سرمشق خویش را از یاد نبریم

خبرگزاری شبستان: شانزدهم آذر روزی است که یادآور خروش اعتراض آمیز و مقاومت دانشجویان ایران در برابر دیکتاتوری شاهنشاهی است. در شانزدهم آذر سال 1332 دانشجویان دانشگاه تهران، نشان آزادگی را بر سینه خویش نصب نمودند.
تنها سه ماه پیش از حوادث شانزدهم آذرماه، کودتای ننگین 28مرداد، دولت دکتر مصدق را ساقط کرده بود و دیکتاتوری حاکم، سرمست از پیروزی، مصمم بود که با از بین بردن دستاوردهای مبارزات مردم ایران، استبداد خود را تحکیم بخشد و هرگونه فریاد حق‌طلبانه را ساکت نماید اما دانشجویان آزادی خواه در دانشگاه تهران، با اعتراضات خود، مخالفت و اعتراض مردم ایران را نسبت به رژیم منحوس پهلوی ابراز کردند.
در جریان این حرکت اعتراضی سه تن از دانشجویان قهرمان در روز 16 آذر سال 32 به ضرب گلوله مزدوران شاه به شهادت رسیدند و با خون خود، پرچم مقاومت و آزادی خواهی را در دانشگاه های ایران به اهتزاز درآوردند و از آن پس 16 آذر به ‌عنوان روز دانشجو نام گزاری شد.
شانزدهم آذرماه گرچه نقطه عطفی در جنبش دانشجویی بود ولی این جریان حاصل دهها سال مقاومت است که شروع آن به انقلاب مشروطه بازمی‌گردد به این ترتیب عمر جنبش های دانشجویی به یکصدسال می‌رسد. یک قرن مبارزه در مقابل فاسد که در آن، دانشگاه همواره مهد مبارزان و گاهواره نسل پیشتاز مبارزه مردم ایران بوده است.
گفتنی است، اولین حضور مؤثر دانشجویان برای ملی کردن صنعت نفت است که طی دو دهه ادامه یافت. دانشجویان انقلابی دانشگاه تهران درپاییز سال 1328 با تشکیل "جبهه دانشجویان ملی و آزادیخواه" به یاری جنبش ضداستبدادی مردم ایران شتافتند و در روز 14 آذر سال32 که دولت زاهدی طی اعلامیه‌ای تجدید رابطه سیاسی ایران و انگلیس را اعلام کرد، علیه تجدید رابطه با انگلیس اعتراضات شدیدی نمود. این اعتراض ها در دانشگاه تهران ‌با وجود اینکه تحت کنترل ماموران حکومت بود، شدت بیشتری داشت و ماموران برای ضرب‌وشتم و دستگیری دانشجویان به محوطه کلاس ها وارد می‌شدند، ولی قادر به ساکت نمودن فریادهای دانشجویان نبودند.
همچنین پس از صدور اعلامیه دولت درباره تجدید رابطه با انگلیس، دنیس رایت، کاردار سفارت انگلیس، برای تحویل گرفتن سفارتخانه دولت متبوعش به تهران وارد شد و قرار بود در همان روزها نیکسون، معاون آیزنهاور، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا نیز به منظور تدارک قراردادهای کنسرسیوم با رژیم نامشروع کودتا در راس یک هیأت اقتصادی، سیاسی و نظامی به تهران وارد شود.
برای شاه هم مهم بود که در شرایط پس از کودتا وانمود کند که بر اوضاع مسلط است و مقاومت مردم را سرکوب کرده است از این رو نظامیان و چتربازان خود را برای سرکوب حرکت اعتراضی دانشجویان به دانشگاه تهران فرستاد.
متقابلاً دانشجویان آزاده در برابر تفنگهای آماده شلیک مزدوران شاه سینه سپر کردند و در نتیجه 3 تن از دانشجویان قهرمان دانشکده فنی، به نام های بزرگ‌نیا، قندچی و شریعت ‌رضوی به ضرب گلوله مزدوران شاه به شهادت رسیدند.
اما ریختن خون آنها برای رژیم پهلوی بسیار گران تمام شد. زیرا از همان روز سنت مقاومت، تسلیم‌ناپذیری و آزادیخواهی در دانشگاه‌های ایران بنیان نهاده شد، دانشگاه سنگر آزادی نام گرفت و 16 آذر به عنوان روز دانشجو به روز مقاومت تبدیل گردید.
البته بر همین سنت سرخ مقاومت بود که دانشگاههای ایران محل شکل گیری جنبش های انقلابی شد و با حرکتی که از سوی آنها آغاز گردید، طومار دیکتاتوری سلطنتی در هم‌پیچیده شد.
