بلاتکلیفی در جوار استانداری/ «رحیم آباد» محروم از خدمات شهری

خراسان جنوبی – خبرگزاری شبستان؛ وجود یک روستا در وسط شهر بیرجند، آن هم با همان ظاهر و معماری سنتی و خانه های خشت و گلی و گنبدی و کوچه های باریک، به همراه حوض انبار قدیمی و جوی آبی که از قنات سرچشمه گرفته است، توانسته هزاران گردشگر را به این نقطه از ایران زیبا بکشاند و نام « رحیم آباد» را جهانی کند. این پاراگراف از گزارش می توانست امروز «لید» این گزارش باشد، به همراه تیتری زیباتر. اما متاسفانه آنچه در ابتدای متن آمده است مانند یک خواب است که برای تعبیر آن کمی دیر شده است.

حالا بعد از گذشت سالها از ساخت ساختمان استانداری، علاوه بر نادیده گرفته شدن بخشی از بافت تاریخی شهر، باید حال و روز مردمانی را روایت کنیم که این روزها سازشان کوک نیست، از همسایگی با استانداری خوشحال نیستند و زندگی شان به سختی و به گفته خودشان در «حصار» می گذرد. اهالی آنقدر مشکلاتشان را در رسانه ها بیان کرده اند که اگر امروز کلمه روستای «رحیم آباد» را در اینترنت جستجو کنیم، تیتر رسانه های مختلف از مشکلات بلاتکلیفی این مردم بین شهر و روستا می آید.

آقای «ابراهیم آبادی» 35 ساله از جوانانی است که قبلا به همراه خانواده در این روستا در منزل پدری سکونت داشته و حالا به دلیل کمبود امکانات و مشکلات مجبور به سکونت در قسمت دیگری از شهر شده است، به گفته او قبلا در این روستا بیش از 30 خانوار سکونت داشتند که به دلیل کمبود امکانات و مشکلات مجبور به ترک خانه هایشان شدند. خانه هایی که بیشترش حالا تلی از خاک شده است. او می گوید: «استانداری، بنیاد مستضعفان و میراث فرهنگی» سه نهادی هستند که در این روستا به دلیل مستغلات و همجوار بودن،‌حضور دارند و می توانستند گره‌ای از مشکلات مردم بگشایند اما بی توجهی باعث شده که کوچه‌های اطراف همه از نعمت گاز شهری بهره مند باشند اما مردمان این روستا، همچنان با نفت، شب‌های سرد زمستان را گرم کنند. گفته اند که مردم باید منازل را تخلیه کنند!

اوج محرومیت در گرانترین محله بیرجند!

ابراهیم آبادی می‌گوید: «بعد از نامه نگاری‌های فراوان، بالاخره چهار سال قبل توانستیم سند املاک این منطقه را از طریق بنیاد مستضعفان دریافت کنیم، اما باز هم از خدمات شهری محروم هستیم، خانه ها فقط 20 متر با علمک گاز فاصله دارند اما گاز نمی دهند، شرکت گاز می گوید باید از فرمانداری و استانداری نامه بیاورید، اما این دو نهاد دولتی نامه ای برای گازکشی نمی دهند».

او ادامه داد: «50 درصد منازل تخریب شده اند، استانداری هم اعلام کرده که منازل این روستا،‌ در حریم این نهاد قرار دارند، برخی مالکین از کمبود امکانات خانه هایشان را رها کردند و رفته اند؛ کوچه ها نه آسفالتی دارند، نه فاضلاب شهری به این نقطه رسیده است، ضمن اینکه دوربین های استانداری حریم منازل را می‌گیرد و مردم راحت نیستند؛ مردم محله رحیم آباد در شرایطی قرار دادند که نمی توانند ساخت و سازی داشته باشند یا باید فروخت و رفت و یا با همین شرایط باید کنار آمد».

به گفته اهالی رحیم آباد، مردم این روستای شهری، تاکنون بارها به نشانه اعتراض به استانداری، فرمانداری و نهادهای مربوطه رفته اند اما پاسخ قانع کننده ای دریافت نکرده اند، جز یک مورد که از آنها خواسته شده تا در حاشیه شهر بیرجند، زمین دریافت کنند که مورد موافقت ساکنان واقع نشد.

وسط میدان این روستا حوض آب انبار قدیمی است که این روزها به دلیل بی توجهی به زباله دان تبدیل شده است، از رو به رو سرکی به داخل آب انبار می کشم، تقریبا تخریب شده است، اهالی محله رحیم آباد از این وضعیت هم گلایه دارند، آنها معتقدند که این میراث فرهنگی کشور است که مورد بی مهری قرار گرفته و زخم هایش ترمیم نمی شود.

گفتند به تهران بروید!

