«مرتضی قائمی»، در گفت‌وگو با خبرنگار شبستان در همدان، گفت: صداقت یکی از فضایل اخلاقی بسیار مهم در تعالیم اسلامی است.
رئیس دانشگاه آزاد همدان افزود: قرآن کریم و احادیث ائمه معصومین(ع) تأکید بسیاری بر صدق و دوری از کذب دارند و در جای‌جای نهج‌البلاغه بر آن تأکید شده است و امام علی(ع) می‌فرماید «مَا كَذَبْتُ وَ لَا كُذِّبْتُ وَ لَا ضَلَلْتُ وَ لَا ضُلَّ بِي دروغ نگفتم و دروغ نشنیده‌ام. گمراه نشدم و كسى را گمراه نکرده‌ام».
وی با بیان اینکه امیرالمؤمنین(ع) همیشه مقید به صداقت بودند و بر این اصل تأکید داشته و همگان را نیز به آن فراخوانده‌اند گفت: امام علی(ع) در نامه ۵۳ نهج‌البلاغه به لزوم صداقت در بحث مدیریت سیاسی و حکمرانی تأکید دارد.
قائمی ادامه داد: در کنار تمام اخلاقیاتی همچون وفای به عهد، دوری از تشریفات که امام(ع) در این نامه به آن دعوت می‌کند به صداقت نیز دعوت می‌کند و باید گفت یکی از رذایلی که در احادیث امام به آن حمله می‌شود دروغ است که در مقابل صداقت قرار دارد و امام(ع) همیشه این رذیلت را موردحمله قرار می‌دهد.
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه ابراز کرد: دروغ به‌عنوان یک رذیلت، ایمان و تقوای فرد را زیر سؤال میبرد، چراکه صداقت یکی از مبنایی‌ترین اصولی است که در تمام ابعاد فردی، اجتماعی، سیاسی و روابط بین‌المللی مورد تأکید است.
قائمی با اشاره به اینکه در نامه ۵۳ امیرالمؤمنین(ع) صداقت را مایه اعتماد می‌داند، تصریح کرد: در غیر این صورت در یک حکومت بر روی برنامه‌های مدیریتی، بخش‌نامه‌ای، سرمایه‌گذاری‌های تجاری و اقتصادی و ... نمی‌توان سرمایه‌گذاری کرد.
این استاد تفسیر نهج‌البلاغه بابیان اینکه این نامه یک منشور مدیریتی در نهج‌البلاغه است، خاطرنشان کرد: تمام اصول مدیریتی که جامعه اسلامی به آن نیاز دارد در گزاره‌های این نامه آورده شده است، در ابتدای این نامه به تقوا توصیه‌شده است، چراکه تقوا رأس تمام فضیلت‌ها است که در حکمت ۴۰۲ می‌فرماید « التُّقَى رَئِيسُ الْأَخْلَاقِ «پرهيزگارى در رأس همه خلق‌هاست».
قائمی یادآور شد: آغاز نامه‌های نهج‌البلاغه با توصیه به تقوا است و در این نامه نیز به فضائلی همچون رعایت عدالت، ترک حرام و انجام واجبات، ساده زیستی، دوری از ذلت و پارتی‌بازی اشاره می‌شود، در ۳ بخش این نامه به مسئله پارتی‌بازی یا پرداختن به صلاح افراد خاص و نزدیکان و آشنایان اشاره‌کرده و مالک اشتر را از مرتکب شدن به این اشتباه بازداشته است و به رعایت انصاف و عدالت فراخوانده است.
حاکم اسلامی عمل صالح را چشم‌روشنی خود قرار دهد
وی با اشاره به اینکه در این نامه امام(ع) میخواهد که حاکم اسلامی عمل صالح را چشم‌روشنی خود قرار دهد، افزود: هم‌چنین در نامه ۴۵ که خطاب به عثمان بن حنیف که این نیز نامه‌ای مدیریتی است به ساده زیستی، ترک دنیادوستی، تقوا، وفای به عهد، حمایت از مستضعفان و تدبیر امور مردم در مسئله معیشت و ... دعوت می‌کند که این فضایل در سه بعد اخلاقی، اجتماعی و اعتقادی قابل‌اجرا است.
