توبافی؛ عصای توانمندی «کربلایی کنیز»

خبرگزاری شبستان_خراسان جنوبی: «توبافی» یا «پارچه بافی»، عمری به قدمت 300 سال را برای جهانی كردن خود از سرگذرانده است، هنر توبافی را بیشتر سالمندان شهرستان خوسف در سالیان گذشته فرا گرفته اند و حتی امروز بعد از گذشت سالیان سال، دوباره سالمندان توانمند آن را احیا کرده اند، تا میراثی باشد برای آیندگان.

«کنیز اکبری» بانوی 64 ساله حوسفی که به همراه ۸۰۰ نفر از سالمندان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) کشور به پاپوس امام رضا علیه السلام رفته است، در نهمین همایش ملی تجلیل از سالمندان کشور با عنوان «تکریم نعمت» و با شعار «سالمندی، تحرک و نشاط با رویکرد ارزش های دینی» به همراه ۵۹ بانوی توانمند دیگر به نمایندگی از سالمندان پرتلاش استان تجلیل می شود.

در این همایش سه روزه تنها خاطره خوش «کربلایی کنیز» زیارت امام رضا(ع) و بهره مندی از غذای متبرک آقا است...

عازم روستای نصرآباد از توابع بخش خوسف می‌شوم تا از نزدیک با این بانوی توانمند هم‌ صحبت شوم؛ از اراده برای رفتن تا رسیدن، خیلی زیاد نیست، همان - خواستن،‌ توانستن- است اما «توانستن» در عمل،‌هزاران معنای دیگر می‌دهد.

به نصرآباد می‌رسم و سراغ خانه‌ خاله کنیز را می‌گیرم که عروسش می‌گوید: از صبح زود عازم «کِشمون» (مرزعه) شده است و کم کم ، پیداش می‌شود. خیلی نمی‌گذرد که خاله کنیز می‌آید و با رویی گشاده،‌ مرا به داخل اتاق نشیمن راهنمایی می کند و بعد از خوش و بش اولیه و صرف یک استکان چای، به کارگاه «توبافی» خاله کنیز می‌ریم. 

از کودکی‌هاش می ‌گوید که این هنر را از مادرش آموخته و تا ۱۷ سالگی به صورت مداوم آن را انجام می‌داده است اما بعد از ازدواج،‌ آن را کنار گذاشت تا اینکه بعد از ۴۸ سال، دوباره با نشستن بر پای این دستگاه، در کوچه پس کوچه‌های کودکی قدم می‌زند.

حالا سه سال است که به صورت شبانه روزی، همدم او همین دستگاه توبافی است و استادانه، تار و پودها را در کنار هم قرار می‌دهد و پارچه های زیبای سنتی خراسان جنوبی را روانه بازار می‌کند. «آنقدر پارچه‌هایم با کیفیت و زیباست که همه، خریدار آن هستند و برای خرید به درب منزلم مراجعه می کنند، من را به عنوان یک برند در زمینه پارچه بافی سنتی همه می شناسند و مشهورم؛ به همین دلیل نیازی ندارم که برای فروش محصولاتم دنبال بازار فروش بگردم.»

تا جایی که توان دارم کار می کنم...

بعد از درگذشت همسرم، برای تربیت و تحصیل فرزندانم مجبور شدم شغلی را برای خودم دست و پا کنم و تنها هنری که داشتم توبافی بود، نمی توانستم منتظر بمانم تا کسی بیاید و دستم را بگیرد، توان کار را داشتم و شروع کردم.

خاله کنیز از زحمت زیادی که برای بافت پارچه و حوله‌های سنتی‌اش می‌کشد، می‌گوید اما گله مند است که مردم و مسئولان استان، ارزش این پارچه ها را نمی‌دانند.

وی اضافه می کند: هر کسی که نیازمند آموزش هم باشد رایگان به او آموزش می دهم تا این کار فراموش نشود و خیلی‌ها اعلام کرده اند که روش کار و آموزش من، بسیار ساده تر از روش های آموزشی موجود در کلاس های درس است.

از دریافت تسهیلات اشتغالزایی گریزان است و می‌گوید: فرصتی برای پرداخت اقساط ندارم و اصلا تقاضایی برای این کار ارائه نداده‌ام.

64 سال سن دارم ولی قدرت توبافی را دارم، با اینکه کسی مرا اجبار به کار نکرده؛ چون بی سرپرست و دارای چهار فرزندم که دو فرزند تحصیل‌کرده‌ام بیکار هستند، باید کار کنم تا خرجم را تامین کنم، با کار و تلاش خودم فرزندانم را راهی خانه بخت کرده ام.

حالا گریزی به سفر مشهدش می زند که از طرف کمیته امداد امام خمینی (ره) به عنوان سالمند توانمند انتخاب و راهی این سفر زیارتی شد و در پایان یک سفر سه روزه،‌ شیرینی و حلاوت زیارت با تجلیل از او به عنوان یک مادر توانمند و هنرمند نمونه سالمند، تجلیل شد.

او ادامه می دهد: از مسئولان هیچ انتظاری ندارم، چراکه کارم روی زمین نمانده است، جنس پارچه هایم با کیفیت است و تاکنون از موسسات خیریه و میراث فرهنگی هم درخواست همکاری داشته ام ولی به خاطر مریضی و کهولت سن؛ نمی توان مسئولیتی را قبول کنم که بعدا از عهده آن برنیاییم.

این سالمند توانمند ادامه می‌دهد: اعتقاد دارم انسان باید محصولش را طوری تهیه کند که هرکس آن را خرید از کیفیت کار راضی باشد؛ به همین دلیل، هیچ گاه، پارچه‌های خود را از روی بی حوصلگی تهیه نمی کنم.

او با تاکید بر اینکه پشتکار و هنر باید ارزشمند باشد تا ماندگار شود، می افزاید: نباید کار دست را از روی بی حوصلگی انجام داد، محکم کاری در هر کاری مخصوصا هنر دست مهم است.

بازوی توانمند خانواده...  

این بانوی سالمند می گوید: «از طریق هنر خرج خانه ام را در می‌آورم به همین خاطر در همایش مشهد مقدس از من تجلیل شد، چهارمین سفر زیارتی من به مشهد بود، اما خاطرات بسیار متفاوتی برایم رقم زد.

دو فرزند در خانه دارم که خودم خرجشان را با توبافی و کشاورزی ام  تامین می کنم ولی از مسئولان انتظار دارم فرزندم که فوق لیسانس گیاهان دارویی است را حمایت کنند تا بتواند شغلی مناسب و درخور شان برای خود دست و پا کند.

وی خاطرنشان کرد: به لطف الهی تلاش می کنم با توکل بر خداوند، زحمتی برای دیگران نباشم و با دستبافته‌های خود، حال دیگران را خوب کنم.

گزارش: سمیه محمدی