جای خالی آثاری چون «سرگذشت» در تلویزیون

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، آخرین قسمت از مجموعه «سرگذشت» پنجشنبه 10 بهمن به پایان رسید، مجموعه ای که در ادامه ساخت سریال محکومین با رویکرد مجازات  جایگزین  در سال  96  از رسانه ملی، با وقفه یک ساله، با عنوان سرگذشت از دی ماه از شبکه یک سیما پخش شد و چهاردهمین قسمت آن به عنوان قسمت پایانی به نمایش درآمد؛«سرگذشت» به تهیه کنندگی «بهروز مفید» و نویسندگی و کارگردانی «سیدجمال سیدحاتمی » از مجموعه های موفق تلویزیون در جذب مخاطب است، تولید و پخش  برنامه ها و سریال هایی با مضامین اجتماعی که بتواند  در جذب مخاطب به تلویزیون تاثیر گذار باشد همانند مجموعه سرگذشت را با «جلال عطارزاده» نویسنده و گرافیست به گفتگو نشسته ایم که در زیر می آید:

با توجه به گستردگی رسانه های اجتماعی و کاهش نقش تلویزیون در جذب مخاطب  تلویزیون باید چگونه برنامه هایی را برای حفظ مخاطب خود در اولویت خود قرار دهد؟

در عصر حاضر با وجود رسانه های اینترنتی و فضاهای مجازی و دسترسی  آسان همه  به این رسانه ها،  شاهد آن هستیم که خوشبختانه تلویزیون مخاطب های خاص خود را دارد. هرچند که در این نبرد رسانه ای افت و خیزهایی وجود دارد که گاه از مخاطبان تلویزیون می کاهد و تا مرز کما پیش می برد، در چنین شرایطی تلویزیون زنده است اما با خطر از دست دادن مخاطبان خاص خود مواجه است؛ در این وضعیت تلویزیون نیازمند احیا است تا دوباره امواج آن در شریان حیاتی فرهنگ جان بگیرد و مخاطبین خود را از نو پیدا کند، دراین گونه مواقع تولید و پخش  برنامه هایی که بتواند نقش احیا کننده  را ایفا کند و توجه مخاطبین خاص و دلسوز جامعه را به خود جلب نماید بسیار ضروری به نظر می رسد.

مجموعه  تلویزیونی «سرگذشت» به چه مباحثی می پرداخت که توانسته بود در جذب مخاطب موفق باشد؟

مجموعه «سرگذشت» در هر قسمت به طرح مسئله و آشنایی مخاطب با شیوه مشاوره پرداخته و با ارائه راه حل پیشنهادی به شخصیت های داستان راه برخوردهای متفاوت، همچون مجازات جایگزین و حل مسائلی چون طلاق، اعتیاد و برخی از مسائل خانواده را در قالب داستان برای بیننده به نمایش گذاشته است؛ این گونه مجموعه ها به بیننده آگاهی قبل از مواجه شدن با مسائل مختلف را داده و شیوه برخورد با آن را نیز از طریق داستان و توضیحات کارشناس آموزش می دهد. از آنجایی که وظیفه رسانه ملی آموزش و آگاهی بخشی است و همچنین تأکید رهبر کبیر انقلاب به دانشگاه بودن تلویزیون، اهمیت چنین برنامه هایی که آموزش های غیر مستقیم به مردم می دهند پر واضح است تا قبل از پخش سریال «محکومین» و سری جدید آن «سرگذشت» ، جای چنین مجموعه های فاخری به جهت کاربردی بودن آن و پاسخ به سئوالات و مسائل کلیدی خانواده و جامعه بسیار خالی بوده است. سریالی که آغاز آن با نکته ای آموزشی از سوی روان شناس شکل می گیرد و  در انتها نیز با بیان نکاتی به تحلیل رفتارهای شخصیت های داستان با رویکرد روانشناسانه پرداخته می شود. تا از این رهگذر هم فال باشد هم تماشا. یعنی هم اوقات فراغت بیننده را پر کند و در عین حال به معلومات اجتماعی وی بیافزاید و کمکی در حل مسائل فردی و اجتماعی باشد.

چرا تعداد قسمت های مجموعه هایی همانند«سرگذشت»  در تلویزیون کم است؟

باید پرسید چرا تعداد قسمت های چنین مجموعه هایی اینقدر کم است ولی برنامه های که فقط وقت بیننده را پر می کند تا 90 شب و بیشتر هم ادامه پیدا می کند؟ آیا پس از پایان این مجموعه همچون مجموعه های دیگر، ریاست سازمان صدا و سیما با عوامل دست اندرکار آن نشست صمیمانه خواهد گذاشت؟ آیا از عوامل تولید آن تقدیر خواهد شد؟ آیا به گونه ای شایسته از چنین برنامه سازانی تقدیر می شود تا هم موجب تشویق دیگر برنامه سازان شود تا نسبت به تولید چنین مجموعه هایی اقدام کنند و از سوی دیگر تهیه کنندگان این سریال به کارشان به شکل جدی تری ادامه دهند و هم این که بینندگان به این امر پی ببرند که مدیریت رسانه ملی به موضوعات این چنینی نیز اهمیت داده و تنها از سریال های پر هزینه تقدیر و تشکر نمی کند.ما اطمینان داریم تلویزیون یک دانشگاه است اما این دانشگاه نتوانسته به خوبی واحد های درسی را در اختیار مخاطبین خود قرار دهد که جامعه مخاطب خود را به سوی اخلاق معنویت و ساده زیستی رهنمون کند.

