جریان های ادبی هنری دهه ۶۰ متشتت بود

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، «حجت الاسلام مهدی جهان» عصر دیروز(شنبه،29 دی) در نشست «بررسی آثار داستانی دفاع مقدس دهه 60» که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گفت: پدیده ادبیات داستانی در کشور ایران پدیده خاصی است. در اوایل دهه 60 بنیان های فکری هنوز تبیین نشده بودند و ملاحظات انقلابی وجود داشت و همچنین جریان انقلاب حاکم بود. از طرفی جریان های خاصی مانند ترورها در کشور رخ داده بود که می توانست طلایه دار جریان فکری خاصی باشد. از طرف دیگر جریان های سیاسی مثل مجاهدین خلق در کشور وجود داشت و از طرف دیگر هم جریان های روشنفکری مطرح بود. ایران در دهه 70 به جهت سیاسی به ثبات رسید.

عضو شورای علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه ساختار فکری و نظری دهه 60 متشتت بود، عنوان کرد: جریان های سیاسی هر یک در این دهه بر مبنای فکری خود اعلام حضور کردند و حتی آموزش می دادند. برخی از آنها شرقی، برخی غربی و دسته ای هم معتدل بودند. جریان اسلامی از یک طرف، فقهیون از طرف دیگر و همچنین اخباریون نیز از یک سو مطرح بودند. از یک طرف واقع گرایی آقای ناصری و از سوی دیگر جبرگرایی احمد محمود را در این دوره داشتیم. از یک سو انکار و طرد الهیات تقی مدرسی را داشتیم و از طرفی تمایلات اشراقی و تمثیلی داشتیم. هر یک از اینها از یک جریان فکری ریشه گرفته بودند، به هر حال ما جریان خاص ادبی و هنری در دهه 60 نمی بینیم چون جریان ها متشتت و راه رونده بودند.

وی خاطرنشان کرد: نظریه های اسلامیون در دهه 60 قابل تامل است از یک طرف انکار مسایل عرفانی را می بینیم و از سوی دیگر فلاسفه بودند. می توان گفت که 20 شاعر طراز اول در دهه 60 از آقا سیدجلال آشتیانی تاثیر پذیرفتند. گروه های سیاسی در نظریه های فرهنگی ورود یافتند، نظریات فکری در عرصه ادب و هنر شدیدا حضور داشتند. نظریه های ادبی و هنری که متعلق به انقلاب اسلامی باشد را در دهه 60 مشاهده نمی کنیم.

حجت الاسلام جهان در مورد مکاتب فرهنگی و هنری دهه 60 اظهار داشت: در این دهه چه در عرصه سینما، چه در حوزه حجم سازی و نقاشی مکتب انتزاعی نداشتیم اما مکتب کلاسیک را در عرصه های مختلف هنر حاضر می بینیم. در دهه 60 مکتب رئالیسم هم وجود داشت همچنان که مکتب رمانتیک وجود داشت. مکاتب سورئال هم وجود داشتند.

این پژوهشگر در مورد سبک های فرهنگی هنری دهه 60 تصریح کرد: داستان نویسانی بودند که تعامل شاعرانه داشتند و همچنین شاعرانی بودند که خود را عارف می دانستند و ما هر دو دسته را در دهه 60 شاهد بودیم. سبک زنانه را در داستان های دهه 60 حتی از سوی نویسندگان مرد می بینیم اما در دهه 60 سبکی به نام انقلاب اسلامی نمی بینیم. در دهه 60 تفکر بنیادینی به نام تفکر انقلاب اسلامی در مقابل تفکر جمهوری اسلامی قرار گرفت. در دهه 90 که در آن قرار داریم، داستان قدرتمندی نداریم که بگوییم این داستان متعلق به انقلاب اسلامی است.