به گزارش خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، در پی شیوع ویروس کرونا و تعطیلی فعالیت های مذهبی به منظور پیشگیری از افزایش تعداد مبتلایان به آن، آیین اعتکاف در ایام البیض امسال نیز تعطیل شد.
مقام معظم رهبری در پاسخ به نامه ستاد مرکزی اعتکاف که درخواست توصیه ای برای محرومان از این فیض را داشتند، مرقوم فرمودند: «کسانی که از عمل بافضیلت اعتکاف محروم مانده‌اند، بهتر است در هر یک از این سه روز نماز حضرت جعفر طیار علیه السلام بخوانند.»
لذا در این نوشتار کیفیت خواندن این نماز و فیوضات و برکات آن مرور می شود:
نماز تسبیح، نمازی است که پیامبر اکرم(ص) هنگام بازگشتِ جعفر بن ابی‌طالب از حبشه برای قدردانی از زحماتش، به عنوان هدیه به او آموزش داد؛ از این رو به نماز جعفر طیار مشهور شد. جعفر طیار، پسر عموی پیامبر(ص)، برادر امیرمومنان علی(ع) و از نخستین افرادی بود که به پیامبر(ص) ایمان آورد او سرپرستی گروهی از مسلمانان را برعهده داشت که به دستور رسول خدا(ص) از مکه به حبشه مهاجرت کرده بودند. این نماز مذکور بدین جهت که هدیه‌ای از جانب پیامبر(ص) به جعفر بود، نماز حَبوَه نیز گفته می‌شود.
کیفیت قرائت نماز جناب جعفر
۱- نماز جعفر طیار دو نماز دورکعتی است، در هر رکعت حمد و سوره و بعد از آن پانزده مرتبه: «سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ للَّه وَ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اکْبَر» خوانده شود، همین تسبیحات را ده مرتبه در رکوع و ده مرتبه بعد از سر برداشتن از رکوع، و ده مرتبه در سجدۀ اول و ده مرتبه بعد از سر برداشتن از آن و ده مرتبه در سجدۀ دوم و ده مرتبه بعد از سر برداشتن از آن گفته شود، در رکوع و سجده می توان ذکر مخصوص ـ سبحان ربی ... ـ را نگفت، اما احتیاط مستحب آن است که علاوه بر تسبیحات، ذکر نیز گفته شود. این نماز سوره مخصوصی ندارد، لکن افضل آن است که در رکعت اول، سوره «إِذَا زُلْزِلَتْ» و در رکعت دوم، سوره «وَ الْعَادِیَاتِ» و در رکعت سوم، «إذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ» و در رکعت چهارم، سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَد» خوانده شود.
۲- مستحب است که در سجده دومِ رکعت دوم، بعد از تسبیحات بگوید: «سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ الْوَقَارَ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَكَرَّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ لَا يَنْبَغِي التَّسْبِيحُ إِلَّا لَهُ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَى كُلَّ شَيْءٍ عِلْمُهُ، سُبْحَانَ ذِي الْمَنِّ وَ النِّعَمِ، سُبْحَانَ ذِي الْقُدْرَةِ وَ الْكَرَمِ، اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ، وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ اسْمِكَ الْأَعْظَمِ، وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّةِ الَّتِي تَمَّتْ صِدْقًا وَ عَدْلًا، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ» سپس حاجت هایش را بگوید، به فارسی هم می‌تواند حاجاتش را درخواست کند.
۳- بعد از فارغ شدن از نماز، مستحب است دعایی را که شیخ طوسی و سید بن طاووس از مفضل بن عمر نقل کرده اند، بخواند.
علامه مجلسی در کتاب «زادالمعاد» از مفضل بن عمر از امام صادق(ع) دعایی را روایت کرده است که بعد از نماز جعفر در حال سجده برای برآورده شدن حاجات خوانده می‌شود. حضرت(ع) فرمودند: ای مفضل هر گاه تو را حاجتی ضروری بوده باشد نماز جعفر را بجای آور، بعد این دعا را بخوان و حوائج خود را از خدا طلب کن که برآورده می‌شود انشاء الله تعالی.