قائمی با تأکید بر اینکه در کلام امام(ع) ضابطه مهم است نه رابطه و این‌یکی از ارکان صحیح حکومت‌داری است، اضافه کرد: در خصوص وجود برخی از مشکلات در جامعه ما باید بگویم دلایل مختلفی وجود دارد یکی از این دلایل بیرونی و ناشی از ظلم و ستم غرب بر ملت ماست و دلیل دیگر خود ما هستیم که بر اصول نهج‌البلاغه‌ای که بر اساس آن انقلاب کردیم پایبند نیستیم.
وی یادآور شد: در وضعیت موجود ناشی از شیوع بیماری کرونا متأسفانه شاهد احتکار کردن اقلام بهداشتی موردنیاز مردم هستیم، احتکاری که باجان مردم سروکار دارد چنین رفتارهایی عوامل درونی فساد است که به انقلاب ما ضربه می‌زند، هرچند افرادی همچون جامعه پزشکی که باجان‌فشانی در این شرایط تابع نهج‌البلاغه و صحبت‌های حضرت امیر(ع) هستند لذا برای تحقق یک حکومت اسلامی باید از خودمان شروع کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی همدان با اشاره به نامه دیگری از نهج‌البلاغه که منشور تربیتی است، اعلام کرد: نامه ۳۱ نهج‌البلاغه نامه امام علی(ع) به فرزند خود امام حسن(ع) که شامل تمام تعابیر تربیتی و در اصل یک وصیت‌نامه جامعی است که تمام ابعادی که یک انسان در زندگی باید به آن بپردازد آمده است.
وی افزود: در این نامه نیز اولین توصیه تقوا است، موعظه، یقین، ایمان، اعتقاد، نماز و قرآن، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، عدالت و متکی به همین اصل یعنی تقوا است.
وی با اشاره به اینکه این نامه سبک کامل فرزند پروری است، ابراز کرد: چگونگی تربیت یک فرزند از زمانی که پدر و مادر هنوز صاحب فرزند نشده‌اند یعنی در مورد لقمه‌ای که می‌خورند تا بزرگی فرزند را بیان می‌کند.
قائمی بابیان اینکه این نامه دومین نامه طولانی نهج‌البلاغه پس از نامه ۵۳ است، اظهار کرد: این نامه به‌صورت سندی در اختیار آموزش‌وپرورش و دانشگاه‌ها قرار داده‌شده است اما اینکه تا چه حد اجرا می‌شود نسبی است و بستگی به عوامل آن بخش آموزشی دارد.
وی با اشاره به اینکه الگوی این نامه الگویی کامل است، گفت: از این تعالیم در سیاست‌های کلان و جزئی می‌توان استفاده کرد، در این نامه الگوی ارائه‌شده در تربیت فرزندان الگویی عملی است یعنی رفتار بیشترین تأثیر را در مسئله تربیت دارد و تعلیم صرفاً زبانی اثری ندارد، لذا پدر و مادر در آموزش اصل تربیتی که برای فرزند خوددارند باید در قدم اول خود به آن قائل باشند.
وی ادامه داد: پس از اقدام عملی و به زبان آوردن آن رفتار، کم‌کم استدلال‌ها آغازشده و از این روش برای نهادینه کردن رفتارهای صحیحی که فرزند عملاً در پدر و مادر خود دیده استفاده می‌شود.
قائمی بابیان اینکه موفق بودن در این زمینه منوط بر این است که چقدر این تعالیم و اسناد نهج‌البلاغه را قبول داریم، اضافه کرد: طبق صحبت‌های حضرت امیر(ع) خودسازی بهترین اصل تربیتی است.
نظر شما