۲۰ ژانويه؛ روز عزاي عمومي در جمهوري آذربايجان است

خبرگزاری شبستان: امسال سي‌امين سالگرد فاجعه خونين 20 ژانويه در جمهوري آذربايجان است. سي سال پيش از اين در شب گذر از نوزدهم به بيستم ژانويه سال 1990 حمله نيروهاي يگان ويژه ارتش شوروي بر توده‌هاي وسيع مردمي كه در اعتراض به سياست‌هاي مغرضانه اتحاد جماهير شوروي عليه آذربايجان، حمايت‌هاي آشكار از سياست‌هاي تجاوزكارانه جمهوري سوسياليستي ارمنستان شوروي كه مدعي قره‌باغ كوهستاني گشته بود و مواضع خيانتكارانه رهبران وقت جمهوري سوسياليستي آذربايجان شوروي به با خواسته بودند موجبات بروز فجايعي بي‌بديل را در آذربايجان و علي‌الخصوص باكو فراهم آورده و به مرگ انسانهاي بي‌گناه انجاميد. بر اساس اطلاعات رسمي در نتيجه اين فاجعه كه تحت اسم رمز "ضربه" به انجام رسيد 147 نفر به شهادت رسيده، 744 نفر مجروج گشته، 841 نفر به صورت غيرقانوني بازداشت شده و تعداد كثيري مفقود گرديدند. همچنين وسايط حمل و نقل شخصي و جمعي، تاسيسات عمومي و اموال شهروندان متحمل خسارات فراواني شد. 
شوروي سابق از منظر ماهيت اين كشتار خونبار در آذربايجان توسط ماشين نظامي نمونه بي مانندی در تاريخ از منظر تجاوز و كشتار شهروندان یک کشور توسط دولت خود به شمار مي‌آيد. اين نقض آشكار قانون اساسی اتحاد جماهير شوروي سابق و جمهوري سوسياليستي آذربايجان شوروي بود. در آن روز رهبريت اتحاد جماهير شوروي با حمله به شهروندان غيرمسلح منشور سازمان ملل متحد و قواعد حقوق بين‌الملل را نقض كرده، برخي از مفاد پيمان‌هاي بين‌المللي مدني و سياسي كه عضو آن بود را زير پاي گذاشته بود. در نتيجه ديكتاتوري كمونيسم مداخلات نظامي جنايتكارانه 1956 در مجارستان، 1968 در چكسلواكي و 1979 در افغانستان اينبار در 1990 در جمهوري آذربايجان تکرار شده بود. 
جاي بسي تاسف است كه، در آنزمان اقدامات اشتباه، روش‌هاي كاري ناكارآمد و مانورهاي سياسي اشتباه رهبران كمونيست جمهوري سوسياليستي آذربايجان شوروي گسستي را ميان ايشان و ملت ايجاد کرده بود. در چنين شرايط دشواري رهبر ملي ملت جمهوري آذربايجان حيدر علي‌اف در اعتراض به قتل‌عام صورت گرفته توسط اتحاد جماهير شوروي بر عليه آذربايجان، صداي اعتراض خويش را جسورانه بلند كرد. زماني كه اين حوادث و روندهاي جاري تا آنزمان را مورد تحليل قرار مي‌دهيم دليل بركناري حيدر علي‌اف از رهبريت اتحاد جماهير شوروي به سال 1987 و تصادفي نبودن بازنشستگي وي نيز به راحتي قابل درك مي‌باشد. بعدها معلوم شد كه تمامي اين موارد بخشي از يك نقشه مكارانه بوده كه به دقت تهيه شده است. هدف بي پشت و پناه گذاشتن آذربايجان در مقابل ادعاي ارضي بود كه قرار بود تا بر عليه آذربايجان مطرح گردد. ليكن عليرغم تمامي اين فشارهاي اتحاد جماهير شوروي حيدر علي‌اف به تاريخ 21 ژانويه به اتفاق تمامي اعضاي خانواده خويش به نمايندگي دائمي جمهوري سوسياليستي آذربايجان شوروي در مسكو رفته و با ايراد سخنراني در ازدهامي كه تا شش هزار نفر در آن گرد هم آمده بودند همبستگي خود با ملت زخم خورده خود كه در اين روزها قادر به كمك گرفتن از هيچ جايي نبودند را اعلام داشت. او در سخنراني خود و مصاحباتي كه انجام داده فاجعه 20 ژانويه را مورد ارزشگذاري سياسي قرار داده و با بيان ضديت قتل عام اهالي بي سلاح با قوانین، دموكراسي و حقوق بشر آنرا به عنوان اشتباه فاحش سياسي رهبريت اتحاد و جمهوري برملا ساخت. حيدر علي‌اف بدون واهمه و عليرغم مخاطرات واقعي ايجاد شده براي خود و خانواده‌اش سيماي واقعي رهبريت اتحاد جماهير شوروي و در راس آن ميخائيل گورباچف را فاش ساخت. حيدر علي‌اف در پيام تسليت خود به ملت آذربايجان، در اين روز دشوار ملت را به تمكين، همبستگي و وحدت فراخواند. ملت جمهوري آذربايجان با در نظر گرفتن توصيه‌هاي رهبر ملي حيدر علي‌اف عليرغم وجود وضيعت فوق‌العاده در باكو در 22 ژانويه با شهيدان خود وداع نمود. شهداي 20 ژانويه در مرفع‌ترين جاي شهر – "پارك داغ اوستي" به خاك سپرده شدند. اين مكان كه امروزه با نام بلوار شهدا ناميده مي‌شود در جمهوري آذربايجان به سمبل شهيد و شهادت بدل گشته است. 
