به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، ساماندهی به اوضاع بازار ارز یکی از اولویت های بانک مرکزی در سال های اخیر بوده است. این بانک برای کنترل این بازار نابسامان که گاها شاهد نوسانات شدید آن هستیم اقدامات اورژانسی فراوانی را انجام داده و می دهد اما بنا به گفته رییس کل این نهاد ساماندهی به این وضعیت باید با یک مکانیزم منسجم و دقیق صورت گیرد از همین رو بانک مرکزی به فکر راه اندازی «بازار متشکل ارزی» افتاد.
«عبدالناصر همتی» درباره این بازار با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر برای ساماندهی بازار ارز و پاسخ‌گویی به نیازهای طبیعی مردم، راه‌اندازی یک بازار متشکل ارزی برای معامله آزاد، اعم از نقد و حواله اسعار بین‌المللی توسط کارگزاران (بانک‌ها و صرافی‌های مجاز) بوده گفته بود: «این بازار با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌های مجاز و نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی در آینده نزدیک به‌طور گام به گام و با تمرکز بر معاملات نقدی راه‌اندازی می شود. صادرکنندگان هم می‌توانند در چارچوب مقررات اعلامی، بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند که این اقدام موجب شفافیت شکل‌گیری نرخ تعادلی ارز می‌شود و تجربه مفیدی برای معاملات حواله‌های تجاری در سامانه نیما است.»
با پیگیری های بانک مرکزی 18 دی ماه جلسه شورای پول و اعتبار «مقررات مربوط به بازار متشکل معاملات ارزی» را تصویب کرد و به دنبال آن رییس بانک مرکزی تصویب آن را امری مهم ارزیابی کرده و در حاشیه جلسه هیئت دولت (چهارشنبه 19 دی ماه) در جمع خبرنگاران اعلام کرد: «از طریق تشکیل بازار متشکله ارزی معاملات ارزی به صورت شفاف از طریق صرافی‌ها و بانک‌ها اتفاق می افتد.»
25 دی ماه نیز جلسه مشترک دستگاه‌های ذیربط و شرکت موسس بازار متشکل ارزی برگزار شد و جزئیات جدیدی از نحوه عملکرد این بازار بیان شد. روابط عمومی بانک مرکزی در رابطه با این جلسه نوشته است: «در این جلسه که با حضور رئیس کانون بانک های خصوصی، نماینده شورای هماهنگی بانکهای دولتی، دبیرکل کانون صرافان ایرانیان، نماینده شرکت فرابورس ایران و نماینده شرکت ملی انفورماتیک و با حضور نمایندگان حوزه‌های ارزی، نظارت و حقوقی بانک مرکزی برگزار شد، مجمع موسس مواردی همچون ترکیب سهام موسسان، سرمایه شرکت، اساسنامه و فرایندها و مکانیزم های عملیاتی کردن بازار متشکل معاملات ارزی، از جمله مباحث فنی و ساختاری را مورد بحث و بررسی قرار دادند. اعضای مجمع موسس در این جلسه بر گسترش بازار متشکل معاملات ارز و مدیریت خود انتظام منطبق با دستورالعمل های بانک مرکزی تاکید کردند.
مدل کلی بازار به نحوی طراحی شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه اندازی و سایر روش های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می یابد. بازار کارگزار محور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خود انتظام انجام شده و بر اساس دستور العمل های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد. سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش است. بر اساس ارزیابی های فنی، سامانه معاملات ICE که یکی از زیرساخت های استاندارد در چارچوب های معاملاتی است جهت استفاده به عنوان زیر ساخت معاملاتی تعیین شده و زیرساخت سخت افزاری نیز انتخاب و نهایی شده است.»
چندی پیش نیز شیوه‌نامه و دستورالعمل بازار متشکل ارزی تدوین و نهایی شد که شکل‌گیری اتاق تسویه ارزی، معامله نقدی ارز، افزایش شفافیت در معاملات و فضای بازار ارز، حضور صرافی‌ها، صرافی‌های بانک‌ها و بانک مرکزی در این بازار و خرید و فروش ارز توسط این بازیگران، امکان سیاستگذاری و مدیریت قیمت‌ها با خرید و فروش ارز توسط بانک مرکزی، خارج کردن بازار‌های غیررسمی مانند سبزه‌میدان فردایی از بازیگری در بازار از چارچوب‌ها و اهداف مطرح شده برای بازار متشکل ارزی است.
حالا نیز رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد راه اندازی بازار متشکل ارزی از ابتدای سال 98 کلید می خورد و مبنای تسویه در این بازار نرخ های سامانه سنا خواهد بود.
ایرنا به نقل از «محمدرضا پورابراهیمی» در این باره نوشته است: «چهارچوب، آیین نامه ها و دستورالعمل های مرتبط با این بازار ارزی به تصویب رسیده است. درباره تسویه ارز حاصل از صادرات باید دید مواد اولیه آن با نرخ ترجیحی تامین شده است یا با نرخ بازار آزاد.»
پیرو این خبر در ششمین جلسه رئیس کل بانک مرکزی با اقتصاددانان صاحبنظران اقتصادی از طیف‌های مختلف در آن حضور داشتند؛ اهمیت ثبات در بازار ارز، مدیریت بازار با چند نرخ ارز، نحوه تخصیص ارز به کالاهای ضروری، نرخ سود سپرده های بانک ها و ادغام بانکهای وابسته به نیروهای مسلح در بانک سپه مورد بحث قرار گرفت. در این جلسه نحوه تخصیص ارز به کالاهای اساسی و حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه به صورت ویژه مورد بررسی کارشناسان قرار گرفت و صاحبنظران نظرات خود را به صورت جداگانه در این خصوص مطرح کردند و در پایان اهمیت ثبات بازار ارز، نحوه تخصیص ارز به کالاهای ضروری و نرخ سود سپرده بانک‌ها از موضوعات مهم پیشروی عملکرد بانک مرکزی اعلام شد.
یادآور می شود: بازار متشکل ارزی، اتاق شفافی است که تشکیل آن در شورای پول و اعتبار به تصویب رسیده و همه بازیگران اصلی بازار در آن حضور دارند. کانون صرافان، کانون بانک های خصوصی و شورای بانک های دولتی به عنوان بازیگران اصلی این بازار هستند و بانک مرکزی به عنوان ناظر عملیات این بازار را رصد می کند تا این بازار سالم کار کند. عرضه ای که در این بازار صورت می گیرد در یک دوره زمانی از ابتدای صبح به نوان عرضه آزاد است ولی معامله صورت نمی گیرد، سپس براساس میزان عرضه و تقاضا و قیمت هایی که ارائه می شود به صورت میانگین و با توجه به نرخ روز قبل، نرخی تعریف می شود و به عنوان نخستین معامله شروع به کار می کند و بر اساس آن بازار شکل می گیرد و به کارش ادامه می دهد./
نظر شما