خبرگزاری شبستان، گروه اندیشه: حجت الاسلام «مسعود عالی» در شب دوم از ماه محرم حسینی در سخنانی اظهار کرد: قرآن لایه هایی دارد که در روایات تا هفت و بلکه هفتاد بطن برای آن شمرده شده که هر لایه عمیق تر از لایه قبل است و اگر نَه فقط انسان معمولی، بلکه کسی در حد و اندازه سلمان بنشیند قرآن را تفسیر کند تا قیامت ادامه دارد، حتی اگر هزاران نفر مثل سلمان تا قیامت قرآن را تفسیر کنند هنوز به تعبیر «ابن عربی» قرآن دست نخورده است و به ژرفای آن نمی‌رسیم.
این استاد اخلاق گفت: معارف قرآن تمام نشدنی و متصل به علم خدا است، هر کس با هر مقدار بضاعت علمی به قرآن مراجعه کند، باز هنوز قرآن اندوخته‌هایی دارد که به او تحویل بدهد، همین طور که قرآن چنین است اهل بیت(ع) هم که تالی قرآن هستند عمقی دارند که این عمق دست یافتنی نیست. در زیارت جامعه کبیره، اهل بیت(ع) معدن علم خدا معرفی می شوند به ویژه افعال محوری معصومین و آن افعال شاخص آنها که در زندگی شان کاملا شاخص بود، مثلا اگر سوال کنند که در زندگی امام حسن(ع) کدام عمل شاخص بود، می گوییم: صلح امام حسن(ع)، در زندگی امام حسین(ع) عمل شاخص عاشورا بود، در زندگی امام رضا(ع) هجرت به ایران، در رابطه با امام زمان(عج) غیبت حضرت(عج) و ... ، این افعال محوری معصومین(ع) هستند که عمقی دارند و هر چه قدر تحلیل شود باز هم ناگفته‌های بسیاری وجود دارد.
وی تصریح کرد: لایه‌ها و ابعاد عاشورای اباعبدالله(ع) جنبه سلوکی و رشد دارد، البته انسان با نگاه‌های مختلفی می تواند وارد مساله شود، کسانی که می خواهند به سمت خدا بروند و به قرب خدا برسند هم با عبادات می توانند بالا بروند و هم با بلا، هم عبادات می تواند انسان را به قرب برساند و هم بلایا.
عباداتی که سبب عجب می شوند
عالی تاکید کرد: اساسا عباداتی که انجام می‌دهیم دو آسیب می تواند داشته باشد، نخست اینکه می تواند ما را دچار عُجب و غرور کند، مثلا فرد تا چهار قطره اشک می ریزد و چند هفته جمکران می رود به تدریج از خدا طلبکار می شود و به تدریج توقع می یابد که خوابی ببیند یا اتفاقی برایش رخ دهد.
این استاد حوزه ادامه داد: این حالات از عجب و غرور درون است که حاصل می شود. گاهی ما از خدا طلبکار می شویم و می خواهیم با چند کار خیر و چند نماز دست و پا شکسته خداوند همه چیز به ما بدهد، در روایت آمده است که خداوند ایوب را به بلایایی مبتلا کرد. در یک بلا اموالش از بین رفتند و گفت خدایا اموالم از بین رفتند، صبر می کنم و شکر، بعد از مدتی فرزندانش در مصیبتی از دنیا رفتند و او گفت: امانتی بود که خدا به من داده بود و گرفت پس صبر می کنم و شکر، بعد از مدتی به بلایای جسمی دچار و زمینگیر شد، گفت: صبر می کنم و شکر؛ به تدریج شایعه سازها شایعه درست کردند که ایوب گیری در کارش هست که از در و دیوار برایش بلا می آید، در نقل آمده است که می گوید: خدایا اموالم و فرزندانم رفتند، صبر کردم و به بلای جسم هم صبر کردم اما با آبرویم بازی می کنند نمی توانم صبر کنم، خطاب رسید: در آن موارد آیا تو صبر کردی یا ما به تو توفیق صبر دادیم؟ چرا فکر کردی که خودت بودی؟
وی در ادامه ابراز کرد: حافظ در غزلی به قدری زیبا درس می دهد که شنیدنی است، نخست با لحن طلبکارانه و مغرورانه با خداوند صحبت می کند: «دیری است که دلدار پیامی نفرستاد، ننوشت کلامی و سلامی نفرستاد، صدنامه فرستادم و آن شاه سواران، پیکی ندوانید و سلامی نفرستاد» حافظ در پایان این ابیات درسی می‌دهد و می سراید: «حافظ به ادب باش که واخواست نباشد/ گر شاه پیامی به غلامی نفرستاد».
