به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، به مناسبت چهلمین سالروز پیروزی انقلاب اسلامی و ورود جمهوری اسلامی به فصل جدیدی از زندگی، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای مهم و راهبردی با تشکر از حضور سرافرازانه و دشمن‌شکن مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن، به تبیین ویژگی‌های مسیر پرافتخار پیموده شده در چهل سال گذشته و برکات خیره‌کننده انقلاب اسلامی در رساندن ایران عزیز به جایگاه شایسته ملت پرداختند و با تأکید بر امید واقع‌بینانه به آینده و نقش بی‌بدیل جوانان در برداشتن گام بزرگ دوم به سمت آرمان ها، خطاب به جوانان و آینده‌سازان ایران مقتدر، الزامات این جهاد بزرگ را در هفت سرفصل اساسی بیان کردند.
ایشان در سرفصل هفتم این بیانیه در مورد سبک زندگی عنوان کردند: «سخن لازم در این باره بسیار است. آن را به فرصتی دیگر وامی گذارم و به همین جمله اکتفا می کنم که تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیان های بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه میطلبد که باز چشم امید در آن به شما جوان ها است.»
با توجه به اهمیت ابعاد این بیانیه و همچنین تاکید مقام معظم رهبری(مدظله العالی) نسبت به مساله سبک زندگی بر آن شدیم گفت وگویی با حجت الاسلام «محمد شبدینی پاشاکی»، استادیار پژوهشکده الهیات و معارف اسلامیِ پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع) داشته باشیم، وی تاملات و نوشته های متعددی در باب مساله سبک زندگی داشته است. در ادامه حاصل بخش نخست این گفت وگو تقدیم حضورتان می شود:
در سال های اخیر لایف استایل یا همان سبک زندگی حجم بالایی را در شبکه های مختلف خارجی و در قالب برنامه های مختلف اعم از رادیویی و تلویزیونی به خود اختصاص داده و همچنین به عنوان یکی از اصلی ترین زیرگروه های مطالب سایت ها درباره آن ارایه محتوا می شود. در نتیجه این تبلیغات، بسیاری سعی می کنند زندگی خود را بر همان اساس شکل دهند، با این مقدمه و با توجه به نفوذ بسیاری از مولفه های زندگی غربی به جامعه، سوال ما این است که سبک زندگی شامل چه مواردی می شود و چه قدر بر شخصیت و عملکرد افراد موثر است؟
سبک زندگی ایرانی اسلامی یکی از گفتمان های مقام معظم رهبری(مدظله العالی) است که همواره روی آن تاکید داشته و مطالب متعددی را نسبت به این مساله مطرح کرده اند.
دنیای غرب نیز مدتی است که روی این مساله کار می کنند چون به این نتیجه رسیدند که اگر بتوانند با رفتارها و نسخه هایی که برای زندگی می پیچند عقاید را بر گردانند موفق تر خواهند بود، در نتیجه رفتاری را در سبک زندگی بر اساس معیارهای فرهنگ خود که همان لیبرال دکوکراسی است شکل می دهند. در این قالب معنویت جایی ندارد و یا کمتر برایش جایگاهی تعریف شده است.
غرب می خواهد همین رویکرد را در قالب یک برنامه منسجم در کشورهای مختلف جهان جاری و ساری کرده و در واقع دنیا را یکسان کند و به قول آن متفکر غربی همه آمریکایی بخورند، آمریکایی بیاشامند، بخوانند و فکر کنند!
از این جهت است که غرب برای ایجاد چنین سیطره ای اقداماتی نظیر تاسیس رستوران های زنجیره ای، تولید لباس با پیام های خاص، نشر محتوا در فضای مجازی و ... سعی می کند تا عقاید و افکارش در سبک زندگی را به جهانیان بقبولاند.
و به همین دلیل است که امروز در بیشتر کشورها سبک زندگی سنتی، بومی و ملی تغییر کرده و بیشتر رنگ و بوی زندگی غربی ها را می دهد. به عبارت دیگر، غرب ابتدا افکار و عقاید را تغییر می دهد و بعد در مقام براندازی یک سیستم بر می آید.
سبک زندگی در بردارنده موارد متعددی از جمله عادات و رفتار، غذا خوردن، لباس پوشیدن، نوع گفتمان، نوع برخورد و .... می شود. در واقع تمامی ابعاد زندگی افراد و شخصیت آنها از روی همین سبک زندگی شناخته می شود. این گونه است که غرب با توجه به اهمیت موضوع، به دنبال یکسان سازی سبک زندگی در فرهنگ های مختلف بر می آید. البته نگاهشان نیز هوشمندانه است و یک نگرش بلندمدت دارند شاید به این معنا که نگاه ۳۰ ساله دارند و به عبارت امروزی ها آینده نگرانه نگاه می کنند و کاری می کنند که به نتیجه برسند.
