توسعه اجتماعی محلات کمتربرخوردار از اهداف دفاتر تسهیلگری است/ از شناسایی آسیب های اجتماعی تا اجرای طرح بازآفرینی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از بندرعباس، راه اندازی دفاتر تسهيلگري از سال 96 در شوراي اجتماعي كشور تصويب شد و تاكنون 135 دفتر تسهیلگری در 22 استان و 36 شهر و جمعا در 218 محله تشکیل‌ شده است.

اين دفاتر در واقع حلقه رابط ميان شهروندان و مسئولان دستگاه هاي اجرايي به شمار مي روند و با توجه به حضور كمرنگ دستگاه هاي اجرايي در زمينه ساماندهي سكونتگاه هاي غير رسمي، ظرفيتي مناسب براي ايجاد پيوند ميان ساكنان محلات و مسئولان هستند.

اولین دفتر تسهیلگری شهرستان بندرعباس اردیبهشت ماه سال 97 در محله اسلام ‌آباد بندرعباس افتتاح شد و تاكنون شش دفتر تسهیل‌گری در استان راه اندازی شده که در بندرعباس (محلات اسلام آباد و گِل کنی، کوی ملت و بهشت زهرا، چاهستانی ها، کمربندی، آیت الله غفاری و فرودگاه قدیم، نخل ناخدا ) فعاليت دارند.

به این بهانه گفتگویی توسط خبرنگار  شبستان در بندرعباس با مهندس « عماد کمالی »، مدیر دفتر تسهیلگری و توسعه محلی اسلام آباد و گِل کنی انجام شده است که در ادامه با هم دنبال خواهیم کرد.

به نظر می آید با وجود اینکه 2 سال از عمر دفاتر تسهیلگری می گذرد اما این دفاتر ناشناخته مانده اند، کارکرد این دفاتر چیست؟

دفاتر تسهيلگري با رویکرد اجتماع محور به دنبال توسعه اجتماعی محلات کمتر برخوردار است که افزایش حق مشارکت مردم، یاری رسانی به گروه های اجتماعی و استفاده از فناوری های توانمندساز از اهم نقش این دفاتر است. 

در زمينه هايي مانند اقتصادي، اجتماعي و امور مربوط به توسعه اجتماعي فعاليت های متفاوتی دارند كه با شناسايي آسيب هاي اجتماعي هر محله نسبت به راهكارهاي عملياتي اقدام مي كنند. 

این دفاتر همچنین با بررسی های کارشناسانه اولویت بندی پروژه های ضروری و مورد نیاز مناطق را با مشارکت ساکنین محله نیز انجام می دهند.

در دفاتر تسهیلگری ارتقای آگاهی عمومی و مطالبه گری فرآیندی است که باید طی شود و حسب به نیاز جامعه محلی تاٍثیر گذار بوده و نهایتا با ایجاد ساختار های نهادی و مشارکتی دستیابی به اهداف توسعه محلی با مشارکت مردمی و ارتقای اعتماد و همبستگی اجتماعی را ایجاد می کند.

سازمان های اداری فعال در سطح محله ، نهاد های محلی و همه ساکنین باید به این نکته توجه کنند که دفاتر تسهیلگری خانه امن محله است که متعلق به همه بوده و هرچقر همبستگی اعضای این خانه محله بیشتر بشود، رشد و توسعه آن محله نیز بیشتر خواهد بود.

با توجه به مدت فعالیت این دفاتر آیا تاکنون نتایج مثبتی نیز حاصل شده است؟

مشکلات متعددی در محلات کمتر برخوردار شناسایی شده است، وجود کودکان آسیب دیده، فقر ، اعتیاد و ... همه از آسیب های است که در این مدت با مشارکت ساکنان برای اولویت بندی آنها اقدامات مؤثری انجام شده است.

در سال نخست فعالیت دفتر عمده کار بر روی تکمیل پایگاه داده و شناسایی مشکلات بوده است و اقدامات عملی از امسال با مشارکت ساکنان محله انجام خواهد شد.

برگزاری دوره های آموزشی خیاطی، آرایشگری و پرورش گلهای آپارتمانی، برگزاری دوره های تخصصی بازآفرینی شهری، مشاوره رایگان تحصیلی و خانوادگی در کنار اموراتی نظیر پیگیری احداث خیابان جنوب به شمال محله در قالب ستاد بازآفرینی شهرستان، رفع انسداد شبکه فاضلاب و پیگیری تعویض تابلو نامگذاری معابر نیز از اقداماتی است که در این دفتر در حال اجرا یا پیگیری است.

در منطقه تحت سرپرستی شما چه اقداماتی انجام شده که نتایج مثبتی را داشته است؟

عمده مشکلات محله مربوط به حوزه زیرساختی و خدمات شهری، اسناد مالکیت ساکنین و مشکلات معیشتی بوده است که برای حوزه خدمات شهری با برنامه ریزی های انجام شده تمرکز خدمات شهری شهرداری در این محله بیشتر خواهد شد. برای بخش اسناد مالکیت هم رایزنی هایی با اداره بنیاد مستضعفان انجام شده است که ساکنین کمتر برخوردار محله جهت اخذ سند مالکیت در اولویت اخذ و تخفیف باشند و برای خانوارهای تحت حمایت سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) نیز سهم تخفیف بیشتری در نظر گرفته شود تا فشار معیشتی این حوزه ساکنین محله را آزار ندهد.