تلویزیون نتوانسته در برنامه هایی با رویکرد آموزشی مخاطب را به سوی ساده زیستی و اخلاق سوق بدهد و نتیجه این رویکرد تلویزیون را می شود در جامعه دید، در این شرایط تکلیف این نهاد برای ساخت برنامه های تاثیر گذار بر جامعه چیست؟

در چنین شرایطی جای آن دارد تا سازمان صدا وسیما به جبران تمام عملکرد های بد خود در ترویج سبک زندگی اشرافی و در حاشیه قرار دادن دین و اخلاق یا استفاده نا کارآمد و غیر کارشناسی از آن در تولید و پخش برنامه های خود عزمی راسخ در حمایت های جدی برای ساخت چنین سریال های تاثیرگذار از خود نشان دهد و گام های بزرگتری در این مسیر برداشته و به مسائل فراوانی که در سبک زندگی جامعه فعلی ما رواج پیدا کرده پرداخته و از این طریق به ارائه شیوه درست زندگی کردن و اصلاح و برخورد کارشناسانه با ناهنجاری های عمومی و اجتماعی پرداخته و با به نمایش در آوردن هنرمندانه آنها در اصلاح سبک زندگی فعلی که با آرمان های نظام جمهوری اسلامی فاصله زیادی دارد گامی اصلاحی و رو به جلو برداشته و جبران مافات نماید، من  شک ندارم که بیننده رسانه ملی بسیار آگاه و بصیر است و اگر الگو های خوبی به شکل درست به نمایش گذاشته شود از آن پیروی خواهد کرد .

چرا تلویزیون در ساخت و تولید  برنامه های تلویزیونی باید همه جانبه نگر و از طرفی آینده نگر باشد؟

مجموعه تلویزیونی«سرگذشت» مشتی از خروار بود، یعنی می توان با همین شیوه و حتی جذابتر به موضوعات مربوط به گروه های سنی مختلف پرداخت. موضوعاتی چون ارتباط با کودکان، ارتباط با نوجوانان، مسائل مربوط به دانشجویان، ارتباط های منتج به ازدواج، خطراتی که زندگی های تازه شکل گرفته را تهدید می کند و به طلاق منتج می شود، مسائل مربوط به سالمندان که در آینده از مسائل مهم جامعه ما خواهد بود و ... . رسانه ملی باید خیلی جلوتر از زمان حرکت کند و ذهن مخاطبین خود را برای موضوعاتی که در پیش دارد آماده نموده و راهکارهای درست را به نمایش بگذارد. تا به کی سریال های ما باید وظیفه به نمایش درآوردن درد و خیانت های قشری خاص را داشته باشد که تنها مسئله بخش کوچکی از جامعه است؟ چرا به موضوعات فردا فکر نمی کنیم و برای آنها مجموعه های داستانی نمی سازیم؟ چرا سریالی با موضوعیت شرایط بحرانی سیل و زلزله تولید نمی شود تا این روحیه مردم دوستی تقویت شود؟ چرا در ساخت سریال ها تنها دلدادگی ها مد نظر است؟ چرا در متن داستانها به معضلات اجتماعی و ارائه راهکار پرداخته نمی شود؟ چرا ما در سریالها و مجموعه های تلویزیونی خود، باورهای دوست داشتنی را به جامعه نشان نمی دهیم؟ مگر نمی شود داستانی به نمایش گذاشته شود که آمبولانس در خیابان آژیر می کشد و رانندگان به کناره رفته و راه را برای آمبولانس باز می کنند؟ دیگران آنچه نداشته و نبوده اند در قالب فیلم و سریال به مردم خود منتقل کردند و حال اینگونه شده اند و ما در اغلب فیلم ها و سریالها به باز نمایی زجر ها و بدبختی ها پرداخته ایم  .

آیا ساخت مجموعه«سرگذشت» و یا مجموعه های شبیه به آن سبب می شود تا مخاطبان  به آینده تلویزیون امیدوار باشند؟

 نگاه خوب مجموعه سرگذشت بهانه ای است تا امیدوار شویم به رویکردهای جدید در برنامه سازی تلویزیونی؛ منتظر خواهیم ماند تا 21 قسمت بعدی این مجموعه را در سال آینده شاهد باشیم تا هم ما به عنوان بیننده بیاموزیم و هم برنامه سازان و مدیران تصمیم گیرنده در تقویت برنامه هایی با رویکرد های سبک زندگی شایسته جامعه اسلامی بیش از پیش بکوشند .