بلا انسان را می شکند
حجت الاسلام عالی در ادامه بیان کرد: حال سوال این است که مگر اعمال ما چیست؟ ما اعمال مان را اگر نزد امیرالمومنین(ع) نگذاریم بلکه کنار سلمان بگذاریم، فقط از همین نمازمان باید استغفار کنیم، گناهامان به کنار، ناامید نیستیم خدا را شکر که همین اعمال را انجام می دهیم. حتی اگر اهل معرفت باشیم هم باز کم می آوریم. به هر حال ما ضعیف هستیم و عبادات می تواند ما را به عجب و غرور برساند اما بلاها غرور نمی آورند بلکه انسان را می شکنند. انسانی که دچار مشکلات زندگی و قرض و قسط می شود و یا احیاناً عزیزانش از دنیا رفتند دیگر من من نمی کنند، کسی که دچار بلا می شود همواره در التماس کردن به خدا است. از جمله تفاوت های عبادات با بلا همین مساله است که بلا انسان را می شکند.
این منبری برجسته در ادامه بیان کرد: سلمان مریض بود و پیامبر(ص) به عیادت او رفت و فرمود: سلمان خداوند در این بیماری به تو سه چیز می دهد: «نخست آنکه همواره به یاد خدا هستی و التماس به خدا می کنی، دوم در حالت مریضی دعایت مستجاب است، سومین چیز این است که این مریضی گناه گذشته ات را پاک می کند». در روایت است که اگر کسی یک شب تب کند کفاره یک سال گناه اش است، حتی اگر این درد و مریضی به دلیل عدم مراقبت باشد.
وی اظهار کرد: «مجذوب تبریزی» اشعار بسیار زیبایی دارد از جمله اینکه سروده است: «یک شب آتش در نیستانی فتاد، سوخت چون عشقی که بر جانی فتاد»، مقصود از آتش بلا است، مقصود از نیستان انسان ها هستند. «نی» در ادبیات عرفانی گاهی مقصود انسان است که توخالی است اما سر و صدای زیادی دارد و گاهی سوز همراهش است. مجذوب تبریزی می گوید این آتش بلا در انسان افتاد، او ادامه می دهد: «نی به آتش گفت کین آشوب چیست؟ مر تو را زین سوختن مطلوب چیست/ گفت آتش بی سبب نفروختم/دعوی بی معنیت را سوختم/ زانکه می گفتی نیم با صد نمود/ همچنان در بند خود بودی که بود/مرد را دردی اگر باشد خوش است/درد بی دردی علاجش آتش است».
حکمت پیری ...
این استاد حوزه تاکید کرد: بلاها این کارکرد را دارند که انسان را می شکنند و با التماس به خانه خدا می آورند. آیت الله فلسفی در مجلسی به همراه چند نفر دیگر حاضر بود، شخصی گفت: پیری هم بلایی برای خودش اهست و مشکلات به دنبال دارد انسان سوی چشم اش ضعیف می شود و ضعف پیدا می کند و همه چیز از آدمی گرفته می شود، مرحوم فلسفی شوخی کرد و گفت: همه چیز را از آدم می‌گیرد جز سرفه کردن، شخص دیگری گفت: عوض اش پیری به انسان انکسار می دهد( آدم را می شکند) وقتی که انسان پیر می شود، می فهمد که خبری نیست. مرحوم فلسفی گفت: آفرین این حکمت پیری است و از این جهت پیری یک نعمت است.
