بازگشت به پرورش ماهی پس از شکست های متعدد/ اشتغالزایی با صادرات ماهی های زینتی

خبرگزاری شبستان - البرز: افتادن و دوباره ایستادن در هرکاری همت زیادی را می طلبد و تلاش برای شروع دوباره لازمه ادامه زندگی است. خیلی از افراد تجربه شکست، زیان و افتادن از کار را دارند اما برای شروع دوباره علاوه بر تلاش، نیاز به حمایت هم دارند. «محمدرضا طالبی» جوان 32 ساله ای است که از سال 80 وارد کار تکثیر و پرورش ماهی شده و پس از 8 سال به دلیل اعزام به خدمت سربازی مجبور به کنارگذاشتن این کار شده و پس از اتمام دوره خدمت پس از چند شغل و مسیر سختی که گذرانده دوباره به شغل پرورش و تکثیر ماهی های زینتی برگشته و این بار با حمایت و وامی که از کمیته امداد و تسهیلاتی که از بانک های دیگر گرفته توانسته علاوه بر اشتغالزایی برای 11 نفر، در بخش صادرات ماهی های زینتی هم قدم بردارد.

به عنوان یکی از کارآفرینان برتر استان از چگونگی ورود خود به حرفه پرورش ماهی بفرمایید؟

از کودکی به ماهی و آبزیان عشق و علاقه زیادی داشتم و با اطلاعاتی که از طریق مطالعه و کتاب و همچنین پرس و جو از کننده های این کار داشتم برای پرورش ماهی اقدام کردم. شرایط کارم خوب و درآمد خوبی هم داشتم. 8 سال در این حرفه مشغول به کار بودم اما باید خدمت سربازی می رفتم و با توجه به اینکه این شغل رسیدگی، اطلاعات و علاقه خود را می طلبید نمی توانستم در مدتی که نیستم کار را به کسی بسپارم. در نهایت مجبور به جمع آوری و تعطیلی واحد پرورش ماهی شدم.

بعد از اتمام دوره سربازی دوباره کار را شروع کردید؟

خیر بعد از خدمت با یکی از دوستانم به کار ساخت و ساز خانه مشغول شدم اما بازار کار خوب نبود و بعد از یک سال این کار را کنار گذاشتم و توسط یکی دیگر از دوستانم وارد کار پخش اسباب بازی و عروسک شدم ابتدا شرایط کار خوب بود اما در این کار هم بعد از یک سال بخش بزرگی از سرمایه خود را از دست دادم و نتوانستم ادامه دهم. چند ماهی هم دست فروشی کردم اما با توجه به اینکه شغل ثابت نبود و مشکلات اجتماعی و وجهه ناخوشایند خود را داشت آن کار را هم کنار گذاشتم و در نهایت تصمیم گرفتم به اولین کار خودم «پرورش ماهی » که در آن تجربه داشتم برگردم.

برای شروع دوباره این کار با مشکل مواجه نشدید؟

به دلیل اینکه سرمایه ام را در کار قبل از دست داده بودم مشکل مالی داشتم و سرمایه خیلی کمی برایم مانده بود. از طریق جهاد کشاورزی استان اقدام کردم تا تسهیلات بگیرم اما با وجود یک سال دوندگی نتیجه ای نگرفتم. ابتدا با سرمایه کمی که از قبل برایم مانده بود با 12 آکواریوم در گوشه ای از سالن پذیرایی خانه شروع به کار کردم، اما شرایط این کار در خانه، بو، ریزش آب و.. خیلی سخت و ناخوشایند بود. یکی از دوستانم که شرایط مرا می دانست مرا به کمیته امداد معرفی کرد تا وام بگیرم. در ادامه با وامی که از کمیته امداد و یکی دیگر از بانک ها گرفتم با 40 میلیون تومان سرمایه کار را گسترش دادم. طبقه بالای خانه مان را تکمیل کردم و با مادرم در آن ساکن شدیم و طبقه دیگر را به سالن پرورش ماهی اختصاص دادم و تعداد آکواریوم را به 150 رساندم و اکنون 12 گونه ماهی زینتی پرورش و تکثیر می کنم.

آیا در این حرفه اشتغال زایی هم داشتید؟

بله 11 نفر به طور غیرمستقیم و به صورت اشتغال خانگی زیر نظر من ماهی پرورش می دهند. البته هنوز به خودکفایی نرسیده اند اما توانسته اند با سرمایه 200 تا 500 هزارتومان به درآمد ماهانه 500 هزار تا یک میلیون تومان برسند.

