایجاد کنیم و نتوانستیم محصولات چوبی هایتک و دانش‌بنیان داشته باشیم.
شبستان: چه اقدامات پژوهشی در دانشگاه منابع طبیعی پیگیری شده است؟
جعفری: باهدفگذاری که از یک دهه قبل رقم خورده اتفاق خوبی در حوزه پژوهش افتاده و چاپ مقاله ISI را داشتیم و توانستیم رتبه‌های خوبی را نیز به دست بیاوریم و توانستیم به هدف‌گذاری‌های خود برسیم.
مقاله درست است می‌تواند برای تولید یک علم در دانشگاه مفید باشد ولی زمانی می‌تواند به کار آید که تبدیل به فناوری شود و علمی که از کتاب و مقاله به محصول تبدیل شود در این حوزه اقدامات خوبی نداشتیم و نیاز است در حوزه پژوهشی، فناوری و تولید محصول فکر کنیم و سرمایه‌گذاری اتفاق بیفتد.
در این حوزه دانشگاه وزارتخانه هدف‌گذاری خوبی انجام داده و روی کاغذ برنامه‌ها خوب است و زمانی می‌تواند مفید باشد که بستر آن نیز فراهم شود.
شبستان: امکانات در حوزه پژوهشی چگونه است؟
جعفری:امکانات ما در حوزه پژوهشی ضعیف است و متأسفانه سخت‌افزار و دانش‌پژوهی را نتوانستیم به‌روز کنیم و اگر بخواهیم در این حوزه پیشتاز باشیم باید امکانات سخت‌افزاری را در پژوهش‌ها روز بهکار گیریم و ایجاد کارگاه صنعتی و مراکز پایلوت در دانشگاه قدم‌های خوبی برداشته و دو سالن نیمهصنعتی در دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی ساخته‌شده و ازنظر ساختمان و سازه امکانات دستگاهی و نیمهصنعتی در ابن مرکز فعال شود و پس از تحقیقات آزمایشگاهی این موضوعات را نیمهصنعتی کنیم و آموزش به دانشجویان و اساتید بدهیم و تبدیل به محصول کنیم و سپس می‌توانیم امتیاز آن را بفروشیم و یا تبدیل به محصول کنیم.
شبستان: رابطه صنعت و دانشگاه را چگونه می‌تواند قوی‌تر کرد؟
جعفری: نیاز است که ارتباط دانشگاه با صنعت قوی‌تر شود و صنعت باید ببیند که ما در حال کار کردن در این زمینه هستیم و مشکلات صنعت را حل می‌کنیم، پژوهشگران ما در دانشگاه باید بودجه از صنعت بگیرند و دانشجوی توانمند و ماهر ایجاد کنیم تا دانش به فناوری تبدیل شود، در واقع صرفاً نباید به چاپ مقالات در دانشگاه اکتفاء کنیم و باید بتوانیم دانش را به کالا و محصول تبدیل کنیم.
یکی از بزرگ‌ترین مشکل ما در فارغالتحصیلان این است که مهارت کاربردی و عملی را در صنعت ندارند و مسائل را به شکل تئوری حفظ کردند و اگر این مراکز نیمهصنعتی در دانشگاهها شکل بگیرد پارکهای علم و فناوری در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند، می‌توانند به آینده دانشجویان امیدوار بود.
یکی از موارد جدی که پیگیری می کنیم مجموعهای است که هدف آن راهاندازی صنایع کوچک غذایی است و کسب و کارهای کوچک به سه شکل مختلف به شکل کارگاه کوچک درون شهری مثل فرآوردههای گوشتی و فرآوردههای لبنی با سرمایه‌گذاری کم و یا راهاندازی واحدهای خدماتی که صفر تا 100 آن را بتوانیم انجام دهیم، حالت دوم مشاغل خانگی است، در جامعه افرادی نیازمند درآمد هستند و در حوزه صنایع غذایی می‌توانیم از این نیروها بهکارگیری کرده و ایده های خاصی در این زمینه داریم و وزارت تعاون امیدواریم از این طرح حمایت کند و در حالت سوم فرآوری در مزارع را دنبال می‌کنیم که بتوانیم ضایعات محصولات کشاورزی که در حال حاضر بالا است و ۳۰ تا ۴۰ درصد اعلام می شود را کاهش دهیم و اگر جلوی این ضایعات را بگیریم می‌توانیم واردات را کم کنیم.
باید شرایطی را فراهم کنیم که کشاورزان ما امکانات حداقل فرآوری را داشته باشند و بتوانند چیپس میوه تولید کنند و به این ترتیب ضایعات کمتر می‌شود و زنجیره حملونقل هدر نمیرود.
شبستان: تحقیقات در دانشگاه باید به چه سمتی برود؟
جعفری: باید در دانشگاه کارهای تحقیقاتی انجام شود که بتواند مشکل حوزه صنعت را حل کند و صرفاً تئوری مسائل را دنبال نکند و صنعت ارتباط خوبی باید با دانشگاه داشته باشد و نیاز است مراکز نیمهصنعتی در دانشگاه ایجاد شود.
کشاورزان آسیای میانه و کشورهای عربی خلیج فارس و عراق نیاز زیادی به محصولات غذایی دارند و می‌توانیم از این پتانسیل استفاده کنیم و بستهبندی مناسب و برند درجه یک تولید کنیم و با استفاده از این ظرفیت در استان درآمد، اشتغال و رونق کشاورزی به وجود بیاوریم.
شبستان: نظر شما در مورد استارتاپها چیست؟
جعفری: استارتاپها و پارکهای علم و فناوری موضوعات خوبی است که اتفاق افتاده و مسیر تولید علم به محصول را تسریع می‌کند و خوشبختانه دانشجویان متوجه شدند درس خواندن به تنهایی به کار نمیآید و باید به کارآفرینی فکر کنند و این استارتاپها کمک می‌کنند ایدههای خلاقانه شکل بگیرد و در مسیر تجاریسازی قرار گیرد.
نظر شما