مهمترین ابزار غرب برای رسیدن به این اهداف چیست؟
مهمترین ابزار آنها به ویژه در روزگار کنونی فضای مجازی و رسانه های خرد و کلانی است که در اختیار دارند. این رسانه ها شخصیت های مختلف با سبک زندگی خاص را معرفی می کنند تا نهایتا به یک شخصیت بندی و نسخه برای افراد دیگر برسند و الگوی سبک زندگی را معرفی کنند. بر اساس همان علایق نیز مسایلی را برای آنها تعریف می کنند لذا در کشورهای غربی چند سالی است که روی این قضیه کار می کنند.
اسلام در این مورد سبک زندگی چه قرائت و نگاهی دارد؟
اسلام برای بخش های مختلف زندگی برنامه تدوین کرده منتهی ما در این زمینه کار نکرده ایم. شاید برخی خیال کنند که رویه ای که در میان گذشتگان ما وجود داشته به دلیل آنکه با تکنولوژی همراه نبوده در نتیجه برای امروز کاربردی نیست در حالی که چنین نیست.
در جزء جزء مسایل زندگی از خودرن، آشامیدن، رفتار با والدین، با همسر، با فرزند، نوع مواجهه با افراد مختلف در شرایط مختلف، کار کردن، زمان بندی و ... اسلام برنامه داده است و ائمه اطهار(ع) نسبت به آن مطالب مختلفی را بیان کردند.
اسلام از همان ابتدای ظهور در دوره 23 ساله پیامبر(ص)، یک سبک زندگی برای همه ارایه کرد منتهی ما نتوانستیم آن منش را در جامعه بیاوریم و بعد از 1400 آن را به روز و به عبارت دیگر رفتار برایش تعیین کنیم. در واقع بیشتر روی تئوری ها کار کرده ایم.
اگر سبک زندگی با قرائت مدنظر در امروز جامعه پیاده شود چه مشکلاتی برطرف شده و چه رهاورد مثبتی نصیب ما و جامعه می شود؟
اگر سبک زنگی امروزه بر اساس روش اسلامی شکل بگیرد، اولین تاثیر آن است که از آسیب های فرهنگی که اکنون دچارش هستیم دور خواهیم شد. در سال های اخیر به ویژه بعد از تاکیدات رهبری کارهایی در حوزه سبک زندگی انجام شده اما کافی نیست، برای مثال اگر می گوییم لباس اسلامی باید مُد آن را هم تعریف کنیم. اگر می گوییم غذای اسلامی باید تعریف کنیم که دقیقا چه مولفه هایی زیرمجموعه آن قرار می گیرند.
بنابر این، اگر بخواهیم در زمینه سبک زندگی رویکرد قابل قبولی را ارایه کنیم قبل از هر چیز باید گفتمان سازی کنیم و در این میان نقش رسانه های جمعی را نمی توان نادیده گرفت.
برای بسیاری سوال است که سبک زندگی اسلامی ایرانی چه مولفه های متمامیزی نسبت به سبک زندگی غربی دارد؟
سبک زندگی غربی بر اساس مکتب لیبرال دموکراسی است و دو چیز در آن مبنا قرار می گیرد؛ نخست آنکه انسان محور است و دیگر آنکه لذت طلبی در آن مبنا قرار می گیرد؛ این در حالی است که در سبک زندگی اسلامی هدف لذت جویی نیست.
سبک زندگی اسلامی هم انسان محور است و هم لذت ها رت هم مورد توجه قرار داده است و این گونه نیست که انسان با سبک زندگی اسلامی لذت گرایی را کنار بگذارد، ترک دنیا در سبک زندگی اسلامی هرگز محور نبوده است، یکی از محورهایی که در سبک زندگی اسلامی مورد توجه است اطاعت و پیروی از خداوند تبارک و تعالی است. گاهی برخی به گونه ای رفتار می کنند یا دین را به گونه ای برای مردم تعریف می کنند که گویی فرد باید پیغمبر(ص) و امام باشد تا سبک زندگی او دینی باشد.
بر اساس روایات وقت انسان به سه بخش تقسیم می شود، یک ساعت برای عبادت، یک ساعت برای کار و یک ساعت برای لذت و تمتعات دنیوی. این زمان بندی است که در دین ارایه شده و همه انسان ها به دنبال کار و درآمد اقتصادی می روند، بخشی از ساعت روز صرف کار کردن می شود، بخشی صرف عبادت البته منظور از ساعت عبادت این نیست که شخصی ساعت ها عبادت کند. منظور همان ۱۷ رکعت نماز است.
از طرف دیگر عبادت اخلاق را درست می کند و انسان را از مادی گرایی مطلق جدا کرده و به مسیر ارتباط با خداوند تبارک سوق می دهد. به همین دلیل است که روزی پنج وعده باید با خداوند این ارتباط را داشته باشیم.
ادامه دارد ...
نظر شما