از سه روز قبل از فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، عادت داشت که با روزه گرفتن به پیشواز این ماه عزیز برود. حال و هوای خانه «بی بی جان زهره» هر سال با فرا رسیدن ماه رمضان، رنگ دیگری به خود می گرفت و آخر هر هفته همه پسرها و دخترهایش افطار را در خانه کوچک قدیمی و باصفایی که در نزدیکی «دروازه کازرون» شیراز قرار دارد، مهمان بودند.
حالا هم که چندین نوه کوچک و بزرگ دارد باز هم سفره افطاری پنج شنبه شب ها را پهن می کند و همه خانواده در کنار هم افطار می کنند. «بی بی جان زهره» حالا که از مرز 70 سالگی گذشته است، چند سالی توان روزه گرفتن ندارد اما سفره افطاری هفتگی را همچنان پهن می کند تا فضای معنوی رمضان باز هم در خانه نقلی و دنجش با صدای اذان مغرب برقرار باشد.
رمضان با آداب شیرازی
آئین ها، رسوم و حتی خوراک های فرهنگ های مختلف در شهرهای مختلف کشور با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان هر سال احیا می شود تا نسل جدید نیز از این آداب کهن بی نصیب نمانند. شهر شیراز اما آداب و خوراک های منحصر به فردی دارد که شاید در هیچ شهری این تنوع در ماه رمضان دیده نشود.
یک پژوهشگر مردم شناسی با اشاره به تنوع آداب رمضان در شیراز می گوید: یکی از رسوم دیرینه استان فارس که در شیراز هم از دیرباز اجرا می شود، رسم «کلوک اندازون» است که در آن، مردم در آخرین جمعه ماه شعبان به طبیعت می روند و اگر کدورتی با افرادی دارند آنها را کنار می گذارند.
«مرجان خسروزاده» ادامه می دهد: غبار روبی مساجد از دیگر سنت هایی است که یک یا 2 هفته قبل از فرا رسیدن ماه رمضان در شیراز به انجام می رسد.
وی اضافه می کند: «روز والون» که شاید امروز کمرنگ شده است نیز رسم شیرازی مخصوص ماه رمضان است که خانواده تازه دامادها برای خانواده عروس، افطاری، شیرینی و نقل و نبات می فرستند.
خسروزاده، برگزاری مراسم دعا، احیا و قرائت قرآن مجید را از سنت های کهنی عنوان می کند که مردم شیراز از گذشته تا کنون در مساجد محله های خود برگزار می کنند و امسال هم به دلیل شیوع کرونا این مراسم در صفحات مختلف فضای مجازی برگزار می شود.
وداع با رمضان
یکی از آداب ویژه رمضان در شیراز، مراسم وداع با این ماه پر برکت است که با عنوان «جمعه الوداعی» در آخرین جمعه ماه رمضان با حضور بانوان شیرازی در مسجد جامع «عتیق» شیراز با قرائت قرآن و حاجت طلبی برگزار می شود.
سفره های رمضان به سبک شیراز
یکی از سنت های ماه رمضان که در هر شهر و دیاری به سبک خود برگزار می شود، سفره های سحر و افطار است که با خوراک های بومی و محلی مزین می شود.
رسم است که شیرازی ها با نوشیدن عرقیات گرمی همچون، بهار نارنج، نسترن، گل گاو زبان و ... افطار کنند و غذاهایی مانند کوفته هلو، قنبر پلو، کلم پلوی شیرازی، رنگینک و ... در سفره بگذارند.
یک دسر ویژه و مقوی
خوردن رنگینگ، مربا، زولبیا و بامیه در افطاری شیرازی مرسوم است اما یک دسر ویژه رمضانی در شیراز طبخ می شود که مخصوص همین شهر است:
رئیس اتحادیه صنف پزندگان شیراز با اشاره به «ترحلوای شیرازی» به عنوان یک خوراک سنتی مخصوص ماه مبارک رمضان، می گوید: این خوراک مقوی مخصوص سفره های ماه رمضان شیراز است که در پزندگی ها طبخ می شود و طرفداران زیادی دارد.
«احمدرضا وردی زاده» ادامه می دهد: وجود مواد غذایی مقوی مانند شیر، نشاسته، آرد برنج و زعفران و گلاب در ترحلوا، وعده غذایی سالم و مناسبی برای افطار ماه مبارک رمضان را آماده می کند.
وی اضافه می کند: آش رشته، آش سبزی، حلیم بادمجان و ... نیز از غذاهای سالم و مقوی هستند که شیرازی ها در ماه مبارک رمضان طبخ و یا از پزندگی ها تهیه می کنند و بر سر سفره افطار خود می گذارند.
آداب و رسوم مختلف و غذاهای سنتی متعددی در سایر شهرهای استان فارس وجود دارد که به ماه مبارک رمضان، رنگ و بوی خاصی می دهد و لازم است با احیای این آداب، آنها را برای نسل آینده حفظ کرد.
گزارش: مریم شمالیان
نظر شما