همچنین به منظور تقویت حوزه معیشت ساکنین ابتدا آموزش های توانمند سازی با همکاری سازمان فنی و حرفه ای و سپس ایجاد کارگاه ها و بنگاه های اقتصادی از برنامه های در دست اقدام دفتر است.

در واقع ما در این دفتر با توجه به حجم مشکلات منطقه که عمدتا زیرساختی و خدماتی است، بر آن شدیم با استفاده از ظرفیت مردم نسبت به رفع مشکلات اقدام کنیم و کارشناسان شهرسازی، حقوقی ، اقتصادی و اجتماعی دفتر همه روزه از ساعت 8 الی 13 آماده ارائه مشاوره های تخصصی و رایگان به ساکنین هستند.

استفاده از این ظرفیت به چه نحو بوده است؟

در منطقه اسلام آباد و گِل کنی مردم با مشکلات متعددی از جمله بیکاری، وضعیت آسفالت، شبکه فاضلاب، معضلات نبود آب، برق و گاز دست و پنجه نرم می کنند، ما نظرسنجی های متعددی برای اولویت بندی مشکلات منطقه انجام دادیم و با این دید که دفاتر تسهیل گری اجتماع گرا هستند، گروه های مختلفی متشکل از فعالان فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و راه اندازی کرده ایم و با کمک قرارگاه تحول محلات که یک بازوی اثر گذار در کنار دفتر است قطعا آینده روشنی برای محله اسلام آباد و گِل کنی رقم خواهد خورد.

در واقع این گروه ها با همیاری و نظارت ما مسئول پیگیر مسائل و مشکلات منطقه و محله خود هستند، به طوری که در بسیاری از موارد پیگیری ها نتیجه داد و نهادهای خدماتی نسبت به ارائه خدمات به این منطقه ملزم شدند.

مواردی از این نتایج را بیان کنید؟

پیگیری اصلاح بیش از 40 مورد لامپ معبر، تعویض هشت کیلومتر کابل فرسوده شبکه برق، اصلاح آسفالت کوچه شهید حسن شهابی، رفع انسداد شبکه فاضلاب محدوده سه راه جهانبار جنب دانشگاه پیام نور، کاشت درخت در معابر اصلی فاقد فضای سبز و مقابل منزل از نمونه هایی است که با مشارکت ساکنین به نتیجه رسیده است. 

همچنین مشارکت مردم در برپایی رویداد های ملی و مذهبی نظیر جشن میلاد پیامبر(ص)، مشارکت مدارس مهندسان جنوب، شهید منصوری نژاد، مدرسه شیخ عطار، بنت الهدی صدر و کرامت حیدری در برپایی کارگاه های پیشگیری از اعتیاد، تفکیک زباله، مهارت زندگی و فرزند پروری برای دانش آموزان و اولیاء شان به قدری اثر گذار بوده است که بیش از 700 نفر از ساکنین محله از این کارگاه ها بهره برده اند.

هر چند افق دید این دفتر جایی است که با نهضت مشارکت همگانی ساکنین محله اسلام آباد و گل کنی در کمترین زمان ممکن محله ای با نشاط، سالم و برخوردار از خدمات شهری و اجتماعی داشته باشیم و برای این امر شبانه روز تلاش خواهیم کرد.

چندی پیش خبر برنامه‌ریزی برای احداث هزار واحد مسکونی جدید در محلات اسلام آباد و گل کنی بندرعباس با هدف نوسازی بافت  فرسوده رسانه ای شد؛ این اقدام با چه اهدافی از سوی شما در حال پیگیری است؟

با توجه به اینکه محله اسلام آباد و گِل کنی در غرب شهر بندرعباس واقع شده است، تردد کارکنان صنایع ویژه اقتصادی در غرب هرمزگان سبب شده است در برخی از ساعات صبح و بعد از ظهر گره های ترافیکی در سه نقطه چهار راه بیمارستان صاحب الزمان(عج)، سه راه هتل هما و نهایتا پل جهانبار منتهی به خیابان دانشمند ایجاد شود. 

با توجه به برداشت کالبدی کارشناس شهرسازی دفتر و همچنین بررسی طرح توسعه شهری در محدوده اسلام آباد و گل کنی، از ناحیه دفتر یک مسیر جهت بازگشایی محور جنوب به شمال در جلسه دفاتر تسهیلگری با حضور استاندار محترم از ناحیه محله پیشنهاد گردید که با استقبال استاندار محترم و مدیران شهری رو به رو شد. 

به همین منظور طرحی که توسط شهرداری بندرعباس به عنوان متولی بازآفرینی محدوده اسلام آباد و گِل کنی در مورخ 24/07/98 در جلسه شورای مسکن استان ارائه گردید، مقرر شد در کنار بازگشایی این محور به مسئله ساخت واحد برای ساکنین محله و احداث یک ورزشگاه نیز برنامه ریزی لازم انجام شود. 