«منصوره بهنام نیا» دیگر ساکن محله رحیم آباد است که به گفته خودش 33 سال از عمر خود را در این محله سپری کرده است، او می گوید: « این روستا زادگاه اجداد ماست، اما از وقتی که یادمان هست برای لوله کشی آب و بعدها گاز مشکل داشتم و اهالی پیگیر بودند، بعد از سال‌ها بالاخره آب به ما دادند اما گاز نه. بسیاری از مسئولان را نمی شناسم، اما از آنها دلگیریم؛ استاندار در همسایگی ما قرار دارد اما از مشکلات همسایه خود بی اطلاع است، دقیقا از کنار خانه های ما حصاری با دیوار و سیم خاردار کشیدند و ما را در قفس گذاشتند. پیش فرماندار و اداره گاز و استانداری هم رفتیم اما گفتند باید برای رسیدگی موضوع به تهران بروید، پس مسئولان در شهر و استان کارشان چه هست که ما باید به تهران برویم؟».

گفتگو با چند تن از اهالی رحیم آباد در میدان روستا ادامه دارد، که پیرمردی از قدیمی های این روستا از دور به سمت ما می آید و با انگشت اشاره تعدادی از خانه های ویران شده را نشان می دهد و می گوید:« در گذشته اینجا 35 خانوار زندگی می کردند، تمام این خانه‌هایی که الان می بینید خراب شده، همه آدم نشین بودند. هر که توانسته و درآمدی داشته از اینجا رفته، ما از سر نداری همین جا ماندیم».

«ابراهیم آبادی» از وضعیت موجود در محله ناراضی است و می گوید:« من دو پایم معلولیت دارد نمی توانم کار بکنم، باید فکری به حال ما بردارند. برای گازکشی بارها به اداره گاز مراجعه کردیم تا اینکه یکسال قبل، یک روز قبل از سفر یکی از مسئولان کشوری به استان، روز جمعه آمدند، خط کشی کردند و گفتند صبح شنبه ماشین خودتان را بردارید که می خواهیم چاله بکنیم، الان یکسال می گذرد و هنوز خبری نشده است، نمی دانم آخر قرار است چه کار کنند با ما؟».

آجر روی چراغ نفتی!

او می افزاید: «چند ماه قبل، فتوکپی سند منازل ما را یکبار گرفتند و گفتند می خواهند در خیابان «پونه» به ما زمین بدهند، اما بعد از یکماه مدارک را آوردند و گفتند نمی شود، اگر معادل زمین ما جای دیگر به ما بدهند حاضریم برویم».

هنوز حرف های آقای ابراهیم آبادی ناتمام است که خانم مسنی جلو می آید و درخواست دارد تا نیم نگاهی به خانه اش داشته باشیم، خانه ای که به گفته خودش زمستان به دلیل آب باران نمناک است و به دلیل وجود دیوار استانداری راهی برای ترمیم هم وجود ندارد.

«کبری قلی زاده»  57 سال سن دارد و از کودکی اینجا زندگی می کرده است، می گوید: « خانه ما ته همین کوچه تنگی و جلوی دیوار استانداری است، هیچ امکاناتی نداریم، زمین ها که خاکی و گلی است، گاز نداریم، اجازه ساخت هم نداریم و چون اجازه ساخت نمی دهند کسی نمی خرید. ما یک زن و مرد پیر و مریض هستیم که باید از وسط روستا کپسول گاز و 20 لیتری نفت را با دست به خانه ببریم؛ کوچه ها آنقدر تنگ است که ماشین نمی تواند برود».

همراه با او به سمت منزلش می رویم، در میان کوچه دو تانکر 1500 لیتری نفت قرار دارد که سوخت این اهالی را برای پخت و پز و گرما تامین می کند، او می گوید: « کسی به مهمانی ما نمی‌آید چون گاز چراغ نفتی سردرد و مسمومیت ایجاد می کند، می گویند وقتی به خانه شما می آییم تا دو هفته سردرد هستیم. شما بیایید داخل منزل رو بینید که چطور دیوار نم کشیده است». سری به منزلش می زنیم، بوی گاز چراغ، چشم را آزار می دهد، مادربزرگ که میزبان نوه های خود است، برای کم کردن اثر این گاز نفت، آجر را روی چراغ گذاشته است.

قبل سفر وزیر خط گاز را کشیدند؛ دو روز بعد پاک شد

او می گوید:  «یک دفعه یکی از وزرا می خواست به استان بیاید، روز  قبل سفر، آمدند خط کشی کردند و گفتند که به شما گاز می دهیم، چند روز بعد خط پاک شد و خبری از گاز نشد. تکلیف ما را روشن کنند، واقعا از استاندار گلایه داریم که دیواری با فاصله نیم متر با دیوار منزل ما کشیدند و این باعث شده تا دیوار منزل ما نم بزند و نتوانیم کاری بکنیم». بین دیوار این منزل و دیوار استانداری تنها نیم متر فاصله است و راهی برای سیمان کردن و ترمیم از بیرون وجود ندارد، لذا آب باران پشت دیوار جمع می شود.  