پس از نماز دست‌ها را بلند کرده و خدا را اینگونه بخواند: «یا رَبِّ یا رَبِّ یا رَبِّ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ یا رَبّاهُ...» تا نفس قطع شود، سپس «رَبِّ رَبِّ رَبِّ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا اَللّهُ یا اَللّهُ یا اَللّهُ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا حَیُّ یا حَیُّ یا حَیُّ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَحیمُ یا رَحیمُ یا رَحیمُ...» تا نفس قطع شود، سپس «یا رَحمانُ یا رَحمانُ یا رَحمانُ...» هفت مرتبه، «یا اَرحَمَ الرّاحِمینَ» هفت مرتبه. سپس بگوید: «اَللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الْقَوْلَ بِحَمْدِک، وَ أَنْطِقُ بِالثَّنَاءِ عَلَیک، وَ أُمَجِّدُک وَ لَا غَایةَ لِمَدْحِک، وَ أُثْنِی عَلَیک وَ مَنْ یبْلُغُ غَایةَ ثَنَائِک وَ أَمَدَ مَجْدِک، وَ أَنَّی لِخَلِیقَتِک کنْهُ مَعْرِفَةِ مَجْدِک، وَ‌ای زَمَنٍ لَمْ تَکنْ مَمْدُوحاً بِفَضْلِک، مَوْصُوفاً بِمَجْدِک عَوَّاداً عَلَی الْمُذْنِبِینَ بِحِلْمِک، تَخَلَّفَ سُکانُ أَرْضِک عَنْ طَاعَتِک فَکنْتَ عَلَیهِمْ عَطُوفاً بِجُودِک، جَوَاداً بِفَضْلِک عَوَّاداً بِکرَمِک، یا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ الْمَنَّانُ ذُو الْجَلَالِ وَ الْإِکرَامِ».
آیت الله العظمی بهجت در کتاب «بهجت الدعاء» آورده اند: در ادامه دعای منقول در زادالمعاد به این صورت خوانده می‌شود: «سُبْحَانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّ وَ تَرَدَّى بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَطَّفَ بِالْمَجْدِ وَ تَكَرَّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ لَا يَنْبَغِي التَّسْبِيحُ إِلَّا لَهُ جَلَّ جَلَالُهُ، سُبْحَانَ مَنْ أَحْصَى كُلَّ شَيْءٍ بِعِلْمِهِ وَ خَلَقَهُ بِقُدْرَتِهِ، سُبْحَانَ ذِي الْمَنِّ وَ النِّعَمِ، سُبْحَانَ ذِي الْقُدْرَةِ وَ الْكَرَمِ. اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ، وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ، وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ الَّتِي تَمَّتْ صِدْقًا وَ عَدْلًا، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ، وَ أَنْ تَجْمَعَ لِي خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ بَعْدَ عُمُرٍ طَوِيلٍ، اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ، الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْيِي الْمُمِيتُ، الْبَدِيءُ الْبَدِيعُ، لَكَ الْكَرَمُ وَ لَكَ الْمَجْدُ، وَ لَكَ الْمَنُّ وَ لَكَ الْجُودُ، وَ لَكَ الْأَمْرُ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ، يَا وَاحِدُ يَا أَحَدُ، يَا صَمَدُ يَا مَنْ لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ، وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ، يَا أَهْلَ التَّقْوَى وَ يَا أَهْلَ الْمَغْفِرَةِ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، يَا عَفُوُّ يَا غَفُورُ، يَا وَدُودُ يَا شَكُورُ، أَنْتَ أَبَرُّ بِي مِنْ أَبِي وَ أُمِّي، وَ أَرْحَمُ بِي مِنْ نَفْسِي وَ مِنَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ، يَا كَرِيمُ يَا جَوَادُ، اللَّهُمَّ إِنِّي صَلَّيْتُ هَذِهِ الصَّلَاةَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ، وَ طَلَبَ نَائِلِكَ وَ مَعْرُوفِكَ، وَ رَجَاءَ رِفْدِكَ وَ جَائِزَتِكَ، وَ عَظِيمَ عَفْوِكَ وَ قَدِيمَ غُفْرَانِكَ، اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ ارْفَعْهَا فِي عِلِّيِّينَ، وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّي، وَ اجْعَلْ نَائِلَكَ وَ مَعْرُوفَكَ وَ رَجَاءَ مَا أَرْجُو مِنْكَ فَكَاكَ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ، وَ الْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ وَ مَا جَمَعْتَ مِنْ أَنْوَاعِ النَّعِيمِ، وَ مِنْ حُسْنِ الْحُورِ الْعِينِ، وَ اجْعَلْ جَائِزَتِي مِنْكَ الْعِتْقَ مِنَ النَّارِ وَ غُفْرَانَ ذُنُوبِي، وَ ذُنُوبِ وَالِدَيَّ وَ مَا وَلَدَا، وَ جَمِيعِ إِخْوَانِي وَ أَخَوَاتِيَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ وَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِمَاتِ، الْأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتِ، وَ أَنْ تَسْتَجِيبَ دُعَائِي وَ تَرْحَمَ صَرْخَتِي وَ نِدَائِي، وَ لَا تَرُدَّنِي خَائِبًا خَاسِرًا، وَ اقْلِبْنِي مُفْلِحًا مُنْجِحًا مَرْحُومًا، مُسْتَجَابًا دُعَائِي، مَغْفُورًا لِي يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ يَا عَظِيمُ، قَدْ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِكَ، فَلْيَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْكَ، يَا حَسَنَ التَّجَاوُزِ، يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ، يَا بَاسِطَ الْيَدَيْنِ بِالرَّحْمَةِ، يَا نَفَّاحًا بِالْخَيْرَاتِ، يَا مُعْطِيَ السُّؤْلَاتِ، يَا فَكَّاكَ الرِّقَابِ مِنَ النَّارِ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ فُكَّ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ، وَ أَعْطِنِي سُؤْلِي، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي، وَ ارْحَمْ صَرْخَتِي وَ تَضَرُّعِي وَ نِدَائِي، وَ اقْضِ لِي حَوَائِجِي كُلَّهَا لِدُنْيَايَ وَ آخِرَتِي وَ دِينِي، مَا ذَكَرْتُ مِنْهَا وَ مَا لَمْ أَذْكُرْ، وَ اجْعَلْ لِي فِي ذَلِكَ الْخِيَرَةَ، وَ لَا تَرُدَّنِي خَائِبًا خَاسِرًا، وَ اقْلِبْنِي مُفْلِحًا مُنْجِحًا مُسْتَجَابًا لِي دُعَائِي، مَغْفُورًا لِي مَرْحُومًا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ، يَا مُحَمَّدُ يَا أبَاالْقَاسِمِ يَا رَسُولَ اللَّهِ، يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ، أَنَا عَبْدُكُمَا وَ مَوْلَاكُمَا، غَيْرُ مُسْتَنْكِفٍ وَ لَا مُسْتَكْبِرٍ، بَلْ خَاضِعٌ ذَلِيلٌ عَبْدٌ مُقِرٌّ، مُتَمَسِّكٌ بِحَبْلِكُمَا، مُعْتَصِمٌ مِنْ ذُنُوبِي بِوَلَايَتِكُمَا، أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِكُمَا، وَ أَتَوَسَّلُ إِلَى اللَّهِ بِكُمَا، وَ أُقَدِّمُكُمَا بَيْنَ يَدَيْ حَوَائِجِي إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَاشْفَعَا لِي فِي فَكَاكِ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ، وَ غُفْرَانِ ذُنُوبِي، وَ إِجَابَةِ دُعَائِي، اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ تَقَبَّلْ دُعَائِي وَ اغْفِرْ لِي، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
ایشان می‌فرمود: «بعد از نماز و ادعیۀ آن به سجده روید و با چشم گریان اگرچه با قطرۀ اشکی که چشم تَر شود اشک بریزید و حاجتتان را بخواهید».
نماز جعفر طیار را می‌توان به نیابت برای مردگان و شهدا خواند و هم چنین می‌تواند بدون نیابت ثوابش را هدیه کرد. هدیه کردن ثواب نماز به روح اموات و شهدا، هم درجات آنها را زیادتر می‌کند و هم اجر خود انسان را بیشتر می‌گرداند و هر چه هدیه شونده مقامش بالاتر باشد، اجر هدیه کننده بیشتر می‌شود.
