به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، مراسم افتتاحیه «پنجمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی ـ اسلامی» صبح امروز با حضور آیت‌الله ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه، حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، غلامعلی حداد عادل، حجت‌الاسلام رضا غلامی و دیگر اساتید علوم انسانی در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد.
بنابر این گزارش، آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» در این مراسم گفت: پیش از این قصد داشتم که از حضور در مراسم عذرخواهی کنم ولی چون از خیلی وقت پیش به آقای غلامی قول حضور داده بودم، دیدم روا نیست که حاضر نشوم. به هر حال، هدفم از حضور، استفاده از فضای علمی و بهره‌مندی از نکات عزیزان است. بحث من، بحثی نظری نیست، بلکه در راستای مأموریت‌هایی است که بخش عظیم کشور به عهده دستگاه قضایی گذاشته است و بنده از نظریه‌پردازان برای کاهش ناهنجاری‌ها کمک می‌خواهم.
رئیس قوه قضائیه افزود: بهترین سخن درباره علم را حضرت علی (ع) فرموده‌اند که «علم، علم به عقاید و باورهای دینی و اخلاق فاضله و علم نسبت به بایدها و نبایدهای الهی است». امام صادق (ع) در پاسخ به این سؤال که «علم چیست و عالم کیست؟» فرمودند: «شناخت خدا و خداشناسی، ایدئولوژی و عقیده شناخت جهان و هستی‌شناسی و شناخت آسیب‌ها و آسیب‌شناسی، علم است» انسان عالم کسی است که به همه این زوایا شناخت داشته باشد. بدون تردید علم و دانش یکی از مؤلفه‌های مهم برای اقتدار یک جامعه است، ولی مهم این است که این دانش چگونه مدیریت و جهت علم چگونه تنظیم شود. اگر در جهت قدرت و ثروت و بدون اخلاق و معنویت باشد، نتیجه‌اش اختراع کلاهک‌های هسته‌ای، مواد مخدر صنعتی، ظلم و ستم به ملت‌ها و ابزاری برای استماع مردم می‌شود. علم تجربه شده‌ای که در دنیا شاهد آن هستیم، بدون معنویت و اخلاق، نتیجه‌اش ساختن ابزاری برای از بین بردن انسان می‌شود. آنچه که ما می‌بینیم، خیلی تحلیل پیچیده‌ای نمی‌خواهد. علم و فناوری در مغرب زمین، بدون اخلاق و معنویت، به بن‌بست رسیده است. دغدغه امروز انسان‌شناسی در جامعه این است که در مقابل تهدیدات چه کنیم. مدیریت علم خیلی مهم است که دست چه کسی باشد به خصوص در نظام ما که مبتنی بر فقه است. تفاوت زمان ما با زمان شیخ انصاری این است که امروز در جامعه اسلامی، فقه باید حکومت کند و تمام آموزه‌ها باید مبتنی بر دین باشد.
علوم انسانی ـ اسلامی باید مغزافزار و نرم‌افزار باشد
رئیس قوه قضائیه ادامه داد: علوم انسانی سکولار نمی‌تواند مغزافزار و نرم‌افزار باشد. دین، ارزش‌های الهی و علوم انسانی ـ اسلامی باید مغزافزار و نرم‌افزار باشد. مباحث علوم غربی قابل بحث و بررسی است ولیکن قابل نقد هم است، بنابراین نباید برای ما به شکل یک تابوی غیرقابل نقد باشد چون حرف نهایی نیست. علوم انسانی ـ اسلامی هم قابل نقد، تحقیق و بررسی است، ولی باید بین تخریب و نقد عالمانه، تفاوت وجود داشته باشد. نقد سیاسی مخرب است و عالمانه نیست.
وی ادامه داد: مقام معظم رهبری فرمودند: «آینده، قرن اسلام است». باید نسبت به این سخن توجه ویژه‌ای داشته باشیم چون روزنه‌های تحقق این جمله کاملاً پیداست و ما نیازمندیم که در این کار نگاه آسیب‌شناسانه داشته باشیم. مسئله توجه به علوم انسانی ـ اسلامی در متن نیازهای جامعه و اجرائیات قرار دارد. خواهش من از حضرات این جلسه این است که نگاه آسیب‌شناسانه به این موضوع داشته باشند. ما امروز در حوزه‌هایی مثل فناوری، نانو و تکنولوژی پیشرفت خوبی داشتیم، ولی نسبت به علوم انسانی ـ اسلامی ضعیف‌تر هستیم که باید این موضوع آسیب‌شناسی شود. دانشگاه و حوزه هم برترین جا برای بحث و آسیب‌شناسی است البته این بحث‌ها نوعی جسارت هم می‌خواهد که سخن نو گفته شود و نوعی نشاط علمی در دانشگاه و حوزه برقرار شود.
متون آموزشی باید بازنگری شود
رئیسی در ادامه سخنانش گفت: متون آموزشی باید بازنگری شود، برای پژوهشگران سرمایه‌گذاری شود و حمایت‌های مادی و معنوی صورت گیرد. علاوه بر این، پیچیدگی بحث ایجاب می‌کند که انسان‌های فرهیخته به این موضوع وارد شوند. با وجود آنکه علوم انسانی ـ اسلامی ما مبتنی بر علوم اسلامی است، اما لازم است ریل‌گذاری نوعی هم در این باب صورت گیرد. نکته دیگر هم پیوند اداره جامعه اسلامی به این علوم است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود.
وی تاکید کرد: به عقیده من، لازم است جمع حاضر در این جلسه کارهایی که بنده ذکر می‌کنم، انجام دهند؛ مسئله‌یابی، اولویت‌بندی، توجه علوم انسانی نسبت به عدالت و مبارزه با فساد، پیوند بین حقوق و جامعه‌شناسی، اخلاق، حقوق و ... بومی کردن مسائل و استفاده از اندیشه اسلامی و علوم انسانی ـ اسلامی در راهکارها.
ارتباط جدی بین نظام برنامه‌ریزی و علوم انسانی - اسلامی، یک ضرورت است
آیت الله رئیسی در پایان خاطرنشان کرد: نظر من این نیست که به اندیشمندان غربی توجه نکنیم، ولی باید به آنها نگاه نقادانه داشته باشیم. اگر یکی از آن آقایان ۴۰ سال پیش مثلاً بحث تجربه‌گرایی را مطرح کرده و امروز دیگر موضوعیت ندارد و قابل نقد است، نباید امروز نُقل محافل ما باشد. همچنین باید حمایت جدی از تضارب آراء صورت گیرد و دستگاه‌های حاکمیتی از نوآوری‌های علمی حمایت کنند. ارتباط جدی بین نظام برنامه‌ریزی و علوم انسانی ـ اسلامی، یک ضرورت است، بنابراین باید علم و اجرا ارتباط وجود داشته باشد. همچنین عدالت، علم و فناوری و ... از جمله محورهای بیانیه گام دوم انقلاب است که باید با نگاه کاربردی، مورد عنایت قرار گیرد. در پایان اینکه ارتباط با حوزه و دانشگاه‌ها برای دستگاه قضا بسیار مهم است و ما معتقدیم بخش اجرایی باید ارتباط خودش با دانشگاه و حوزه را حفظ کند.
نظر شما