همچنین قیام روز سیزده آبان 57 در دانشگاه و کشتار دانشجویان و دانش‌آموزان، حکایتی دیگر از پایگاه مردمی دانشگاه ها است.
نقش دانشگاه در انقلاب اسلامی آن‌چنان برجسته بود که دانشگاه به سنگر آزادی و اصلی‌ترین مرکز انقلاب تبدیل گشت به طوری که با سقوط دیکتاتوری پهلوی، دانشگاه ها هم مانند سایر مراکز مردمی، از حکومت استبدادی آزاد گردید.
اما پس از انقلاب اسلامی که در ذات خود متضمن حفظ آزادی نشر افکار مختلف درچارچوب اسلام است، تمامی گروه های فکری در دانشگاه ها فرصت یافتند تا به بیان افکار خود بپردازند و این فضا در برهه هایی از زمان موجب سوء استفاده جریان های سیاسی خارج از دانشگاه گردید. به طوری که برخی جنبش دانشجویی با احزاب و گروه های سیاسی خارج از کشور و ضد انقلاب گره خوردند و همین امر موجب شد تا در برخی موارد، نشریات دانشجویی به تریبون احزاب و جریانات سیاسی ضد انقلاب تبدیل شوند. این درحالی است که نشریات دانشجویی می بایست به نشر افکار دانشجویان اختصاص می یافت و اهداف و رسالت های دانشجویی از قبیل آرمان خواهی و عدالت طلبی را دنبال می کرد.
همچنین این روند به گونه ای ادامه یافت که در هشت سال اصلاحات این جریانات به اوج خود رسید و با  چاپ مقالات توهین آمیز درنشریات دانشجویی دقیقا  از ماهیت ضد استکباری خویش دور شدند.
شایان ذکر است برخی از این جریانات در دوران انتخابات دهم ریاست جمهوری و با توجه به فضای سیاسی آزادانه ای که نظام جمهوری اسلامی ایجاد کرده بود به نشر انواع افکار سیاسی و به خصوص افکار مخالف نظام پرداختند. البته این دگراندیشی ها ریشه در سال های گذشته داشت و تاثیرپذیری از افکارغربی نقش عمده ای در آن ایفا می کرد.
متاسفانه در ایام پس از فتنه 88 برخی از این جریانات دانشجویی به بلندگوی افراد خارج از دانشگاه با تفکرات دگراندیش تبدیل شدند که خود هیچ جایگاهی در جامعه نداشتند. به این ترتیب افکاری که با ریشه های انقلاب متضاد بود، در برخی از این جریانات رخنه کرد و اگر نیک بنگریم نقش برخی جریانات دانشجویی را در فتنه 88 به وضوح مشاهده خواهیم کرد. نقشی که در تحریک احساسات دانشجویان در دانشگاه های کشور پس از انتخابات 22 خرداد 88 علیه نظام اسلامی، نادیده گرفتنی نیست.
16 آذر روز اوج گرفتن استکبارستیزی ملت ایران است. این روز نماد عدالتخواهی و استکبارستیزی جنبش دانشجویی است و به تبع آن، جریانات دانشجویی نیز در آستانه این روز باید به رسالت خود، که آرمان خواهی و عدالت طلبی است، بپردازند. از دانشجویان انتظار می رود در این روز بر رسالت های ضداستکباری خویش پافشاری کنند و اجازه ندهند که جریان های فتنه گر این روز را به نفع خود مصادره کنند.
طبیعی است که در آستانه روز دانشجو، دشمنان به دنبال سوءاستفاده از این روز و مصادره آن به نفع خود برآیند و این مسئله به وضوح در موضع گیری ها و به ویژه در رفتارها و کردار هایشان مشهود است.
روز دانشجو، روز آزادگی و نماد آزادیخواهی دانشجویان است. روزی که همواره یادآور خیزش و قیام دانشجویی است و در دل دانشجویان و تاریخ ایران نقش بسته اما یکی از آفت های فتنه88 که در دامان جنبش دانشجویی رخنه کرده این است که جریان فتنه در تلاش است تا 16 آذر را به نفع خود مصادره نماید. این جریان می خواهد نشان دهد که تظاهرات دانشجویان در سال 1332 و شهادت سه تن از آن ها در این روز، جهت مقابله با آمریکا نبوده و صرفا اقدامی علیه حکومت شاهنشاهی بوده است و به این ترتیب با نفی جنبه استکبارستیزانه این روز، به مطابقت دادن 16 آذر 1332 با شرایط فعلی بپردازد.
پایان پیام/
رضا باقرپور