خبرگزاری شبستان، سرویس فرهنگی- مریم داوری: سرانه مطالعه کتاب در کشورمان به دلیل اینکه کتاب و کتاب خوانی به عنوان یک فرهنگ در بین مردم جا نیفتاده ، پایین است. این در حالی است که ایران پیشینه غنی فرهنگی دارد و همچنین یک کشور اسلامی است، اسلامی که تاکید فراوانی بر کسب علم و دانش، تفکر و مطالعه دارد. امروزه میزان مطالعه یکی از شاخص های توسعه جوامع به شمار می رود. کشورهای توسعه یافته 70 درصد کتاب های مصرفی جهان را تولید می کنند در حالیکه سهم کشورهای در حال توسعه با وجودی که 80 درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند، کمتر از 30 درصد است. البته مشکل کتاب در کشورهای جهان سوم فقط مربوط به حجم کتابهای تولیدی نیست. مشکل اساسی این است که کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی و ضروری تلقی نمی شود. در کشور ما به منظور افزایش سرانه مطالعه برنامه های مختلف و متنوعی به مناسبت های مختلف در نظر گرفته می شود اما آنچه که مهم و اثرگذار است تداوم این برنامه ها و مشارکت تمام نهادها به خصوص نهادهای فرهنگی است. در این میان یکی از نهادهایی که می تواند در بحث کتابخوانی و ترویج آن در جامعه موثر باشد، مساجد هستند. بدین منظور گفتگویی با «حجت الاسلام حامد ابوالحسنی» نویسنده، نمایشنامه نویس، کارشناس فرهنگی نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، پژوهشگر و مستند ساز ترتیب دادیم که بدین شرح است:
کتاب و کتاب خوانی از چه جایگاه و اهمیتی در دین اسلام برخوردار است؟
بزرگترین و اصلی ترین معجزه پیامبر اکرم(ص)، قرآن کریم است که یک کتاب است. این مسئله اهمیت کتاب را برای ما بیشتر می کند و نشان می دهد که دین اسلام برای کتاب اهمیت قایل است. روایات زیادی از پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار (ع) در مورد اهمیت مطالعه و کسب علم و دانش داریم. حضرت امیر المومنین(ع) فرمودند: «کتابها بوستان دانشمندان هستند» . ایشان در جای دیگر فرمودند: «کسی که با کتاب آرامش یابد، آسایش و راحتی از او سلب نمی شود». امام صادق (ع) فرمودند:« بنویس، و دانش خویش را در میان برادرانت منتشر ساز و چون مرگت فرار رسد کتابهایت را برای فرزندانت به ارث بگذار زیرا زمانی پر آشوب خواهد آمد که مردمان تنها با کتابهای خود انس می گیرند». بر این اساس بر من روحانی واجب می شود که در حوزه کتاب کارهایی انجام دهم. کتاب یعنی افزایش علم و آگاهی. روحانیون می توانند نقش مهمی در ترغیب افراد جامعه به کتاب داشته باشند. می توانند خلاصه و قسمتی از یک کتاب را بخوانند تا افراد ترغیب بشوند و آن کتاب را تهیه کنند و بخوانند.
کانون های فرهنگی هنری مساجد و روحانیونبرای ترویج کتاب و کتابخوانی چه اقداماتی می توانند انجام دهند؟
روحانیون می توانند در زمینه رونق کتابخوانی در جامعه اقدامات زیادی انجام دهند. آنها می توانند به مناسبت های مختلف تاریخی و مذهبی کتابهایی را در مسجد معرفی کنند. ائمه جماعت می توانند ساعتی را در هفته مشخص می کنند که در آن ساعت به موضوع معرفی کتاب، خواندن خلاصه و بخشی از کتاب پرداخته شود. این برنامه باعث می شود نمازگزاران به کتاب و مطالعه علاقمند شوند و آنهایی هم که علاقمند هستند با انگیزه بیشتر به مطالعه بپردازند. برگزاری جلسات کتابخوانی و نقد و بررسی کتابها در کانون های مساجد نیز بسیار مفید و موثر است. جشنواره شهید غنی پور جشنواره خوبی است که سالها پیش در مسجد کلید خورد. امیر حسین فردی این جشنواره را راه انداخت و برای رونق ادبیات در مسجد تلاش بسیاری کرد. آنها در آن زمان جلسات قصه گویی و داستان نویسی داشتند و توانستند قصه گویان طراز اول را تربیت کنند. خوب است که این طرح موثر را زنده کنیم و در مساجد الگو قرار دهیم تا پیوندی قوی بین ادبیات و مسجد برقرار شود.
نویسندگان و اساتید ادبیات در زمینه کتابخوانی می توانند چه همکاری هایی با مساجد داشته باشند؟
اساتید ادبیات، نویسندگان و شاعران ما وظیفه ای در راستای افزایش آگاهی مردم جامعه دارند. این عزیزان می توانند زکات علم خود را در مساجد پرداخت کنند، بدین گونه که در مساجد حضور یابند، جلسات کتابخوانی و نقد و بررسی کتاب داشته باشند و یا جلسات داستان نویسی در مساجد برگزار کنند. به هر حال چیزی که خاستگاه اش مسجد باشد و در مسیر انقلاب باشد، ناب تر خواهد بود. وقتی ریشه در مسجد باشد، برکات معنوی بیشتر و اثرگذارتر خواهد بود.
وضعیت کتابخانه های مساجد در حال حاضر چگونه است؟
در حال حاضر اکثر مساجد کتابخانه دارند. وضعیت اقتصادی باعث شده است خرید کتاب برای کتابخانه ها از جمله کتابخانه های مساجد کمتر شود. در بعضی از مساجد کتابهای قدیمی و کهنه وجود دارد و ما شاهد تنوع کتابها در زمینه های مختلف موضوعی در کتابخانه های مساجد نیستیم. البته مساجدی هم هستند که کتابخانه های مجهز با انواع کتابها حتی در زمینه کمک آموزشی و کنکور دارند. حتی بعضی از کتابخانه های مساجد علاوه بر تنوع موضوعی کتاب،سالن مطالعه نیز دارند.
چه پیشنهادی برای تجهیز کتابخانه های مساجد دارید؟
برای این مورد باید تدابیری اندیشیده شود. نویسندگان و اهالی فرهنگ می توانند کتاب هایی را در اختیار روحانیون قرار دهند تا آنها کتاب های خوب و مفید را علاوه بر تبلیغ در کتابخانه مسجد قرار دهند. مردم هم می توانند در این زمینه مشارکت داشته باشند و کتابهایی را که خواندند به مسجد محله خود اهدا کنند. علاوه بر این ناشران و مسئولان در حوزه کتاب و کانون های مساجد باید ساز و کارهایی ایجاد کنند و کتاب های خوب را به طور رایگان در اختیار مساجد قرار دهند. پیشنهاد می کنم که ناشران با همکاری امور مساجد و کانون ها همایش ماهیانه داشته باشند و کتاب های جدید را به روحانیون معرفی کنند و در اختیار آنها بگذارند تا روحانیون این کتاب ها را تبلیغ کنند. این امر هم باعث تجهیز کتابخانه های مساجد به مرور می شود و هم به ترغیب نمازگزاران به خصوص جوانان به کتاب و کتابخوانی منجر می شود. به هر حال شکل گیری سیستم تبلیغ کتاب در شبکه گسترده مسجد باعث می شود که مشکل سرانه مطالعه در کشورمان تا حدود زیادی حل شود.
نظر شما