او همچنان از مشکلات این روستای فراموش شده می گوید که به موضوع جالبی می رسیم، قلی زاده می گوید:« همین خانه های قدیمی که بخشی از آن تخریب شده، در حال حاضر محل فساد و خانه معتادان شده، جوانان معتاد شب ها اینجا می آیند و در آن مواد مخدر مصرف می کنند، یک دفعه نیمه شب می بینیم که چند نفر از داخل این خرابه ها بیرون می آیند، وقتی هم تذکر می دهیم می گویند به شما هم ربطی ندارد، بیایید اینجا به شما نشان دهم ته مانده های سیگار را!». چندین خانه خرابه در کوچه قرار دارد که سقف برخی از آنها تخریب شده و محلی برای آشغال و زباله شده است. به نظر می رسد اوضاع این روستای تاریخی در دل شهر این روزها آنقدر مریض و خراب است که جز یک جراحی، هیچ چیز نمی تواند آن را درمان کند.

دفتر فنی و راه و شهرسازی موضوع را پیگیری کنند

برای پیگیری موضوع به سراغ معاون امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی می رویم. «سید کمال الدین میرجعفریان» راه حل موضوع را در برگزاری جلسه ای با اداره کل راه و شهرسازی می داند و می گوید:«با یکی از اهالی به نمایندگی از مالکان هماهنگ کنید بروند اداره راه و شهرسازی و بنشینند و به توافق برسند. بنده هم به دفتر فنی می گویم که همراهی کنند».

وی در خصوص چرایی عدم مجوز ساخت و ساز و نوسازی این منازل هم می افزاید:« این منازل در حریم امنیتی استانداری قرار دارند و نمی توان کاری کرد، باید مباحث امنیتی را همراهی کنیم. ما آمادگی داریم تا برای حل مشکل اهالی موضوع را پیگیری کنیم».

میرجعفریان می گوید: اهالی این محله تاکنون پیش بنده نیامده اند؛ البته قبلا دفتر فنی آمدند اما باید خواسته خود را در چارچوب مقررات بیان کنند اما الان هم هماهنگ می کنیم که جلسه ای بین راه و شهرسازی، دفتر فنی و نماینده اهالی برگزار شود و چنانچه نیاز به موضوع تخصصی بود ما ورود خواهیم کرد».

گازرسانی نیازمند مساعدت شهرداری است

برای پیگری موضوع گازرسانی به سراغ شرکت گاز رفتیم، «هاشمی» مدیر شرکت گاز خراسان جنوبی، موضوع را به شهرداری پاس می دهد و می گوید: « گاز رسانی روستای رحیم آباد باید حتما گزارش دو سازمان باشد، اول شهرداری است که باید گذر مشخص کند و گذر را هم طبق طرح تفصیلی شهر به ما ابلاغ کند و گذر هم باید با طرح موجود آنجا مطابقت داشته باشد و دوم اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری هم باید تایید کند، ما هر دو مسیر را پیگیری کردیم و شهرداری هنوز آن گذری که در نقشه است را به ما ارائه نکرده است و گذر در نقشه وجود دارد اما در محل نیست، هر وقت شهرداری بیرجند مساعدت و تایید کند ما حسب نظر شهرداری اقدام خواهیم کرد.»

شهرداری آماده همکاری با اداره گاز است

«عدل» معاون عمرانی شهرداری بیرجند هم با اشاره به اینکه تعیین معبر برای گازرسانی به این محله را باید راه و شهرسازی و معاونت شهرسازی شهرداری تعیین کند،‌ می گوید: تاکنون دستوری بابت این موضوع به معاونت عمرانی شهرداری صادر نشده است.

او اضافه می کند: آمادگی داریم که نماینده شرکت گاز برای پیگیری موضوع به شهرداری بیایید نیازهای خود را اعلام کند،‌ در قالب همکاری این کار را انجام خواهیم داد.

مالکین حاضر نیستند جای دیگر زمین بگیرند/ معاون پاسخگو نیست 

جعفری مدیرکل راه و شهرسازی استان هم می گوید: « استانداری گفته است جای دیگری به آنها زمین واگذار کنید، ما با سازمان ملی که مکاتبه کردیم گفتند امکان تهاتر وجود ندارد و مالکین هم حاضر نیستند جای دیگر زمین بگیرند، می گویند از ما بخرید، در خصوص موضوعی که گفتند قرار بوده در خیابان شهید آوینی به آنها زمین بدهند، اصلا چنین چیزی نبوده چون در این منطقه ما اصلا زمین نداریم و قولی ندادم».

جعفری از ما می خواهد تا برای پیگیری بیشتر موضوع با «وحید داعی» معاون شهرسازی و معماری این اداره کل ارتباط بگیریم. خبرگزاری شبستان با وجود تلاش های زیاد برای تماس و مصاحبه با معاون شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان اما موفق به مصاحبه نشد.