اینطور که شما می فرمایید پرورش ماهی کار راحتی است و می توان در خانه هم انجام داد؟

خیر به ظاهر شاید کار راحتی باشد اما هر کار بلدی و تجربه نیاز دارد. من در اولین دوره که کار را شروع کردم با کسب اطلاعات در مورد نگهداری، انواع بیماری ها، داروها و ... را آموختم و حدود یک سال نزد 2 نفر از با تجربه های این کار کار کردم تا به فوت و فن کار آشنا شدم. و حالا با توجه به اینکه این شغل به شاخه های متعدد تقسیم شده باید اطلاعات را به روز کرد. من و تعدادی از هم صنفانم که هم رده هم هستیم اطلاعات خود را با هم به اشتراک می گذاریم و از تجربیات یکدیگر استفاده می کنیم. هر کسی بخواهد وارد این کار شود باید حتما از سایت های معتبر برای پرورش و نگهداری ماهی اطلاعات بگیرد و زیر نظر افرادی که تجربه و علم این کار را دارند دوره ببیند.

بازار کار این شغل در چه وضعیتی است؟

در چند سال گذشته به دلیل افت ارزش پولی ما نسبت به دیگر کشورها، واردات بسیاری از گونه های آبزیان به کشور کنسل و یا خیلی جزئی انجام می شود. همین امر باعث شد تولید و پرورش ماهی در کشور ما شکوفا شود و خیلی از بنکداران سفارش تولید ماهی هایی را که تا آن زمان وارد می شد به تولید کنندگان دادند. به عنوان مثال موفق به پرورش و تکثیر ماهی پنگوسی و گربه ماهی که قبلا وارد می شد شدیم. به دلیل اینکه دیگر رقیب خارجی نداشتیم تولید کنندگان قوی تر شدند و بازار گسترده ای در داخل کشور به وجود آمد، تا جایی که تولیدکنندگان به صادرات هم روی آوردند.

از صادرات خود، مقصد و بازدهی آن بگویید.

من به تازگی و هر 45 روز تا 2 ماه یک بار به کشور عراق ماهی صادر می کنم. کشورهای جنوب شرقی مانند مالزی، اندونزی و تایلند هم پرورش ماهی های زینتی را به طور گسترده انجام می دهند اما به دلیل پایین بودن قیمت تولید و فروش در ایران کشورهای عراق، ترکیه و آذربایجان ترجیح می دهند ماهی ها را از ایران خریداری کنند. ماهی که از تایلند با قیمت 300 دلار خریداری می شود در ایران با 20 دلار آماده فروش می شود و همین امر باعث شده استقبال و متقاضی از کشورهای عنوان شده برای خرید از ایران بیشتر شود.

چه مشکلاتی سر راه پرورش دهندگان ماهی در البرز وجود دارد؟

در مسیر تولید مشکلات زیادی برای تامین ریز مغذی های غذا، مکمل ها هیچ حمایتی از جانب جهاد کشاورزی یا نهاد دیگری وجود ندارد تا در تعاونی و یا مرکز فروش مشخصی غذاها و ملزومات جایگزین نوع خارجی را معرفی کنند. من تلاش کردم تا ریز مغذی داخلی غذای خارجی را آنالیز کنم تا بتوانم معادل ایرانی آن را بسازم اما حمایتی در این زمینه وجود ندارد. با گران شدن دلار، واردات خیلی از لوازم مصرفی مثل غذا، آکواریوم، غذا  و یک سری از داروها مشکلات زیادی برای تولید کننده ها درست شد. غذاهای ایرانی باعث رشد کم ماهی می شود و در نهایت راندمان کار افت می کند. در نتیجه مجبوریم از غذاهای گران خارجی استفاده کنیم. در این زمینه جهاد یا هیچ ارگانی همراهی و حمایت برای خودکفایی تولیدکنندکان در زمینه تامین مایحتاج اولیه را ندارد.

از اهداف و چشم انداز خود در آینده بگویید.

از همان ابتدا که وارد این کار شدم آرزو داشتم بتوانم یک مزرعه بزرگ پرورش ماهی راه بیندازم و برای جوان های بیکار و بانوان سرپرست خانوار اشتغال زایی کنم تا هم با توسعه پرورش گونه های مختلف به رشد این بخش در کشور و شهرم کمک کنم و هم افرادی از این حرفه درآمد داشته باشند.

در پایان اگر مطلب و نکته ای است که ضروری می دانید بیان کنید، بفرمایید.

اگر مشکلات و موانع تولید رفع شود و حمایت باشد، تولیدکنندگان این بخش می توانند در بحث اشتغالزایی، ارزآوری، جذب بازارهای خارجی و رونق اقتصادی استان اقدامات خوبی داشته باشند اما متاسفانه موانع زیادی وجود دارد که مانع تحقق این اهداف می شود.