وی با اشاره به حدیثی از امام جعفر صادق(ع) تصریح کرد: حضرت(ع) می‌فرماید: «اگر سه بلا نبود انسان حتی سر نزد خدا خم نمی کرد، آن سه بلا فقر، بیماری و مرگ است» اما خداوند بلا را آورد تا بنده بداند که عاجز است. فرق دیگر در عبادات و بلایا آن است که عبادات عمل ما است و عمل ما به اندازه خودمان است که ما را بالا می برد. نردبان قله ها نیست، تا بی نهایت نمی تواند بالا ببرد، مگر نماز ما چگونه است؟ بلاها را خدا می فرستد و چون از بالا می آید، انسان را بسیار بالا می برد.
حجت الاسلام عالی در ادامه ابراز کرد: مرحوم دولابی دروس حوزوی را نخوانده بود اما چون استاد دیده بود بسیار نکته داشت و بسیاری از نکته ها، یافته های خودش بود، او جمله معروفی داشت و می گفت: «خدا برای جذب بنده ها و مشتری برای خودش هم تار دارد هم تور دارد هم تیر دارد». تار خدا نغمه های ملکوتی است که در عالم دنیا این نغمه ها انسان را جذب می کند، مثلا صدای بسیار زیبای تلاوت قرآن، صدای زیبای ابتهال، یا مداحی زیبا (که در این مقطع می گویم در این هیاهیو دنیای ماشینی پر غفلت که اگر انسان از دلش گردگیری نکند، ممکن است دلش در زیر خاک غفلت بمیرد هر از گاهی نه فقط ایام محرم و مناسبت ها از این نغمه های ملکوتی گوش کند و کار دیگری هم نکند مثلا یک تلاوت زیبای قرآن را گوش کند) در طول تاریخ کسانی بودند که با همین چند دقیقه گوش دادن این نغمه های ملکوتی مسیر زندگی شان عوض شد، این موارد تارهای خدا است، به عقیده مرحوم دولابی شب های قدر و شب های محرم از جمله این تورها بود.
در عزاداری ها ما بالا می رویم نه امام حسین(ع)
وی تاکید کرد: وقتی ما دور هم جمع می شویم مقام امام حسین(ع) را بالا نمی بریم بلکه خودمان بالا می رویم و استفاده می کنیم در مناسبت های مختلف، نیمه شعبان، ایام غدیر و ... . البته تورهای خدا گاهی چیزهای دیگر است، دوست خوب، گاهی آن رفیق انسان را مشتری خدا می کند، همسر خوب، کتاب خوبی که می خوانیم و ... همه این موارد ای چه بسا تورهایی است که باعث می شود انسان به سمت خدا برود؛ اما تیر خدا، آن بلایا است، تیر خدا بلاهایی است که خدا نشانه می گیرد و رها می کند و اصابت می کند، خدا تیر در تاریکی نمی اندازد که شانسی به یک فرد بخورد، تو را دیده و بلا فرستاده است، این نیست بلایی که شامل حال کسی می شود، اتفاقی بوده باشد.
حجت الاسلام عالی اضافه کرد: لذا در قرآن به بلا، مصیبت گفته می شود. مصیبت یعنی تیری که اصابت کرده است. خدا تو را دیده و تیر بلا را رها کرده است، از این جهت برخی اهل معرفت که حساب دستشان بوده اگر مدتی بلا سراغشان نمی آمد، حس می کردند شاید از چشم خدا افتادند و خدا آنها را نمی بیند و اگر بلا می آمد نه تنها صبر که شکر می کردند. منتهی باید از خدا بخواهیم که بلای سنگین نفرستد.
این استاد حوزه در پایان خاطرنشان کرد: در این ایام مهمترین عمل حزن است، سوز است، اشک است، از هر راه مشروعی که این حزن ایجاد شود سنختیت میان ما و امام حسین(ع) ایجاد می شود که سوز به جان ما هم بیفتد و هرچه که این سوز بیشتر باشد سنخیت اش هم بیشتر خواهد شد. باید به خدا التماس کنیم که سوز حسینی به ما بدهد.
علاقه مندان می توانند فایل صوتی و تصویری این سخنرانی را از اینجا دریافت کنند.
نظر شما