مراحل اداری طرح توسعه محدوده دریاچه گل کنی در حال طی شدن است که انتظار می رود با تامین اعتبار آن یک معبر مناسب با کمترین میزان تخریب ممکن در محله بازگشایی گردد و در کنار این اقدام طرح احداث هزار واحد مسکونی نیز در این محله اجرا گردد.

استقبال ساکنین از طرح بازآفرینی محله اسلام آباد و گل کنی را چطور ارزیابی می کنید؟

ساکنان این منطقه استقبال زیادی از این طرح را داشتند و ما نیز سعی کردیم انچه که خواسته ساکنان محله است را به جلسات اداری انتقال بدهیم تا دستگاه های متولی بتوانند اقدامی مشترک با مشارکت مردم را داشته باشند و همین طور مسئولان محلی و استانی نیز با بازدیدهای خود مشوق خوبی برای این طرح شدند و انگیزه حمایت بیشتر از طرح به آنان داده شد؛ پیشنهاد دادن و اجرای سریع طرح هایی همچون احداث هزار واحد مسکونی، بهسازی فضای دریاچه گِل کنی با احداث فضای سبز، و بازگشایی مسیر جنوب به شمال محله توسط شهرداری بندرعباس نیز می تواند حس مشارکت مردم در توسعه محله شان را تقویت کند و هیچ شکی نیست که ساکنان با توسعه محله شان موافق اند.

نگاه مردم محله به این دفتر تسهیلگری چیست؟ آیا رضایت آنان را فراهم کرده است؟

اسلام آباد و گِل کنی نزدیک به 12 هزار نفر جمعیت و 130 هکتار مساحت دارد که دارای مشکلات زیرساختی بسیار و انبوهی از مشکلات است و این دفتر با کارکردی که داشته توانسته اعتماد افراد محل را به خود جلب کند. الحمد الله در محله اسلام آباد و گِل کنی پایگاه طرح تحول محلات، پایگاه جمعیت همیاران سلامت روان محله، مرکز بهداشت و مدارس تعامل قوی با هم دارند و سعی شده اقدامات موازی کاری این نهاد های محلی حذف شود و هر یک به تقویت دیگری کمک کند.

با توجه به اینکه دفاتر تسهیل گری حلقه واسط بین مردم و نهادهای اجرایی و خدماتی هستند، مطالبه گری به حق و درست را به مردم آموزش دادیم که خود موضوعات و مشکلات را پیگیری کنند.

و سوال آخر، دفتر تسهیل گری اسلام آباد و گِل کنی یکی از دفاتری است که در میان سایر دفاتر به عنوان دفتر پیشتاز شناخته می شود و دستگاه ها نیز اعتماد خوبی به این دفتر دارند، در این زمینه توضیح دهید؟

شش دفتر تسهیلگری در استان هرمزگان وجود دارد که همه آنها تا کنون نقش ماندگاری از خود در سطح محله به جا گذاشته اند، دفتر تسهیلگری و توسعه محلی منطقه اسلام آباد و گِل کنی بندرعباس با ارائه طرح های مختلف توانسته جایگاه امنی در بین دستگاه ها و ساکنین محله پیدا کند که این موضوع نشان از فعالیت های انجام شده تیم متحد کاری در دفتر، اعتماد نهاد های محلی به یکدیگر و تلاش ما برای رفع مشکلات محلات و البته تاثیرگذاری دفاتر تسهیلگری است.

آنچه به عنوان یک اصل در محله اسلام آباد و گِل کنی مورد پذیرش است اتحاد نهاد های محلی، پذیرش دفتر به عنوان یک خانه امن برای شنیده شدن صدای ساکنین و انتقال ان به ادارات و مسئولان، و تعهدی است که همکاران دفتر در ارائه خدمت به مردم محله دارند. حضور استاندار محترم در بازدید از طرح بازگشایی محله، حضور فرماندار محترم در دفتر تسهیلگری جهت دیدار با مردم و همکاری سازمان ها و ادارات نیز برگ زرینی است که باید در کنار تلاش بی شائبه همکاران مان قرار بدهیم.

کلام آخر؟

ما تسهیلگران محلی به عنوان کوچکترین سربازان محلی و به عنوان یک عضو از این خانه پر از مهر به صورت جهادی و با پیگیری مداوم در کنار ساکنان محله تلاش خواهیم کرد تا آن روزی که شاهد توسعه اجتماع محور محله باشیم و لفظ کمتر برخوردار بودن را از کنار نام محلات حاشیه نشین شهر خط بزنیم و از اینکه ساکنان محله به این همیاران خودشان اعتماد دارند صمیمانه متشکرم.

جا دارد در پایان از پایگاه طرح تحول محله، معتمدین محله و یاوران همیشه همراه ما و همچنین خبرگزاری محترم که ما را قابل دانستند صمیمانه تشکر نمایم.