این نماز را به حساب نوافل شبانه روزی می‌توان گذارد، یعنی نافله را به این طریق می‌توان به جا آورد.
فضایل نماز جعفر طیار
در فضیلت نماز جعفر طیار گفته شده است برای برآورده شدن حاجات و آمرزش گناهان این نماز خوانده شود و تا گرفتن حاجت بر آن مداومت داشته باشند. برخی از عالمان دینی برای کارهای مهم و نیز تسریع در ازدواج، خواندن نماز جعفر طیار را توصیه کرده‌اند.
در حدیث رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ آمده است در مقام کسی که نماز جعفر گزارد، اگر بر او مثل ریگ بیابان و کف دریا گناه باشد که می‌آمرزد مر او را حق تعالی.
با فضیلت‌ترین وقت خواندن نماز جعفر (طیار) روز جمعه هنگام بالا آمدن آفتاب است. می‌توان آن را از نافله‌های شب یا روز حساب کرد که هم برای او از نوافلش حساب شود و هم نماز جعفر (طیار)، کما این که در روایت آمده است پس با نماز جعفر نافله نماز مغرب را مثلا نیت می‌کند.
توصیه آیت الله العظمی بهجت به خواندن نماز جعفر برای رفع موانع ازدواج
حضرت آیت‌الله العظمی بهجت رحمه‌الله در موارد بسیاری که مردم برای مشکلات ازدواج و یا پیدا کردن شغل مناسب و نیز دیگر مشکلات زندگی، راه‌حلی می‌خواستند، آنها را به خواندن نماز جعفر علیه‌السلام رهنمون می‌شدند. ایشان می‌فرمودند: «نماز جعفر را به‌ترتیب و دعایی که در کتاب زادالمعاد آمده است بخوانید». همچنین می‌فرمودند: «بعد از نماز و ادعیۀ آن به سجده روید و با چشم گریان اگرچه با قطرۀ اشکی که چشم تَر شود اشک بریزید و حاجتتان را بخواهید».
پرسش: جوانی است هر چه برای ازدواج اقدام می‌کند، موفق نمی‌شود، چه دستورالعملی می‌فرمایید؟
حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره: نماز جعفر؛ به ترتیب و با دعای زادالمعاد بخواند.
پرسش: یکی از بستگان ما امر ازدواجشان مشکلی پیدا کرده، دعا بفرمایید.
حضرت آیت‌الله بهجت قدس‌سره: خدا ان شاءلله [مشکل او را حل کند]. خودشان دعا کنند. نماز جعفر را بخوانند به همان ترتیبی که در [کتاب] زادالمعاد است، و بعد از آن (بعد از نماز) در سجده حاجت‌شان را بخواهند و چون امر [مهمی] است [چرا که] هم دنیایی و هم آخرتی [است]، لذا در آن وقتی که دعای‌شان را در سجده [از خدا] می‌خواهند، مختصری چشمشان را تر کنند(کمی اشک بریزند).
فضيلت نماز جناب جعفر طیار در حرم مطهر امام رضا عليه السلام
علامه مجلسى نقل كرده از خطّ شيخ جليل شيخ حسين بن عبدالصّمد والد شيخ بهايى كه شيخ ابوالطّيّب حسين بن احمد فقيه رازى ره ذكر نموده كه هر كس زيارت كند حضرت امام رضا(ع) يا ديگر از ائمه عليهم السلام را پس در نزد آن امام به جاى آورد نماز جعفر را براى او نوشته شود به هر ركعتى ثواب كسى كه هزار حجّ و هزار عمره بجا آورده باشد و هزار بنده در راه خدا آزاد كرده باشد و هزار مرتبه به جهاد ايستاده باشد با پيغمبر مرسل(ص) و براى او است به هر گامى كه برمى دارد ثواب صد حجّ و صد عمره و صد بنده آزاد كردن در راه خداى تعالى و نوشته شود براى او صد حسنه و محو شود از او صد سيّئه و كيفيت نماز جعفر در اعمال روز جمعه آمده است.
منابع:
مفاتیح الجنان
پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری
پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجت
ویکی شیعه
نظر شما