عليرغم گذشت 30 سال از قتل‌عام خونين انجام يافته توسط ارتش شوروي در آذربايجان اين قهرمانان كه آزادي، شرف و لياقت ملت را بر هر چيزي اولي مي‌دانستند هيچ گاه فراموش نشدند. 30 سال است ملت جمهوري آذربايجان درد اين فاجعه را در دل خويش احساس مي‌نمايد. هر ساله 20 ژانويه در جمهوري آذربايجان به عنوان روز عزاي ملي پاس داشته مي‌شود. اين تاريخ در عين حال نمادي از مبارزه آذربايجان در مسير حق حاكيمت، استقلال و تماميت ارضي مي‌باشد. زيرا شهداي 20 ژانويه آذربايجان اولين قهرماناني هستند كه در راه اين ارزشهاي متعالي از جان خويش گذشتند. به منظور جاودانه ساختن ياد و خاطره شهداي راه استقلال و حق حاكيمت آذربايجان بر اساس فرمان سال 1998 رهبر ملي حيدر علي‌اف براي كشته شدگان جمهوري آذربايجان در جريان فاجعه خونين ژانويه نام افتخاري "شهداي 20 ژانويه" ايجاد و اطلاق گرديد. همه ساله به تاريخ 20 ژانويه تمامي نمايندگان دولتي و نهادهاي اجتماعي و در راس آنها رياست دولت جناب آقاي الهام علي‌اف به زيارت بلوار شهدا در شهر باكو رفته و احترام خود به شهدا را اظهار مي‌دارند. همچنين در تمامي مناطق آذربايجان كليه بلوارهاي شهدا توسط ملت مورد زيارت قرار مي‌گيرد. در آن روز در كل كشور راس ساعت 12:00 ياد شهدا با يك دقيقه سكوت گرامي‌داشته مي‌شود. در شهرها، بخش ها، روستاها و قصبه‌ها و نيز در نمايندگي‌هاي خارجي و كنسولگري هاي جمهوري آذربايجان در خارج از كشور به مناسبت فاجعه 20 ژانويه و به نشانه اندوه پرچم دولتي جمهوري آذربايجان به حالت نيمه برافراشته درآمده و مراسمات يادبود ديگري در راستاي اطلاع‌رساني انجام مي‌پذيرد. 
ملت جمهوري آذربایجان نه فاجعه 20 ژانویه و نه عکس العمل های عادلانه جامعه بین الملل در ارتباط با این فاجعه را هیچگاه از یاد نخواهد برد. علیرغم محاصره خبری ایجاد شده توسط اتحاد جماهیر شوروی در روز 20 ژانویه تمام جهان از قتل‌عام دهشتبار رخ داده در باکو مطلع گشته بود. مداخله نظامی ارتش شوروی در باکو اعتراض قاطع بسیاری از کشورها منجمله کشور همسایه جمهوری اسلامی ایران را در پی داشت. شورای امنیت ملی ایران با تشکیل جلسه بیانيه ای را در این راستا صادر نموده و بیش از 160 نماینده مجلس شورای اسلامی ایران تجاوز مسلحانه میخائیل گورباچف به آذربایجان را مورد نکوهش قرار دادند. رهبر معظم و ریاست جمهوری اسلامی ایران از این اقدام میخائیل گورباچف به شدت انتقاد نمودند. به موازات این امر رسانه های جمعی ایران با انتقاد شدید از حوادث خونین انجام یافته توسط ارتش شوروی در باکو از این حوادث تحت نام کشتار یاد کردند. 
در آستانه سی امین سالگرد فاجعه 20 ژانویه یاد و خاطره کسانی که در راه استقلال و تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان قهرمانانه به مبارزه پرداخته، آزادی ملت را بر هر چیزی اولی دانسته و با قربانی نمودن خود در این راه تا قله های شهادت صعود نمودند را با احترامی عمیق گرامی داشته، برای تمامی شهدایی که در راه حق و عدالت از جان خویش گذشتند رحمت مسألت می نماییم.