به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان از اهواز، «عبدالحمید ضیایی» در این نشست اظهار کرد: به جز خود شعر که به عنوان یک متن با آن روبه‌رو هستیم موارد دیگری نیز بر درست فهمیدن شعر تاثیر می گذارند.
شاعر و منتقد ادبی با بیان اینکه این عوامل غیرشاعرانه و فرامتنی هستند افزود: مجموع این عوامل باعث می شوند که مخاطب شعری را درست بفهمد یا خیر و متاسفانه این موضوع تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و کمتر به آن پرداخته شده است.
وی تصریح کرد: بررسی عوامل فهمیدن یک شعر ذیل دانش فلسفه ادبیات قرار می گیرد اما در فلسفه ادبیات و در فلسفه شعر هیچ منبعی در دست نداریم که به این موضوعات بپردازد.
ضیایی با اشاره به اینکه در فهم شعر درست دیدن شعر مسئله بسیار مهمی است اضافه کرد: در این خصوص چند موضوع مطرح است که نخست خود شعر است؛ اینکه به چه چیزی شعر می گوییم و چه فرقی با بقیه متون ادبی دارد.
وی موضوع بعدی را شاعر دانست و عنوان کرد: اینکه به چه کسی شاعر می گوییم در این راستا اهمیت دارد، همچنین دانش‌های ناظر به خود شعر نیز در فهمیدن شعر موثر است.
این منتقد ادبی کشورمان ابراز کرد: موضوع بعدی در خصوص فهمیدن شعر مربوطه به فرآیندی به نام شاعر است؛ اینکه در فرآیند شعر چه اتفاقی می افتد و آن چیزی که منشا الهام است کجاست و این که فرآورده های شعری و ادبی به ما چه می گویند.
وی ادامه داد: جدای از موارد مطرح شده که در فهمیدن شعر موثر هستند، فیلسوفان ادبیات معتقدند هفت مورد غیرشاعرانه بر فهم شعر تاثیر می گذارند که اولین مورد شم یا ذوق هنری است.
ضیایی در تشریح این عامل اذعان داشت: ذوق یا شهود هنری در فهمیدن شعر موثر است، مثلا اگر کسی ذوق شعری یا شم هنری داشته باشد، قطعا در فهم یک شعر یا متن هنری، موفق تر از کسی است که فاقد این شم است.
وی خاطر نشان کرد: عامل بعدی، شناخت ما از خود هنرمند یا نویسنده است، مثلا اگر ما حافظ را عارفی کامل و واصل بدانیم، فهم ما از شعر او، به سمت و سوی فهمی عرفانی و معنوی متمایل خواهد شدٍ اما اگر او را انسانی در ردیف یغمای جندقی یا عبید زاکانی بدانیم، فهم ما از شعر او، سویه‌های زمینی می‌یابد.
این شاعر برجسته کشور بیان کرد: از دیگر عوامل مؤثر در فهم یک اثر مهم، شناخت محیط و ساختار اجتماعی، سیاسی و اخلاقی معاصر و مقارن با تولید اثر هنری است، مثلا اگر ما با محیط اجتماعی و سیاسی قرن هشتم هجری آشنا باشیم، قطعا به درک دقیق تری از شعر حافظ دست پیدا می کنیم.
وی با اشاره به اینکه شناخت ما از خودمان به عنوان مخاطب یک متن یا اثر نیز تأثیر جدی بر فهم دقیق‌تر آن دارد تاکید کرد: اینکه ما بدانیم چه اوصاف روانی و ذهنی داریم، در فهم و نقد یک متن و اثر خیلی مهم است، مثلا بدانیم که چقدر متعصب یا خودشیفته یا دارای پیش داوری هستیم، باعث می شود که در داوری‌هایمان نسبت به متون و آثار هنری، منصفانه‌تر برخورد کنیم.
ضیایی با بیان اینکه این مسأله به خصوص برای داوران و ممیزان کتاب و آثار، خیلی می تواند کارکرد مهم و مؤثری داشته باشد گفت: عامل دیگر در فهم ادبیات، ارتباط شعر با روزگار و زمان سرودن شعر است؛ برخی شاعران مسائلی را در شعر مطرح می‌کنند که اصلاً ربطی به روزگار ما ندارد در حالی که هستی‌شناسی، زیباشناسی و معرفت شناسی شعر باید به روز باشد.
وی در پایان یاد آور شد: بحث سن نیز موضوع بسیار مهمی است، سن آدمیان در فهم شعر بسیار تاثیرگذار بوده به طوری که فهم ما از مطالب مختلف و کتاب‌هایی که می خوانیم در سنین مختلف متفاوت است.
نظر شما